MỘT TRONG NHỮNG TỪ KHÓ DỊCH

Trong công tác dịch thuật, các biên dịch viên thường gặp phải những từ khó dịch do một số yếu tố như không biết nghĩa, không biết nên áp dụng nghĩa nào phù hợp ngữ cảnh hay không có nghĩa tương đương tại ngôn ngữ của họ.

Lấy ví dụ câu sau: “Do you know where is the chef de partie and the tournant in this kitchen?”. Cách duy nhất để giải quyết những vấn đề ấy là các biên dịch viên chỉ cần … sử dụng từ điển, hoặc tham khảo một số văn bản tương tự để đưa ra nghĩa phù hợp trong câu, như “chef de partie” có thể tham khảo nghĩa trên các văn bản liên quan nhà hàng và đầu bếp, hay “tournant” thường chỉ những du khách tham quan, nhưng trong ngữ cảnh này lại có nghĩa là phụ bếp.

Nhưng từ gây khó khăn nhất trong ví dụ trên và cả công việc dịch thuật lại rất nhỏ: “You”. Trông có vẻ đơn giản nhưng thường không thể xác định chính xác từ “you” nếu không biết chính xác ngữ cảnh câu văn đang nói đến. 

YOU

Vì sao “You” lại khó dịch?

Để đơn giản vấn đề hơn, chúng ta sẽ cùng đặt câu hỏi: “Bạn xưng hô với người bạn đang nói chuyện cùng như thế nào?”. Trong nhiều nền văn hóa có những mức trang trọng khác nhau với các đối tượng khác nhau, như bạn thân, người cao tuổi, sếp, một người lạ …

Lấy ví dụ về cách xưng hô của người Việt Nam, với bạn thân chúng ta có các đại từ phù hợp và được chấp nhận để gọi nhau như “bạn, cậu, mày”, với người cao tuổi chúng ta gọi họ “cô, chú, ông, bà” để thể hiện sự tôn trọng và lễ phép, với sếp lại càng phải chú ý đến tuổi tác của cả bản thân và sếp để chọn cách gọi như “anh, chị, cô, chú, …” hoặc chỉ cần “sếp”, đơn giản nhưng không mất đi sự trang trọng.

Tiếp đến hãy xem qua các đại từ xưng hô trong tiếng Pháp, người Pháp dùng “tu” để nói chuyện với bạn mình trong trường, nhưng sẽ sử dụng “vous” khi xưng hô với giáo viên.

Thậm chí tiếng Anh trước kia cũng có các đại từ xưng hô khác biệt. Bạn có thể bắt gặp từ cổ “thou” trong các tác phẩm văn học Anh được dùng làm đại từ thân mật, còn “you” mà ta dùng ngày nay lại chỉ sự trang trọng và lịch sự thời xưa. Tuy nhiên từ “thou” dần được dùng hơn trong giao tiếp do người Anh quyết định họ cần lịch sự trong mọi lúc, và vì thế “you” trở thành đại từ xưng hô chính.

Qua đó ta thấy trong rất nhiều ngôn ngữ, đại từ phản ánh những sự khác biệt về các mối quan hệ rất rõ ràng, nhưng với tiếng Anh, chúng ta chỉ cần dùng “you” với cao độ khác nhau trong lời nói và thái độ để biểu đạt mức trang trọng với các mối quan hệ. Đây là một trong những nguyên nhân chính khiến “you” trở thành vấn đề khó khăn khi không có ngữ cảnh cụ thể.

Tuy khá cực đoan nhưng trên thực tế đã từng có một sự việc thảm khốc ở thế kỉ 18, học giả Vương Hạ Hầu đã bị xử tử cùng với gia đình ông do sử dụng từ “you” khi nhắc đến Hoàng Đế theo một cách quá thân mật.

Cách xử lý vấn đề

Thật sự không có một cách cụ thể để biên dịch viên có thể dịch đúng từ “you” trong trường hợp không biết được ngữ cảnh chính xác, thay vào đó chúng ta có thể tham khảo qua một số ngữ cảnh tương tự từ các tài liệu liên quan và suy đoán đại từ phù hợp.

Trở lại ví dụ “Do you know where is the chef de partie and the tournant in this kitchen?”, ta có thể mường tượng ra đây là cuộc đối thoại giữa hai người đầu bếp hoặc ít nhất là công việc của họ có liên quan đến nấu nướng và phục vụ như chủ nhà hàng, nhân viên phục vụ. Ngoài ra người được hỏi có thể là người nắm thông tin và cơ cấu tổ chức trong nhà bếp, nên đây có thể là người giám sát. Vậy đại từ có thể phù hợp nhất trong câu này là “ngài” và “cô” để thể hiện sự trang trọng và lịch sự.

Công ty TNHH Giáo dục và Dịch thuật IFK

Nhấp vào một ngôi sao để đánh giá!

5 / 5. Lượt đánh giá: 100

Không có phiếu bầu cho đến nay! Hãy là người đầu tiên đánh giá bài này.

関連記事

所在地:

ホーチミン市、3区、5市街、グエン・ティ・ミン・カイ通り、412番地、14階、HMタウン

事務所:

ホーチミン市、ビン・タン区、アン・ラク市街、キン・ヅオン・ヴオン、631番地、5階 - C5.17号室

Mail:

[email protected]
(日本語対応可)

電話番号:

035.297.7755(日本語対応可)
0282.247.7755

お問い合わせフォーム

 Copyright © 2015 – 2021 株式会社教育・通訳・翻訳IFK・法人コード: 0315596065