Arita-yaki là gì? Giới thiệu về lịch sử và nguồn gốc của Arita-yaki

Arita-yaki, ra đời tại thị trấn Arita thuộc tỉnh Saga, đã trải qua những chặng đường lịch sử như thế nào để có thể duy trì được sức hút đến tận ngày nay? 

Trong phần này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về Arita-yaki qua bốn thời kỳ, bao gồm cả thời hiện đại, nhằm làm sáng tỏ hành trình phát triển của loại gốm sứ này. 

Để hiểu sâu hơn về Arita-yaki, hãy cùng khám phá từng giai đoạn một cách chi tiết. 

Thời kỳ Edo 

Arita-yaki được cho là đã ra đời vào đầu thế kỷ 17, cụ thể là vào những năm 1610. Đây cũng là thời điểm Toyotomi Hideyoshi phát động cuộc chiến tranh xâm lược Triều Tiên. Trong giai đoạn này, một mỏ đá sứ trắng (hakujikō) quy mô lớn đã được phát hiện tại khu vực Arita. 

Ngay sau khi phát hiện ra nguồn nguyên liệu quý này, một lò gốm có tên “Tengudani-gama” đã được xây dựng gần đó. Những sản phẩm đầu tiên được nung tại đây được xem là khởi nguồn của Arita-yaki. 

Người được cho là đã khai sinh ra Arita-yaki chính là Kanagae Sanbee, một người Triều Tiên bị đưa sang Nhật sau cuộc chiến tranh, tên Triều Tiên của ông là Yi Sam-pyeong (Lý Tham Bình). 

Vẻ đẹp của Arita-yaki nhanh chóng lan rộng khắp Nhật Bản. Trong thời kỳ Edo, đã có tới 13 khu lò gốm được xây dựng, và việc sản xuất Arita-yaki diễn ra vô cùng sôi động. 

Khác với các sản phẩm hiện đại thường dùng màu lam trên nền trắng, Arita-yaki thời kỳ này sử dụng nhiều loại chất màu phong phú được nhập từ Trung Quốc, Triều Tiên và Nhật Bản, tạo nên những thiết kế rực rỡ và đầy màu sắc. 

Thời kỳ Minh Trị 

Khi bước vào thời kỳ Minh Trị, Arita-yaki bắt đầu vươn ra thế giới. Một nhà hóa học người Đức tên là Gottfried Wagener đã đến Nhật Bản và nghiên cứu văn hóa gốm sứ của Arita. 

Ông mang kỹ thuật và vẻ đẹp của Arita-yaki trở về châu Âu và giới thiệu tại các kỳ hội chợ triển lãm thế giới. Các sản phẩm Arita-yaki được trưng bày tại đây đã nhận được sự tán thưởng lớn, từ đó thúc đẩy hoạt động thương mại và xuất khẩu ra nước ngoài. 

Kể từ đó, Arita-yaki trở thành cái tên quen thuộc trong các kỳ hội chợ quốc tế và giành được nhiều giải thưởng uy tín. Có thể nói, thời kỳ Minh Trị là thời đại đưa tên tuổi của Arita-yaki đến với thế giới. 

Từ thời Taisho trở đi 

Trong thời kỳ Taisho, quá trình sản xuất bắt đầu được cơ giới hóa và tự động hóa, giúp sản lượng tăng mạnh. Arita-yaki cũng được sản xuất hàng loạt trong thời gian này. 

Tuy nhiên, khi bước vào thời kỳ Showa, chiến tranh thế giới đã nổ ra. Nhiều lò gốm buộc phải ngừng hoạt động hoặc chuyển đổi thành nhà máy quân sự, khiến sản xuất Arita-yaki gặp nhiều khó khăn. 

Sau khi chiến tranh kết thúc, Arita-yaki được khôi phục dần dần. Vào những năm 1950–1960, sản lượng và doanh thu đã phục hồi. Đây cũng là giai đoạn đánh dấu sự đa dạng hóa của Arita-yaki, với sự xuất hiện của nhiều dòng sản phẩm khác như gạch men, sứ cách điện, bên cạnh đồ gốm truyền thống. 

Hiện đại 

Ngày nay, Arita-yaki không chỉ giữ gìn các thương hiệu truyền thống mang đậm nét cổ điển mà còn phát triển nhiều thương hiệu hiện đại với thiết kế hợp thời, sáng tạo. 

Nhiều dự án hợp tác cùng các giám đốc nghệ thuật nổi tiếng trong và ngoài nước đã mang đến sự đa dạng đáng kể trong phong cách thiết kế. 

Số lượng chất màu và kỹ thuật trang trí cũng trở nên phong phú hơn bao giờ hết, khiến cho Arita-yaki ngày càng trở nên độc đáo và cuốn hút với người dùng ở cả Nhật Bản lẫn nước ngoài.