HỌC TỪ THẦN THOẠI: NHỮNG CÂU CHUYỆN TÍN NGƯỠNG MÀ NGƯỜI NHẬT NÊN BIẾT

Có câu “Yaoyorozu no kamigami” – tám triệu vị thần – thể hiện rằng người Nhật từ xa xưa đã nhìn thấy thần linh từ mọi vật xung quanh và sống với lòng biết ơn cũng như sự tôn kính dành cho thần linh. Những câu chuyện về thần thoại Nhật Bản được truyền tải một cách sống đạo trong trái tim của chúng ta. Để tránh bị bối rối khi được người nước ngoài hỏi rằng “Người Nhật không theo tôn giáo nào cả à?” “Sự khác nhau giữa chùa và đền thờ là gì?”, thì việc học hỏi về nguồn gốc tín ngưỡng của người Nhật thông qua những câu chuyện Thần Thoại, chúng tôi xin được giới thiệu về những vùng đất nơi mà tín ngưỡng vẫn còn tồn tại và phát triển như núi Koya, Thần cung Ise, đền Izumo.

Người Nhật cảm thấy gần gũi với Thần Linh

Gần đây, khách du lịch ngước ngoài đến những khu du lịch nổi tiếng ở thành phố ngày càng tăng, con số ước tính khoảng 20 triệu người mõi năm. Những chuyến tham quan như vậy đa số là vì người nước ngoài muốn trải nghiệm nền văn hóa độc đáo của Nhật Bản. Người Nhật từ xa xưa đã trau dồi kiến thức và cảm xúc cho từng mùa. Đặc biệt là quan điểm về tôn giáo độc đáo dường như được phản anh qua cái nhìn của người nước ngoài.

“Khi người nước ngoài nhìn vào thì người Nhật giống như là không hề theo tôn giáo nào cả nhưng có phải là như vậy hay không?”

Người đặt ra câu hỏi này là bà Hata Mayuna là một “người hướng dẫn văn hóa Nhật Bản” – người tổ chức các hoạt động truyền tải một cách chính xác về lịch sử và văn hóa truyền thống của Nhật Bản-. Ngày nay những đền thờ trở nên phổ biến hơn chủ yếu là đối với những người phụ nữ trẻ nhờ “cơn sốt của các địa điểm linh thiêng” nhưng mà theo bà Yuta khi nói đến “Sự khác nhau giữa đền thờ và chùa” thì nhiều người thậm chí còn thiếu đi kiến thức cơ bản.

“Khi được hỏi những câu hỏi như vậy, tôi sẽ nó rằng đền thờ là nơi thờ cúng thần linh còn chùa là nơi thờ Phật, và rồi tiếp theo họ sẽ hỏi rằng các vị thần và Phật khác nhau ở điểm nào”

Nguồn gốc trong tín ngưỡng Nhật Bản là Thần Đạo. Người Nhật kể từ thời kì Jomon đã có thể cảm nhận được sự tồn tại của Thần Linh nên đã chung tay biến nó thành một nơi thiêng liêng. Mặt khác, Phật giáo được du nhập vào thế kỷ thứ 6. Khi mới được du nhập vào nó có yếu tố học thuật mạnh mẽ hơn là yếu tố tôn giáo, và chúng chủ yếu thuộc về các tầng lớp quý tộc và Thiên Hoàng.

“Thần Đạo độc đáo ở chỗ là nó không như các tôn giáo khác, không có giới luật hà khắc, kinh sách hay giáo chủ. Phương pháp thờ cúng là hai lần cúi đầu, hai lần vỗ tay, một lần cúi đầu và được tiêu chuẩn hóa vào thời Minh Trị.

Nó không được truyền giáo. Không hề ép buộc. Tuy nhiên, người Nhật từ xưa đã dành sự tôn kính cho thiên nhiên như những tảng đá lớn, cây cổ thụ, thác nước, rừng và tôn thờ chúng như những nơi linh thiêng. Núi Phú Sĩ là một ví dụ điển hình. Không giống như ngày này, trong thời đại mà thần linh ở trong thiên nhiên chi phối và bảo vệ cuộc sống của con người. Nếu mặt trời cũng là thần linh thì những người đã khuất trong gia đình cũng vậy. Đó chính là Thần Yaoroyozu độc đáo của Nhật Bản. Có vẻ vì lí do này mà người Nhật gần gũi với thần linh hơn so với những tôn giáo khác.

Người Nhật dễ tính với quan điểm tôn giáo

“Việc không có giới luật hay kinh sách nghĩa là người Nhật là một dân tộc có ý thức đạo đức không cần đến chúng. Ngay cả khi xung quanh không có ai thì chúa trời vẫn đang theo dõi do đó nên không thể làm việc xấu. Khi có thần linh, người Nhật sẽ cũng chung tay với thiên nhiên. Như vậy chẳng phải là người Nhật có lòng thành kính rất mãnh mẽ hay sao?”

Hiên nay, nếu nhìn vào số lượng khách đi lễ đầu năm thì chùa Meiji có khoảng 3,1 triều người, Chùa Sensou, Chùa Naritasan Shinso, Chùa Kawasaki Daishi, Đền Tsurugaoka Hachimagu, Đền Fumishi Inari, Đền Sumiyoshi Taisha,v.v. có hơn 2,5 triều người đến thăm. Đây là con số tương tự hoặc hơn so với người Hồi giáo tập trung tại Mecca trong tháng hành hương. Mặt khác, người Nhật nói “Giáng sinh vui vẻ” một tuần trước Tết và phấn kích với Halloween vào 2 tháng trước Tết. Không có gì ngạc nhiên khi người nước ngoài nghĩ điều này là kì lạ, bởi vì người Nhật vốn dễ dãi đối với tôn giáo. Sự tiếp nhận Phật Giáo là minh chứng cho điều này. Vào thế kỷ thứ 9, khi Phật giáo được Kukai truyền bá với người dân, mọi người đều chung tay không phân biệt Thần hay Phật. Khi Kukai mở núi Koya – địa điểm linh thiêng nhất của Phật Giáo. Công trình đầu tiên mà ông xây dựng là Miyashiro thờ các vị thần của ngôi đền Niutsuhime – thần hộ mệnh -. Sau đó, cho đến khi có sắc lệnh tách biệt Phật Giáo và Thần Đạo vào thời Minh Trị, mọi người đã coi việc dung hòa của chúng là lẽ đương nhiên. Ví dụ điền hình nhất là “Myoken-sama”. Trong Phật Giáo Bồ Tát Myoken là người tôn sùng Sao Bắc Đẩu và Sao Bắc Cực, trong khi trong Thần Đạo thì được coi là Ame no Minakanushi, vị thần ở trung tâm bầu trời. Người ta đã nhầm lẫn hai vị thần này là một.

Nếu có sự khác biệt lớn nhất giữa chùa và đền thì đó chính là vị trí xây dựng. Nhiều ngôi chùa ở Nhật Bản được xây dựng bởi người có quyền lực và giàu có. Về cơ bản thì xây ở đâu cũng được. Nếu nó là một ngôi đền, thì nó sẽ được xây ở nơi cần thiết. Là nơi linh thiêng mà người ta cảm nhận được sự hiện diện của một người đáng quý. Nói về Kumano Sanzan thì là Thảo nguyên Oyuno, Thác Nachi, đá Gotobiki nơi mà Thần Linh đã từng giáng trần hoặc nơi có thần linh hiện diện mà ban đầu không có dự định xây dựng đền thờ.

Nếu bạn biết về thần thoại Nhật Bản thì việc đến thăm đền thờ sẽ thú vị hơn nhiều lần

Khi nhắc đến ngôi đền có lịch sử lâu đời, điều đầu tiên mà người ta nghĩ đến chính là Thần cung Ise và Izumo Taisha phải không. Mỗi năm chúng thu hút nhiều lượng khách tham quan, và để tận hưởng một cách trọn vẹn bạn cần biết về thần thoại Nhật Bản. Các câu chuyện nổi tiếng như ” sự sinh ra đất nước của Izanagi và Izanami”, “Amano-iwayato”, Yamata no Orochi”, Inaba no Shirousagi”, và “Chuyển đất”, là một chuỗi câu chuyện nổi tiếng này được liên kết với nhau. Hơn nữa trong thần thoại “Chuyển đất” có sự xuất hiện của ngồi đền Izuma Taisha vẫn còn tồn tại đến ngày nay.

“Nếu bạn không biết về những câu chuyện thần thoại, các ngôi đền chỉ dừng lại ở địa điểm tham quan du lịch. Nhưng nếu bạn biết về chúng thì bạn có thể tận hưởng chúng gấp 2 đến 3 lần.”

Không chỉ có vậy, trong thần thoại còn xuất hiện nhiều vị thần mang sức mạnh khác nhau. Ngay cả khi là cùng nhau đi thăm đền, thì bạn có thể tận hưởng bằng cách đến thăm ngôi đền có vị thần phù hợp với bạn hiện tại. Đồng thời, nếu bạn có kiến thức về những thần thoại này, bạn sẽ có thể thấy được những lễ hội thú vị hơn vẫn còn tồn tại trên khắp Nhật Bản. Để bắt đầu thì cuốn sách đáng đọc là “Kojiki”, mặc dù không phải sách lịch sử mà chỉ là sách thần thoại nhưng mà nó ghi lại những gì mà người Nhật từ 1300 năm trước cho là tốt và không tốt. Hơn nữa, người Nhật qua từng thế hệ đã tiếp nối nhau kế thừa nó một cách cẩn thận. Ngay cả khi nó không phải là văn bản gốc đi chăng nữa thì các bản dịch bằng ngôn ngữ hiện đại hay truyện tranh dễ đọc hơn gần đây đã xuất hiện. Nếu bạn là người Nhật sống ở thời hiện đại, bạn nên đọc cuốn sách này ít nhất một lần. Nếu bạn muốn đến thăm một ngôi đền thì hãy bắt đầu từ một ngôi đền gần nhà thay vì ở Thần Cung Ise xa xôi. Hãy đến các đền thờ cúng thần linh ở địa phương(Thổ Thần) bởi vì họ đã bảo vệ nơi mà bản thân chúng ta sinh sống.

“Nếu có thể hãy đến thăm mỗi tháng vào ngày 1 và ngày 15, nếu có khả năng hãy kiểm tra ngày 1 và ngày 15 âm lịch để đi lễ. Khi đến tham gia, sẽ tốt hơn nếu bạn đưa ra lời hứa hẹn hơn là việc cầu xin thần linh.

Bà Hata là người đã đi khắp các đền thờ trên Nhật Bản đưa ra cảm nhận rằng “Những ngôi đền giống như nơi mà bạn được mời đến hơn là bạn đi đến”.

“Có những ngôi đền mà bạn muốn đến cũng không thể đến được, và cũng có một số ngôi đền mà bạn có thể ghé thăm nhiều lần mặc dù chúng nằm giữa một ngọn núi vô cùng lớn. Tôi nghĩ đó chính là mối quan hệ với thần linh”

Mơ ước của bà Hata là có thể tạo ra những người cha, người mẹ có thể truyền tải chính xác thần thoại của đất nước mình cho con cái.

“Tôi muốn đưa thần thoại Nhật Bản trở lại thông qua các hoạt động của người hướng dẫn văn hóa Nhật Bản”