Quá trình hình thành nghệ thuật gấp giấy Origami

Sau khi phương pháp làm giấy được truyền đến Nhật Bản từ lục địa vào đầu thế kỷ thứ 7, người Nhật đã sáng tạo ra một loại giấy mỏng và bền chắc, gọi là “washi”. Ban đầu, việc sao chép kinh Phật và ghi chép là những mục đích sử dụng quan trọng của giấy, nhưng sau đó giấy còn được dùng trong các nghi lễ Thần đạo, và người ta bắt đầu dùng giấy để gói nhiều thứ khác nhau như đồ cúng dâng lên thần linh. Dần dần, người ta chú ý đến việc giấy bị gấp lại khi gói đồ cúng hoặc quà tặng, và từ đó nghi lễ gấp giấy trang trí gói quà một cách đẹp mắt đã ra đời.
Bước sang thời Muromachi (thế kỷ 14, 15), nhiều nghi lễ khác nhau đã được hoàn thiện bởi gia tộc Ogasawara và gia tộc Ise, và nghi lễ gói giấy (nghi lễ gấp) cũng được hình thành vào khoảng thời gian đó. Cách gấp gói quà noshi và cách gấp hình bướm đực, bướm cái vẫn còn được sử dụng cho đến ngày nay là tàn tích của thời kỳ đó.
Dần dần, người ta không còn bị ràng buộc bởi các nghi lễ và quy tắc nữa mà bắt đầu tận hưởng việc gấp giấy như một thú vui, và đó chính là “origami” (nghệ thuật gấp giấy). Bước sang thời Edo, sản lượng giấy tăng lên và “origami” càng trở nên quen thuộc dân chúng. Vào năm Kansei thứ 9 (1797), cuốn sách origami cổ nhất thế giới, “Hifu Senbazuru Orikata” (Bí truyền cách gấp ngàn con hạc), đã được xuất bản.
Bước sang thời Minh Trị, “origami” được đưa vào chương trình giáo dục mầm non, và ở trường tiểu học, nó được dạy trong các môn thủ công và hội họa, ngày càng trở nên phổ biến. Hiện nay, “origami” đã lan rộng ra khắp thế giới, và nhiều tổ chức của những người yêu thích origami đã được thành lập và tích cực hoạt động.

1. Tại sao văn hóa origami lại ra đời ở Nhật Bản?

1.1 Văn hóa trồng lúa nước và vẻ đẹp của hình vuông:

Cuộc sống nề nếp theo sự thay đổi của các mùa và vẻ đẹp của những đường thẳng, hình vuông, hình chữ nhật của những cánh đồng lúa nước vuông vắn là khung cảnh quen thuộc nhất đối với người Nhật.
Ngoài ra, những cây tuyết tùng và cây bách thẳng tắp là những vật liệu không thể thiếu trong kiến trúc Nhật Bản. Nếu bạn nhớ đến Biệt thự Katsura và Đền thờ Ise, bạn sẽ thấy đặc trưng của văn hóa Nhật Bản thông qua các đường thẳng và hình vuông trong công trình kiến trúc.

1.2 Văn hóa gấp và văn hóa hướng nội:

Ở Nhật Bản, hàng ngày người ta gấp chăn màn gọn gàng cất đi, và kimono cũng được gấp lại cất trong tủ. Chiếu tatami trong phòng kiểu Nhật ban đầu cũng là những vật được gấp lại. Gấp lại có nghĩa là sắp xếp gọn gàng. Điều này có lẽ bắt nguồn từ sự cần cù của những người nông dân chủ yếu sống bằng nghề trồng lúa nước.
Nông nghiệp trồng lúa nước có thể canh tác liên tục, và sự định cư của người dân được thúc đẩy, trái ngược với cuộc sống du mục không ngừng di chuyển. Nhiều quốc gia ở Trung Quốc và châu Âu, phần lớn là những người sống bằng cách chăn thả cừu, bò, lạc đà trên thảo nguyên và di chuyển, hoặc chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ nền văn hóa đó. Xét trên phạm vi toàn cầu, một nền văn hóa không có lịch sử du mục là rất hiếm.
Ở Nhật Bản, có câu “isshōkenmei” (một lòng một dạ, hết mình), người dân đã sống hướng nội trong cộng đồng của mình. Điều đó đã tạo ra một nền văn hóa gói ghém coi trọng việc sử dụng hiệu quả các nguồn tài nguyên hạn chế và coi sự giản dị là một đức tính.

1.3 Sự du nhập của giấy và sự phát triển của giấy washi bền chắc:

Lịch sử giấy của Nhật Bản được cho là bắt đầu vào năm 610, khi thiền sư Đàm Trưng (Damjing) đến từ Cao Câu Ly (Goguryeo) đã truyền bá phương pháp làm giấy cùng với phương pháp chế tạo thuốc vẽ và mực. Ngoài ra, vào năm 538, Phật giáo được truyền đến từ Bách Tế (Baekje) cùng với kinh điển, và khi Phật giáo hưng thịnh, nhu cầu về giấy ngày càng tăng cao khi nhiều hệ thống khác nhau được thiết lập.
Vào năm 701, nhà nước đã thành lập Zushoryo chịu trách nhiệm về việc sản xuất giấy và thu nộp như một loại thuế. Kho báu Shōsōin vẫn còn lưu giữ các ghi chép về các vùng sản xuất giấy trên khắp cả nước cùng với giấy thời đó. Vào năm 894, việc bãi bỏ phái đoàn Kentoshi đã thúc đẩy sự Nhật Bản hóa văn hóa, và người ta cho rằng kỹ thuật làm giấy nagashizuki (phương pháp lọc giấy bằng cách khuấy đều bột giấy) độc đáo của Nhật Bản, sử dụng sợi cây ganpi và kozo hòa tan với neri (tororo aoi – chất nhầy từ cây bồ quỳ), đã được phát triển và hoàn thiện.
Washi có đặc điểm là mỏng, khó rách và bền chắc. Cho đến lúc đó, mục đích quan trọng nhất của giấy là để viết, nhưng khi nhu cầu về giấy tăng lên, giấy đã được sử dụng trong môi trường sống như cửa trượt và bình phong, và sau đó phát triển thành cửa giấy, đèn lồng, đèn bàn, quạt tròn, quạt gấp hoặc thậm chí là áo giấy. Trong bối cảnh đó, hình dạng của giấy được sử dụng để gói đồ cúng hoặc dùng trong các nghi lễ Thần đạo như katashiro (hình nhân thế mạng) cũng trở nên đa dạng. Văn hóa gói ghém (nghi lễ gấp) như bùa hộ mệnh và túi hương, được coi là cội nguồn trực tiếp của origami, cũng được sinh ra trong quá trình đa dạng hóa mục đích sử dụng giấy theo nhu cầu.