Nhật Bản quốc gia nổi tiếng với nền kinh tế phát triển, kỷ luật lao động cao và xã hội văn minh lại đang phải đối mặt với một vấn đề xã hội âm thầm nhưng nghiêm trọng hiện tượng “Hikikomori”. Đây là thuật ngữ để chỉ những người tự cô lập mình với xã hội, thường là giới trẻ, sống thu mình trong phòng suốt thời gian dài từ vài tháng đến nhiều năm. Hikikomori không chỉ là một trạng thái tâm lý cá nhân, mà còn là một biểu hiện sâu sắc của áp lực xã hội hiện đại tại Nhật Bản.
1. Định nghĩa và thực trạng
“Hikikomori” (引きこもり) trong tiếng Nhật có nghĩa là “rút lui vào trong”. Theo Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi Nhật Bản, Hikikomori là những người không tham gia học tập, làm việc hay các hoạt động xã hội trong vòng ít nhất 6 tháng, và hiếm khi hoặc không rời khỏi nhà.
Theo thống kê năm 2020, có khoảng 1,15 triệu người Nhật Bản được xem là hikikomori, trong đó không ít người đã sống cách ly xã hội trên 10 năm. Điều đáng chú ý là đối tượng này không còn giới hạn ở thanh thiếu niên, mà đã mở rộng ra nhóm tuổi từ 30-50, được gọi là “Hikikomori trung niên”.
2. Nguyên nhân
Áp lực học tập và kỳ vọng xã hội cao từ nhỏ, trẻ em Nhật Bản đã phải sống trong môi trường học đường cạnh tranh gay gắt. Thi trượt đại học, thất bại trong công việc hay mối quan hệ xã hội có thể khiến một người trẻ mất phương hướng và rút lui khỏi xã hội. Gia đình “bao bọc” quá mức nhiều trường hợp hikikomori đến từ những gia đình có điều kiện, cha mẹ quá nuông chiều hoặc không can thiệp đúng lúc. Họ chấp nhận việc con cái không ra ngoài, thậm chí còn phục vụ tận nơi.
Văn hóa “xấu hổ” và sợ làm phiền người khác (meiwaku) trong xã hội Nhật, việc làm phiền người khác là điều tối kỵ. Khi cảm thấy mình là gánh nặng, một số người chọn cách rút lui để không “làm phiền ai”. Cô lập cảm xúc và thiếu hệ thống hỗ trợ tâm lý mặc dù Nhật Bản hiện đại, nhưng việc tìm kiếm hỗ trợ tâm lý vẫn bị xem là điều “ngại ngùng”. Người trẻ không có nơi để trút bầu tâm sự, dần trở nên khép kín.
3. Hậu quả
Về cá nhân sức khỏe tâm lý và thể chất suy giảm, mất kỹ năng xã hội, mất động lực sống, thậm chí có nguy cơ tự tử cao.Về mặt gia đình áp lực đè nặng lên cha mẹ những người phải vừa chăm sóc, vừa gánh nỗi lo về tương lai của con. Nhiều bậc phụ huynh đã già yếu nhưng vẫn phải nuôi người con hơn 40 tuổi không đi làm. Tình trạng này góp phần làm giảm lực lượng lao động, ảnh hưởng đến năng suất xã hội. Trong bối cảnh già hóa dân số, việc một lượng lớn người trong độ tuổi lao động “biến mất” là vấn đề rất đáng lo.
4. Giải pháp và hướng tiếp cận
Chính phủ Nhật Bản đã nhận thức được mức độ nghiêm trọng của hiện tượng này và bắt đầu triển khai nhiều biện pháp. Mở rộng dịch vụ tư vấn tâm lý và hỗ trợ tái hòa nhập các trung tâm hỗ trợ Hikikomori được thành lập tại nhiều địa phương, cung cấp dịch vụ tư vấn, hoạt động nhóm, đào tạo nghề.
Thay đổi trong giáo dục và công việc khuyến khích mô hình học tập linh hoạt, tạo môi trường làm việc ít áp lực hơn, tôn trọng sự đa dạng cá nhân. Sự tham gia của cộng đồng nhiều tổ chức phi lợi nhuận và nhóm tình nguyện đã mở các quán cà phê dành riêng cho hikikomori, nơi họ có thể tiếp xúc nhẹ nhàng với xã hội mà không bị phán xét.
5. Kết luận
Hikikomori không chỉ là một hiện tượng cá biệt của Nhật Bản, mà còn là hệ quả tất yếu của một xã hội phát triển nhanh nhưng thiếu không gian cảm xúc. Việc giải quyết vấn đề này đòi hỏi không chỉ sự nỗ lực từ phía chính phủ, gia đình mà còn từ toàn xã hội. Cần có cái nhìn nhân văn và cởi mở hơn để hiểu, đồng hành và trao cơ hội cho những người đang “ẩn mình” trở lại với cuộc sống.
Công ty TNHH Giáo dục và Dịch thuật IFK
Chuyên cung cấp các dịch vụ sau:
Dịch vụ biên phiên dịch tiếng Nhật, Anh, Việt
Dịch vụ tư vấn du học Nhật Bản
Chương trình internship tại Nhật Bản cho trường liên kết
Email: info@translationifk.com
Hotline: 0282.247.7755/035.297.7755
Website: https://translationifk.com
Facebook: Dịch Thuật Tiếng Nhật IFK
