Nhật Bản và thế giới_ Ngày lễ tháng 9, mùa tri ân và cầu nguyện

1. Tháng 9 ở Nhật Bản: Tấm lòng tôn kính và lòng biết ơn thiên nhiên đan xen

Ngày Kính lão (敬老の日 / Respect for the Aged Day)

Ngày tổ chức: Thứ Hai, 15/9/2025 (theo chế độ Happy Monday)

Ngày Kính lão là dịp để tôn vinh những người cao tuổi đã cống hiến lâu dài cho xã hội và chúc mừng sự trường thọ của họ. Nguồn gốc của ngày lễ này bắt đầu từ năm 1947 tại tỉnh Hyōgo với tên gọi “Ngày của người già”, sau đó được chính thức công nhận là quốc lễ vào năm 1966.

Trong các gia đình, con cháu thường tổ chức những hoạt động bày tỏ lòng biết ơn hoặc tặng quà cho ông bà. Nhiều địa phương còn diễn ra các sự kiện liên quan đến phúc lợi cho người cao tuổi và hoạt động tình nguyện. Trong bối cảnh xã hội Nhật Bản đang bước vào giai đoạn siêu già hóa, ngày lễ này càng trở thành dịp quan trọng để khẳng định và củng cố sợi dây gắn kết giữa các thế hệ.

Ngày Thu phân (秋分の日 / Autumnal Equinox Day)

Ngày tổ chức: Thứ Ba, 23/9/2025 (dự kiến)

Đây là ngày mà độ dài ngày và đêm gần như bằng nhau. Ngày Thu phân được thiết lập để tôn vinh thiên nhiên và trân trọng vạn vật. Đồng thời, ngày này cũng trùng với dịp “Trung nhật của lễ Higan” trong Phật giáo, nên nhiều gia đình thường đi tảo mộ, tưởng nhớ tổ tiên.

Ngày lễ này phản ánh sâu sắc cảm quan về bốn mùa của người Nhật, quan niệm Phật giáo về sinh tử, cũng như tư tưởng sống hòa hợp với thiên nhiên. Từ khóa đặc trưng cho ngày lễ này chính là “lòng biết ơn tĩnh lặng” và “sự tôn kính đối với thiên nhiên”.

2. Các ngày lễ tháng 9 trên thế giới: Tôn vinh tổ tiên – Tự do – Văn hóa

Mỹ: Ngày Lao động (Labor Day)

Ngày tổ chức: Thứ Hai, 1/9/2025

Tại Mỹ, ngày thứ Hai đầu tiên của tháng 9 được chọn là “Ngày Lao động”, nhằm tôn vinh những đóng góp xã hội và kinh tế của người lao động. Đồng thời, đây cũng là dấu mốc khép lại mùa hè.

Người dân thường tận hưởng kỳ nghỉ bằng tiệc nướng ngoài trời, du lịch cùng gia đình. Nhiều hoạt động thương mại như các đợt giảm giá lớn, sự kiện thể thao cũng diễn ra sôi nổi.

Trung Quốc – Hàn Quốc – Việt Nam: Tết Trung thu (Mid-Autumn Festival / 中秋节 / 추석 / Tết Trung Thu)

Ngày tổ chức: Thứ Bảy, 6/9/2025 (Âm lịch 15/8)

Tết Trung thu là lễ hội truyền thống của nhiều quốc gia châu Á, gắn với việc ngắm trăng rằm và mừng mùa màng bội thu.

Trung Quốc:Cả gia đình quây quần chia sẻ bánh trung thu, đồng thời tưởng nhớ người thân ở xa.
Hàn Quốc (Chuseok):Người dân đi tảo mộ, dâng lễ từ vụ mùa mới cho tổ tiên.
Việt Nam:Trung thu gắn liền với trẻ em qua rước đèn lồng, múa lân, nên còn được xem như “Tết của thiếu nhi”.

Dù ở mỗi quốc gia có cách thể hiện khác nhau, nhưng đều chung một tinh thần: tôn trọng quy luật của thiên nhiên, cảm tạ tổ tiên và đề cao tình cảm gia đình. Điểm này cũng cộng hưởng với tinh thần của ngày Thu phân và lễ Higan tại Nhật Bản.

3. Bảng so sánh: Các ngày lễ tháng 9 ở Nhật Bản và thế giới

Ngày lễ tháng 9: Nhật Bản và Thế giới

Ngày 6/9:

Nhật Bản: Không có ngày lễ
Thế giới: Tết Trung Thu (Trung Quốc・Việt Nam / Mid-Autumn Festival)
Ý nghĩa – Bối cảnh: Lễ hội truyền thống mừng trăng tròn và mùa thu hoạch, đồng thời tỏ lòng biết ơn tổ tiên.

Ngày 15/9:

Nhật Bản: Ngày Kính lão (Respect for the Aged Day)
Thế giới: Không có ngày lễ
Ý nghĩa – Bối cảnh: Ngày tri ân và mừng thọ người cao tuổi.

Ngày 23/9

Nhật Bản: Ngày Thu phân (Autumnal Equinox Day)
Thế giới: Không có ngày lễ
Ý nghĩa – Bối cảnh: Ngày tỏ lòng biết ơn thiên nhiên và tưởng nhớ tổ tiên, gắn liền với văn hóa “Higan” (tuần lễ phân xuân, phân thu).

4. Hỏi & Đáp: Ngày lễ tháng 9 và sự kết nối toàn cầu

Q1. Tại sao Ngày Kính lão lại diễn ra vào mùa thu?

Mùa thu là mùa thu hoạch, mùa của sự chín muồi. Vì thế, nó gắn với hình ảnh tích cực về “sự trưởng thành” và “tuổi già”. Đây là thời điểm thích hợp để thể hiện lòng tôn trọng với những người đã sống và cống hiến lâu dài cho xã hội.

Q2. Tết Trung thu và Ngày Thu phân có gì giống nhau?

Cả hai đều có chung chủ đề về “chu kỳ của tự nhiên” và “gia đình, tổ tiên”. Việc mừng trăng rằm hay cân bằng ngày đêm đều thể hiện sự gắn kết giữa đời sống con người và nhịp điệu của vũ trụ.

Q3. Vì sao các ngày lễ mùa thu thường mang tính chất “tĩnh lặng”?

Nếu như lễ hội mùa xuân, mùa hè thiên về sự sôi động, mang tính “dương”, thì lễ hội mùa thu thường gắn với tính “âm”: thu hoạch, tri ân, tưởng nhớ người đã khuất. Đây là cảm quan truyền thống của văn hóa Á Đông, luôn đặt con người trong mối quan hệ hài hòa với chu kỳ tự nhiên.

5. Giới thiệu số tiếp theo: Tháng 10 – Mùa lễ hội của mùa màng và văn hóa

Trong tháng 10, Nhật Bản bước vào nhiều sự kiện gắn với thể thao và nghệ thuật như “Ngày Thể thao” hay chuẩn bị cho “Ngày Văn hóa” (tháng 11).

Trong số tới, chúng ta sẽ cùng so sánh các ngày lễ của Nhật Bản và thế giới trong tháng 10, qua đó tìm hiểu “văn hóa ngày lễ nuôi dưỡng cả thể chất lẫn tinh thần”.