NHỮNG KHÓ KHĂN CẦN BIẾT KHI SỐNG TẠI NHẬT BẢN

Nhật Bản, xứ sở hoa anh đào, luôn là điểm đến mơ ước của nhiều người bởi nền văn hóa độc đáo, phong cảnh tuyệt đẹp và nền kinh tế phát triển. Tuy nhiên, cuộc sống tại Nhật Bản không chỉ toàn màu hồng mà còn ẩn chứa nhiều thách thức, đặc biệt đối với người nước ngoài. Dưới đây là phân tích chi tiết về những khó khăn phổ biến mà bạn có thể gặp phải:

1. Rào cản ngôn ngữ - Chìa khóa hòa nhập:

Tiếng Nhật, với hệ thống chữ viết phức tạp bao gồm Hiragana, Katakana và Kanji, là thách thức đầu tiên và lớn nhất.

Khó khăn trong giao tiếp hàng ngày: Kể cả khi bạn đạt trình độ tiếng Nhật N2 hoặc N1 (trình độ cao cấp), việc hiểu và sử dụng tiếng Nhật trong các tình huống thực tế vẫn có thể gặp khó khăn. Các cuộc hội thoại nhanh, tiếng lóng, phương ngữ, và kính ngữ phức tạp là những trở ngại đáng kể. Ngay cả những việc đơn giản như đọc thực đơn, hỏi đường, mua sắm, hay sử dụng dịch vụ công cộng cũng có thể trở thành thử thách nếu bạn không thông thạo tiếng Nhật.

Hạn chế trong công việc: Nhiều công ty Nhật Bản yêu cầu trình độ tiếng Nhật cao, ngay cả với những vị trí không đòi hỏi giao tiếp trực tiếp với khách hàng. Việc thiếu hụt kỹ năng ngôn ngữ có thể hạn chế cơ hội nghề nghiệp, thăng tiến, và thậm chí là khả năng hòa nhập vào môi trường làm việc.

Khó khăn trong việc tiếp cận thông tin và dịch vụ: Nhiều thông tin quan trọng, như thông báo chính phủ, hướng dẫn sử dụng, hợp đồng, và các thủ tục hành chính, thường chỉ có sẵn bằng tiếng Nhật. Điều này có thể gây khó khăn cho người nước ngoài trong việc tiếp cận thông tin cần thiết và sử dụng các dịch vụ một cách hiệu quả

2. Khác biệt về văn hóa - Hiểu để hòa nhập:

Văn hóa Nhật Bản, với những nét đặc trưng riêng biệt, có thể gây ra nhiều bỡ ngỡ và khó khăn cho người nước ngoài.

Văn hóa thứ bậc (Seniority): Xã hội Nhật Bản coi trọng thứ bậc dựa trên tuổi tác, thâm niên, và vị trí xã hội. Điều này thể hiện rõ trong ngôn ngữ (kính ngữ), cách xưng hô, và hành vi ứng xử. Người trẻ tuổi phải thể hiện sự tôn trọng với người lớn tuổi và cấp trên. Việc không hiểu rõ và tuân thủ các quy tắc này có thể dẫn đến hiểu lầm và bị coi là thiếu tôn trọng.

Tính tập thể (Collectivism): Người Nhật đề cao tinh thần tập thể, sự hòa hợp và đồng thuận trong nhóm. Lợi ích của tập thể thường được đặt lên trên lợi ích cá nhân. Việc thể hiện quan điểm cá nhân một cách quá mạnh mẽ, đặc biệt là khi đi ngược lại ý kiến của số đông, có thể bị coi là ích kỷ và phá vỡ sự hòa hợp.

Quy tắc ứng xử (Etiquette): Nhật Bản có rất nhiều quy tắc ứng xử bất thành văn, từ cách trao danh thiếp, cúi chào, tặng quà, đến cách ăn uống, sử dụng đũa. Việc không nắm rõ những quy tắc này có thể khiến người nước ngoài cảm thấy bối rối và dễ mắc lỗi, dẫn đến những tình huống khó xử.

Sự kín đáo và gián tiếp (Indirect Communication): Người Nhật thường không thể hiện cảm xúc và suy nghĩ một cách trực tiếp. Họ sử dụng ngôn ngữ gián tiếp, ám chỉ, và đọc “không khí” (kuuki wo yomu) để hiểu ý định của nhau. Điều này có thể gây khó khăn cho người nước ngoài trong việc nắm bắt thông tin và xây dựng mối quan hệ.

3. Chi phí sinh hoạt cao - Bài toán kinh tế:

Nhật Bản là một trong những quốc gia có chi phí sinh hoạt cao nhất thế giới.

Nhà ở: Chi phí thuê nhà, đặc biệt là ở các thành phố lớn như Tokyo, Osaka, rất đắt đỏ. Căn hộ thường nhỏ hẹp và các khoản chi phí ban đầu như tiền lễ (reikin), tiền cọc (shikikin) cũng rất cao.

Thực phẩm: Giá thực phẩm, đặc biệt là trái cây, rau củ và thịt, cao hơn so với nhiều quốc gia khác. Việc ăn ngoài thường xuyên cũng sẽ tốn kém.

Đi lại: Hệ thống giao thông công cộng ở Nhật Bản rất hiện đại và tiện lợi nhưng chi phí cũng không hề rẻ, đặc biệt là tàu cao tốc Shinkansen.

4. Thủ tục hành chính phức tạp - Thử thách về giấy tờ:

Các thủ tục hành chính ở Nhật Bản nổi tiếng là phức tạp và rườm rà.

Đăng ký cư trú: Người nước ngoài cần đăng ký cư trú tại văn phòng hành chính địa phương trong vòng 14 ngày sau khi đến Nhật Bản. Quy trình này yêu cầu nhiều giấy tờ và có thể mất nhiều thời gian.

Mở tài khoản ngân hàng: Việc mở tài khoản ngân hàng cũng không hề đơn giản, yêu cầu nhiều loại giấy tờ tùy thân và có thể mất nhiều thời gian để hoàn tất.

Xin visa: Quy trình xin visa Nhật Bản khá nghiêm ngặt và yêu cầu nhiều loại giấy tờ, chứng minh tài chính, và có thể mất nhiều thời gian xét duyệt.

5. Tìm kiếm việc làm - Cạnh tranh và yêu cầu cao:

Thị trường lao động Nhật Bản rất cạnh tranh, đặc biệt là đối với người nước ngoài.

Yêu cầu tiếng Nhật cao: Như đã đề cập ở trên, trình độ tiếng Nhật là yếu tố quan trọng để tìm kiếm việc làm tại Nhật Bản.

Bằng cấp và kinh nghiệm: Bằng cấp quốc tế có thể không được công nhận tại Nhật Bản, và kinh nghiệm làm việc ở nước ngoài có thể không được đánh giá cao bằng kinh nghiệm làm việc tại Nhật Bản.

Văn hóa làm việc: Văn hóa làm việc ở Nhật Bản nổi tiếng với giờ làm việc dài, áp lực cao, và sự cống hiến tuyệt đối cho công ty. Điều này có thể gây khó khăn cho người nước ngoài trong việc thích nghi.

6. Cảm giác cô lập - Thách thức về tinh thần:

Sự khác biệt về văn hóa, ngôn ngữ, và lối sống có thể khiến người nước ngoài cảm thấy cô lập và khó hòa nhập.

Thiếu hụt mạng lưới hỗ trợ: Xa gia đình và bạn bè, người nước ngoài có thể thiếu đi mạng lưới hỗ trợ tinh thần trong những lúc khó khăn.

Khó khăn trong việc kết bạn: Sự khác biệt về văn hóa và ngôn ngữ có thể tạo ra rào cản trong việc kết bạn và xây dựng các mối quan hệ với người Nhật.

7. Thiên tai - Luôn phải sẵn sàng:

Nhật Bản nằm trong khu vực Vành đai lửa Thái Bình Dương, thường xuyên xảy ra động đất, bão, sóng thần, núi lửa phun trào.

Chuẩn bị cho tình huống khẩn cấp: Người nước ngoài cần phải trang bị kiến thức và kỹ năng ứng phó với thiên tai, cũng như chuẩn bị sẵn sàng đồ dùng khẩn cấp.

Ảnh hưởng đến cuộc sống: Thiên tai có thể gây gián đoạn cuộc sống, ảnh hưởng đến công việc, học tập, và thậm chí là tính mạng.

8. Phân biệt đối xử - Vấn đề nhạy cảm:

Mặc dù Nhật Bản là một quốc gia thân thiện và hiếu khách, nhưng vẫn có thể xảy ra các trường hợp phân biệt đối xử đối với người nước ngoài, dù là vô tình hay cố ý. Điều này có thể biểu hiện qua thái độ, hành vi, hoặc sự từ chối trong dịch vụ.

9. Áp lực công việc - Thử thách về sức khỏe tinh thần và thể chất:

Văn hóa làm việc “Karoshi” (chết vì làm việc quá sức) là một vấn đề nghiêm trọng ở Nhật Bản. Giờ làm việc dài, áp lực cao, và sự cống hiến cho công ty có thể dẫn đến căng thẳng, mệt mỏi, kiệt sức, và các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.