Kỷ nguyên của các tướng quân và samurai ở Nhật Bản đã qua từ lâu, nhưng đất nước này vẫn còn một, hoặc có thể hai, ninja còn sống sót. Là những bậc thầy trong nghệ thuật gián điệp và ám sát trong im lặng, các ninja truyền dạy kỹ năng từ cha sang con – nhưng những ninja ngày nay nói rằng họ sẽ là thế hệ cuối cùng.
Ninja Nhật Bản luôn gắn liền với sự bí ẩn. Được các chiến binh samurai cao quý thuê để do thám, phá hoại và ám sát, họ thường mặc trang phục đen che kín toàn thân, chỉ để lộ đôi mắt, giúp họ gần như vô hình trong bóng tối – cho đến khi họ ra tay.
Sử dụng vũ khí như shuriken (phi tiêu hình ngôi sao sắc bén) và fukiya (ống thổi phi tiêu), họ hành động trong im lặng nhưng vô cùng nguy hiểm.
Ninja cũng nổi tiếng là những kiếm sĩ tài ba. Họ không chỉ dùng vũ khí để chiến đấu mà còn sử dụng chúng để trèo tường đá, đột nhập lâu đài hoặc theo dõi kẻ thù.
Hầu hết các nhiệm vụ của họ đều là bí mật, vì vậy rất ít tài liệu chính thức ghi chép lại các hoạt động của ninja. Các công cụ và phương pháp của họ được truyền lại qua nhiều thế hệ bằng truyền miệng.
Điều này đã tạo cơ hội cho các nhà làm phim, tiểu thuyết gia và tác giả truyện tranh tha hồ sáng tạo.
Các bộ phim Hollywood như Enter the Ninja và American Ninja miêu tả ninja như những siêu nhân có thể chạy trên mặt nước hoặc biến mất trong chớp mắt.
“Điều đó là không thể vì dù có rèn luyện đến đâu, ninja vẫn chỉ là con người,” Jinichi Kawakami – đại sư ninja cuối cùng của Nhật Bản theo bảo tàng ninja Iga-ryu – bật cười.
Tuy nhiên, ninja thực sự từng có những dụng cụ giúp họ di chuyển trên mặt nước trong tư thế đứng.
Kawakami là đời thứ 21 của gia tộc Ban, một trong 53 gia tộc ninja thuộc tộc Koka. Ông bắt đầu học ninjutsu (kỹ thuật ninja) từ năm sáu tuổi, dưới sự hướng dẫn của sư phụ Masazo Ishida.
“Tôi nghĩ chúng tôi chỉ đang chơi đùa, không nhận ra rằng mình đang học ninjutsu,” ông nói.
“Tôi thậm chí còn tự hỏi liệu sư phụ có đang đào tạo tôi thành một tên trộm không, vì ông ấy dạy tôi cách đi nhẹ nhàng và đột nhập vào nhà.”
Những kỹ năng khác mà ông thành thạo bao gồm chế tạo chất nổ và pha chế thuốc.
“Tôi vẫn có thể trộn một số loại thảo dược để tạo ra chất độc không giết người, nhưng có thể khiến ai đó tin rằng họ đang mắc một căn bệnh truyền nhiễm,” ông nói.
Kawakami nhận được các cuộn sách cổ của gia tộc khi ông 18 tuổi.
Mặc dù các kỹ năng này thường được truyền từ cha sang con, nhưng nhiều thanh niên cũng được nhận nuôi vào các gia tộc ninja.
Có ít nhất 49 gia tộc ninja, nhưng tộc Koka của Kawakami và tộc Iga lân cận là hai trong số những tộc nổi tiếng nhất nhờ phục vụ các lãnh chúa phong kiến hùng mạnh như Ieyasu Tokugawa – người đã thống nhất Nhật Bản sau nhiều thế kỷ nội chiến bằng chiến thắng trong trận Sekigahara năm 1600.
Trong thời kỳ Tokugawa, còn được gọi là thời Edo, các tài liệu chính thức có một số ghi chép ngắn về hoạt động của ninja.
“Họ không chỉ là sát thủ như nhiều người nghĩ qua phim ảnh,” Kawakami nói.
Thực tế, họ còn có công việc ban ngày. “Vì bạn không thể kiếm sống chỉ bằng nghề ninja,” ông bật cười.
Có nhiều giả thuyết về những công việc ban ngày của ninja. Một số người tin rằng ninja là nông dân, số khác là những người buôn bán nhỏ, sử dụng công việc của mình để do thám.
“Chúng tôi tin rằng một số ninja đã trở thành samurai trong thời Edo,” Kawakami nói. “Họ buộc phải được xếp vào một trong bốn tầng lớp xã hội mà chính quyền Tokugawa quy định: chiến binh, nông dân, thợ thủ công và thương nhân.”
Ở thế kỷ 21, Kawakami là một kỹ sư được đào tạo bài bản. Mặc bộ vest, ông trông không khác gì một doanh nhân Nhật Bản bình thường.
Tuy nhiên, danh hiệu “ninja cuối cùng của Nhật Bản” có thể không chỉ thuộc về ông. Masaaki Hatsumi, 80 tuổi, tuyên bố ông là thủ lĩnh của một gia tộc ninja khác còn tồn tại – tộc Togakure.
Hatsumi là người sáng lập tổ chức võ thuật quốc tế Bujinkan, với hơn 300.000 học viên trên toàn thế giới.
“Học viên của tôi bao gồm cả quân đội và cảnh sát ở nước ngoài,” ông nói tại một võ đường (dojo) ở thị trấn Noda, tỉnh Chiba.
Noda là một thị trấn nhỏ, không phải nơi mà bạn mong đợi có nhiều người nước ngoài. Nhưng võ đường rộng đủ cho 48 tấm thảm tatami luôn chật kín học viên, tất cả đều chăm chú theo dõi từng động tác của Hatsumi. Ông di chuyển nhẹ nhàng, đôi khi sử dụng vũ khí nhưng chủ yếu là tay không.
Hatsumi giải thích cho học trò cách những chuyển động nhỏ có thể hạ gục kẻ thù.
Paul Harper, một người Anh, là một trong nhiều học viên tận tâm. Suốt 25 năm qua, anh đã đến gặp Hatsumi mỗi năm vài tuần để học hỏi.
“Vào đầu những năm 1980, tôi đọc được một số bài viết về Bujinkan trên các tạp chí võ thuật trong khi đang học Karate,” anh nói.
“Bujinkan có vẻ phức tạp và toàn diện hơn, bao gồm nhiều khía cạnh khác nhau, nên tôi muốn mở rộng trải nghiệm của mình.”
Harper cho biết ban đầu anh bị cuốn hút bởi nguồn gốc ninja của Hatsumi, nhưng “khi hiểu được cách huấn luyện và kỹ thuật của Bujinkan, yếu tố ninja không còn quan trọng nữa”.
Danh tiếng của Hatsumi không chỉ dừng lại ở đó. Ông đã cố vấn võ thuật cho nhiều bộ phim, bao gồm cả phim James Bond You Only Live Twice, và vẫn tiếp tục luyện tập ninjutsu.
Cả Kawakami và Hatsumi đều đồng quan điểm rằng họ sẽ không truyền lại danh hiệu đại sư ninja cho ai.
“Trong thời chiến hoặc thời Edo, khả năng do thám, ám sát hoặc pha chế thuốc của ninja có thể hữu ích,” Kawakami nói.
“Nhưng ngày nay, chúng ta có súng, internet và thuốc tốt hơn nhiều, nên nghệ thuật ninjutsu không còn chỗ đứng trong thế giới hiện đại.”
Do đó, ông quyết định không nhận đệ tử mà chỉ giảng dạy lịch sử ninja bán thời gian tại Đại học Mie.
Mặc dù có rất nhiều học viên, Hatsumi cũng quyết định không chọn người kế vị.
“Học trò của tôi sẽ tiếp tục luyện tập một số kỹ thuật của ninja, nhưng một người phải có định mệnh để kế thừa gia tộc.” Theo ông, hiện không có ai như vậy.
Ninja sẽ không bị lãng quên. Nhưng những sát thủ bí mật từng khiến người ta khiếp sợ giờ đây chủ yếu được nhớ đến qua các nhân vật hư cấu trong phim hoạt hình, điện ảnh và trò chơi điện tử, hoặc như một điểm thu hút du khách.
Bảo tàng ninja ở thành phố Iga đón tiếp du khách từ khắp nơi trên thế giới, nơi một nhóm ninja được đào tạo mang tên Ashura biểu diễn các màn trình diễn ninja hàng giờ.
Không giống như nghệ thuật ninjutsu tĩnh lặng, những buổi biểu diễn mà trẻ em và du khách nước ngoài xem ngày nay đầy sôi động và hấp dẫn. Bí ẩn về ninja đã biến mất ngay cả trước khi ninja cuối cùng qua đời.
