Sự khác biệt giữa giáo dục Nhật Bản và các nước trên thế giới là gì?

Nền giáo dục Nhật Bản là nền giáo dục hoàn thiện nhân cách con người, là một trong số các quốc gia phát triển kinh tế và khoa học kỹ thuật trên thế giới với tỷ lệ người mù chữ thực tế gần như bằng 0 và 72,5% số học sinh tiếp tục theo học lên bậc đại học, cao đẳng và trung cấp, một con số ngang hàng với Mỹ và vượt qua một số nước châu Âu. Điều này đã tạo cơ sở cho sự phát triển của đất nước này. Giáo dục ở Nhật có tính cạnh tranh rất cao, đặc biệt ở các kỳ thi tuyển sinh đại học, đặc biệt là các kỳ thi tuyển vào trường đại học danh tiếng.

Vậy hệ thống giáo dục Nhật Bản có điều gì khác biệt so với các nước khác trên thế giới ?

Sự khác biệt về văn hóa, kinh tế, chính trị và xã hội có thể khá kỳ quặc và thú vị, những khác biệt trong hệ thống giáo dục cũng sẽ khiến người ta không hết bất ngờ.

Đặc điểm của giáo dục Nhật Bản

Nền giáo dục ở Nhật Bản dựa trên tiền đề rằng tất cả mọi người đều hướng tới một trình độ như nhau. Ví dụ, học sinh có thể thực hiện nhiều bài kiểm tra cho đến khi bạn vượt qua kỳ thi hoặc đặt mục tiêu cải thiện điểm số trong tất cả các môn học.

Người Nhật tin rằng phương pháp giáo dục này sẽ rèn luyện cho học sinh thái độ không bỏ cuộc và làm việc lặp đi lặp lại, và có thể cải thiện khả năng của mình thông qua nỗ lực. Ngoài ra, điều đương nhiên là giáo dục ở Nhật Bản có thể làm được, và những gì không thể làm được là tùy thuộc vào đối tượng hướng dẫn.

Lớp học, phòng học, phòng giáo viên

Bằng cách quyết định lớp học / phòng học cho học sinh, các học sinh sẽ luôn học tập và hoạt động cùng nhau, nuôi dưỡng tinh thần đoàn kết và hợp tác. Các giáo viên cũng có thể giữ liên lạc chặt chẽ với nhau khi làm việc cùng một phòng giáo viên.

Bữa trưa ở trường

Các trường học ở Châu Âu và Hoa Kỳ thường ăn ở căng tin, còn bữa trưa của người Nhật là thực đơn do chuyên gia dinh dưỡng thiết kế nên sẽ đảm bảo về mặt dinh dưỡng. Học sinh sẽ ăn trong lớp cùng nhau với giáo viên. Ngoài ra, còn phản ánh tư tưởng “giáo dục thực phẩm” trong văn hóa ăn trưa ở trường học đang được phổ biến rộng rãi ở Nhật Bản.

Dọn dẹp lớp học và cơ sở vật chất

Ngoài ra, liên quan đến việc dọn dẹp, việc giao cho một nhà thầu ở các trường nước ngoài là chủ yếu. Mặt khác, ở Nhật Bản, người ta cho rằng học sinh có thể chịu trách nhiệm bằng cách dọn dẹp phòng học và các phòng mà họ sử dụng. Các em được phân thành từng nhóm nhỏ, các nhóm luân phiên trực nhật trong năm. Cách này giúp cho các em biết cách làm việc theo nhóm. Những thành phố của Nhật Bản được giữ gìn sạch sẽ một phần là do tinh thần dân tộc của họ, một phần cũng do ảnh hưởng của phương pháp giáo dục này.

Sự kiện trong trường

Các trường học Nhật Bản có nhiều sự kiện trong năm, chẳng hạn như lễ nhập học, lễ tốt nghiệp, hội thể thao và lễ hội trường. Đây là cơ hội để phát triển tinh thần đoàn kết, sức mạnh đồng đội, khả năng lập kế hoạch, v.v. bằng cách cùng nhau hướng tới mục tiêu chung của sự kiện.

Đồng phục

Những bộ đồng phục ở Nhật đều mang những ý nghĩa riêng. Các bộ đồng phục mang lại một sự công bằng trong xã hội, không có khoảng cách giàu nghèo hay xuất thân khác biệt. Chính vì đó mà những bộ đồng phục Nhật Bản vừa có ý nghĩa nhân văn vừa tinh tế.

Giày

Hầu hết học sinh Nhật Bản thường đi giày chuyên dùng trong phòng học. Ngoài việc giúp cho trường lớp được sạch sẽ, việc làm này còn có dụng ý giáo dục cho những học sinh người Nhật học cách tôn trọng lẫn nhau.

Kỳ thi quan trọng

Vào năm cuối trung học, học sinh phải tham dự kỳ thi quan trọng quyết định tương lai của mình. Mỗi học sinh sẽ lựa chọn trường các em muốn. Tỉ lệ cạnh tranh ở Nhật rất cao khi chỉ có 76% học sinh tốt nghiệp trung học tiếp tục học lên bậc Đại học. Vì vậy, áp lực trước mỗi kỳ thi tại quốc gia này đối với học sinh là rất lớn.

Sự khác biệt giữa giáo dục nước ngoài và giáo dục Nhật Bản

Giáo dục ở nước ngoài có ý nghĩa mạnh mẽ là “khai thác tiềm năng của mỗi học sinh và phát triển năng lực cá nhân của họ” chứ không phải là “giảng dạy”.

Ở nước ngoài, có đặc điểm là giáo dục phù hợp với khả năng của từng học sinh, chứ không phải là giáo dục “tất cả như nhau” như ở Nhật Bản. Ngoài ra, ở nước ngoài không phải là một nền giáo dục kiểu ghi nhớ hay đóng khuôn kiến thức, mà là một nền giáo dục nhấn mạnh vào tư duy và kỹ năng. Vì vậy, ở các quốc gia đó hiếm khi làm các bài kiểm tra yêu cầu học thuộc lòng như ở Nhật Bản.

Bài tập nhà trường đưa ra cũng yêu cầu học sinh phải tự tra cứu và suy nghĩ, một câu hỏi sẽ có nhiều cách trả lời hơn là những câu trả lời cố định. Điều quan trọng ở đây là tôn trọng tính tự lập của học sinh và nuôi dưỡng óc ham học hỏi hơn là khả năng ghi nhớ.

Ở Nhật Bản, cho dù điểm của học sinh có tệ đến đâu cũng sẽ không bị lưu ban một năm trong quá trình giáo dục bắt buộc. Tốt hơn hay kém hơn, học sinh cùng năm sinh sẽ nhận được cùng một nền giáo dục.

Ở nước ngoài, nếu nhà trường hoặc phụ huynh đánh giá học sinh chưa đạt đến trình độ mà bạn có thể lên lớp, học sinh sẽ không thể lên lớp. Mặt khác, nếu học sinh có điểm tốt thì có thể học nhảy lớp. Điểm khác biệt so với Nhật Bản là ở nước ngoài sẽ xếp lớp theo khả năng của từng cá nhân chứ không phải theo độ tuổi.

Sự khác biệt giữa giáo dục của các nước Châu Âu và Nhật Bản

Phần Lan

Phần Lan là nền giáo dục đứng đầu thế giới bởi tính sáng tạo. Học sinh học để sáng tạo thay vì học kiến thức sách vở và chúng có quyền chọn lựa nhiều môn học mà mình yêu thích với thời gian trên lớp ngắn, ít bài tập về nhà và gần như chẳng có kỳ thi nào. Tỉ lệ khác biệt giữa một trường tốt nhất và trường kém nhất chỉ ở mức 4%.

Thụy Điển

Ở Thụy Điển học sinh làm chủ việc học tập. Học sinh được yêu cầu đạt tới các tiêu chuẩn học lực trong 17 chương trình cấp Phổ thông trung học để trở thành người lao động trong nền kinh tế toàn cầu. Chương trình thứ 17 là chương trình dành cho các học sinh bị loại ra khỏi một trong 16 chương trình chính quy. Trong đó, có 4 chỉ tiêu:

– Làm việc theo nhóm (teamwork)

– Rèn luyện kỹ năng công nghệ thực tế (pragmatic technical skills)

– Kỹ năng giải quyết vấn đề (problem solving)

– Tinh thần dám nghĩ dám làm trong doanh nghiệp (entrepreneuship)

Sự khác biệt giữa giáo dục Mỹ / Châu Á và giáo dục Nhật Bản

Mỹ

Giáo dục Mỹ gắn liến với hai chữ “tự chủ” và “tự do”. Điều này tạo cho học sinh khả năng thích nghi với cuộc sống luôn thay đổi mỗi ngày, sự bó buộc tư duy theo khuôn khổ sẽ làm mất đi khả năng sáng tạo. Vì vậy mà các chương trình học đều mang tính trải nghiệm, kích thích phát triển tư duy, khuyến khích người học đưa ra ý kiến, nhận định của mình.

Châu Á / Trung Quốc

Trung Quốc cố gắng áp dụng những công nghệ tiên tiến nhất vào trong hệ thống giáo dục và cuộc sống. Áp lực cao từ xã hội, sự cạnh tranh trong việc học lớn đến mức nhiều bậc phụ huynh cho con học nhiều từ khi còn rất nhỏ với tư tưởng phải đạt điểm cao ở trường và nhất định phải thi đỗ đại học.

Tóm lược

Hy vọng qua bài viết này các bạn thấy được sự khác biệt giữa giáo dục ở Nhật Bản và ở các nước. Ngay cả khi phương pháp giáo dục khác nhau nhưng đều có những ưu điểm và giá trị riêng mà nó mang lại.

Chính phủ Nhật Bản ngày nay đang tiếp tục đầu tư cho nền giáo dục của họ nhằm đưa đất nước trở thành quốc gia có hệ thống giáo dục phát triển nhất thế giới, tạo ra môi trường học tập lý tưởng nhất cho sinh viên Nhật cũng như sinh viên quốc tế. Nhật Bản hướng đến sự bảo đảm phát triển toàn diện cho trẻ em về mọi mặt từ tâm hồn, trí tuệ, tình cảm, tinh thần, thái độ, những giá trị đạo đức, giá trị nhân văn v.v.