Văn hoá Nhật Bản tuyệt đẹp “Omotenashi” – Trong mắt người nước ngoài: bị đánh giá thấp hay được khen ngợi?

“Omotenashi” được xem là một nét văn hoá đặc trưng của Nhật mà ở nước ngoài không có. Với người Nhật, vì đã quá quen với kiểu phục vụ này trong đời sống hằng ngày nên đôi khi cũng khó hình dung rõ ràng giá trị của nó.

Vậy trên thực tế, người nước ngoài cảm nhận “omotenashi” của Nhật như thế nào? Bài viết này sẽ giới thiệu 3 ví dụ tiêu biểu về omotenashi mang đậm văn hoá Nhật, cùng với 3 kiểu phục vụ khiến người nước ngoài cảm thấy không thoải mái.

1. Ba ví dụ tiêu biểu về omeotenashi đặc trưng của Nhật Bản

Với người nước ngoài, những nơi dễ cảm nhận được omotenashi của Nhật thường là ba địa điểm sau:

Trung tâm thương mại
Ryokan
Nhà ga

Sau đây là phần giới thiệu chi tiết về từng nơi.

Trung tâm thương mại
– Điều khiến nhiều du khách nước ngoài bất ngờ đầu tiên khi tham quan Nhật Bản chính là “sự phục vụ tại các trung tâm thương mại”.
– So với nước ngoài, các trung tâm thương mại ở Nhật có những dịch vụ rất chu đáo như có nhân viên nữ phục vụ thang máy, hay nhân viên đứng ở cửa chào “Irasshaimase” khi khách bước vào. Vì đây là nét rất đặc trưng chỉ có ở Nhật nên du khách lần đầu đến thường không khỏi ngạc nhiên.

Ryokan
– Nhắc đến omotenashi, nhiều người thường nghĩ ngay đến phong cách phục vụ tại ryokan.
– Từ việc dọn bữa ăn đến chuẩn bị futon, sự chăm sóc tỉ mỉ của nhân viên ryokan không chỉ khiến người nước ngoài mà cả người Nhật cũng cảm nhận được “tấm lòng phục vụ”. Đối với du khách nước ngoài, việc được nghỉ tại ryokan, tận hưởng suối nước nóng và văn hoá Nhật trong không gian đặc biệt này càng giúp họ cảm nhận rõ nét hơn sự phi thường trong trải nghiệm. Có thể nói, omotenashi chính là sự thể hiện của mong muốn “để vị khách thật sự vui vẻ và thoải mái”.

Nhà ga
– Nhà ga Nhật Bản cũng là nơi khiến người nước ngoài cảm nhận rõ tinh thần omotenashi. Việc tàu đến đúng giờ và khoang tàu luôn sạch sẽ là điều hiếm thấy ở nhiều quốc gia, nên điều này thường khiến họ rất ấn tượng.
– Đặc biệt, hình ảnh các nhân viên vệ sinh trên tàu Shinkansen dọn dẹp nhanh chóng, gọn gàng trong thời gian ngắn được rất nhiều người nước ngoài đánh giá cao. Với người Nhật, đó là cảnh quen thuộc, nhưng với du khách, đó lại là một thói quen tuyệt vời, thể hiện rõ tinh thần phục vụ của Nhật Bản.

2. Có hơi quá không? Ba kiểu omotenashi gây ấn tượng xấu với người nước ngoài

Cho đến đây, chúng ta đã thấy những điểm được người nước ngoài yêu thích trong omotenashi của Nhật. Tuy nhiên, cũng có những trường hợp khiến họ cảm thấy “có gì đó không ổn”. Việc làm với ý tốt đôi khi lại trở thành điều gây khó chịu với người khác, nên cần chú ý.

Những kiểu phục vụ dễ gây ấn tượng xấu gồm:

Tiễn khách ra tận ngoài cửa sau khi mua sắm
Hệ thống vé ăn khó hiểu
Cách phục vụ rập khuôn theo quy trình

Dưới đây là giải thích cụ thể.
Tiễn khách ra tận ngoài cửa
– Ở các trung tâm mua sắm hay tiệm làm đẹp tại Nhật, khi khách ra về, nhân viên thường tiễn ra tận ngoài cửa. Với người Nhật, đây là cảnh quen thuộc, nhưng với người nước ngoài, họ lại cảm thấy “có hơi quá không?”. Đối với những ai không quen với cách phục vụ quá lịch sự, việc bị tiễn ra tận ngoài dễ bị cảm nhận là “phục vụ quá mức cần thiết”. Không phải cứ càng lịch sự thì càng tốt, mà giữ khoảng cách vừa phải, thoải mái cho cả hai bên cũng rất quan trọng.

Hệ thống vé ăn khó hiểu
– Vé ăn giúp việc gọi món trở nên nhanh gọn, nhưng với người nước ngoài thì lại khá bất tiện. Ở nước ngoài không có thói quen dùng máy bán vé như vậy, nên du khách thường không biết cách sử dụng. Thêm vào đó, nhiều máy chỉ có tiếng Nhật, khiến họ không biết nên chọn món gì hay có những món nào trong thực đơn.
– Để giải quyết vấn đề này, việc áp dụng thiết kế thân thiện với mọi người và hướng dẫn dễ hiểu hơn cho người nước ngoài là điều rất cần thiết.

Cách phục vụ quá máy móc
– Một điểm khác biệt giữa Nhật và nước ngoài thường được nhắc đến là phong cách phục vụ trong ngành dịch vụ. Ở nhiều nước, nhân viên có thể vừa ngồi vừa nói chuyện, uống nước và phục vụ một cách thoải mái. Nhưng ở Nhật, nhân viên thường đứng làm việc và phục vụ rất nghiêm túc, cẩn thận.
– Cách phục vụ theo đúng quy trình tuy có điểm tốt là lịch sự và chuyên nghiệp, nhưng đôi khi lại thiếu sự linh hoạt khi có tình huống bất ngờ. Với người nước ngoài đã quen với phong cách tự nhiên, họ có thể cảm thấy phục vụ ở Nhật quá cứng nhắc và nghiêm túc.

3. Tổng kết

Bài viết đã giới thiệu 3 ví dụ tiêu biểu về omotenashi của Nhật và 3 kiểu phục vụ khiến người nước ngoài cảm thấy không thoải mái.

Omotenashi của Nhật được đánh giá cao nhờ sự chu đáo và tinh tế, nhưng nếu quá mức, nó cũng có thể trở thành gánh nặng cho người tiếp nhận. Hiểu được cả hai mặt này sẽ giúp chúng ta điều chỉnh cách phục vụ sao cho giữ được tinh thần hiếu khách mà vẫn tạo cảm giác dễ chịu cho đối phương. Hy vọng rằng văn hoá omotenashi của Nhật sẽ tiếp tục được trân trọng và lan tỏa, trở thành cầu nối giúp mọi người hiểu nhau hơn.