Văn hóa Nhật Bản và Đền Thần đạo – Khám phá mối liên hệ, lý do được trân trọng và thế giới các vị thần đa dạng

Đền thờ Thần đạo vốn nổi tiếng là những “địa điểm linh thiêng” (power spot), thế nhưng ngay cả với người Nhật sống trong nước, mối liên hệ của chúng với văn hóa Nhật Bản đôi khi lại là điều ít được biết đến một cách đáng ngạc nhiên.
Hơn nữa, có lẽ cũng không ít người dù đi lễ đền vào dịp đầu năm hay các dịp khác, lại không biết rõ những địa điểm này thờ vị thần nào.
Vì vậy, trong bài viết này, chúng tôi muốn cùng các bạn tìm hiểu về mối quan hệ giữa văn hóa Nhật Bản và các đền thờ, thông qua việc giới thiệu định nghĩa cụ thể về đền thờ, cũng như các vị thần đa dạng thực sự được thờ phụng tại đây.

Đền thờ Thần đạo – nơi có mối liên hệ sâu sắc với văn hóa Nhật Bản là gì?

Đền thờ Thần đạo là cơ sở thờ tự các vị thần của Thần đạo.
Con số hơn 100.000 đền thờ trên toàn quốc cho thấy người Nhật đã cảm nhận được sự gần gũi của các vị thần đến nhường nào.

Cấu trúc điển hình của một đền thờ Thần đạo

Đền thờ Thần đạo có vai trò là nơi để mọi người đến chiêm bái, cầu nguyện.
Do đó, trong khuôn viên của một đền thờ Thần đạo thông thường, bắt đầu từ cổng Torii ở lối vào, sẽ có con đường dẫn vào đền và một nhà thanh tẩy (temizuya) để mọi người rửa tay và miệng cho sạch sẽ. Và chính điện sẽ nằm ở vị trí trong cùng, là nơi vô cùng quan trọng ngự vị của thần linh, thường được thiết kế kín đáo để tránh ánh mắt của người thường.

Mối liên hệ giữa đền thờ Thần đạo và văn hóa Nhật Bản

Lý do quan trọng nhất khiến người Nhật đến đền thờ là để bày tỏ lòng biết ơn hàng ngày của mình đối với các vị thần.
Dù không phải là tín đồ của Thần đạo, nhiều người vẫn đến viếng đền qua các sự kiện và phong tục sau đây:
Lễ đi chùa đầu năm (Hatsumode)
Lễ cưới (Kekkonshiki)
Lễ Shichi-Go-San, v.v.
Ngoài ra, đền thờ không chỉ là nơi mọi người đến để cầu nguyện những điều như gia đạo bình an, mạnh khỏe không bệnh tật, thi cử đỗ đạt, mà còn mang khía cạnh là một “địa điểm linh thiêng” (power spot). Chính vì vậy, ở đất nước này, đền thờ Thần đạo vừa là nhà của các vị thần, vừa là điểm tựa tinh thần vừa gắn bó sâu sắc với văn hóa Nhật Bản.

Các vị thần đa dạng được thờ phụng tại đền thờ Thần đạo

Để giới thiệu sâu hơn về mối liên hệ mật thiết của đền thờ Thần đạo với văn hóa Nhật Bản và người dân Nhật, chúng ta hãy cùng tìm hiểu đặc điểm của các vị thần đa dạng hiện đang được thờ phụng.

Thiên Thần Địa Kỳ (Tenjin Chigi) - Các vị thần của trời và đất

Thiên Thần Địa Kỳ (Tenjin Chigi) là thuật ngữ chỉ chung các vị Quốc Thần (Kunitsukami) và các vị Thiên Thần (Amatsukami).
Đại diện tiêu biểu của Quốc Thần là thần Okuninushi no Mikoto, còn đứng đầu Thiên Thần là nữ thần Amaterasu Omikami; bên cạnh hai vị thần trụ cột này, vô số các vị thần khác cũng được thờ phụng trên khắp nước Nhật. Đền Ise Jingu, nơi thờ phụng Amaterasu Omikami, được ban danh hiệu là Đại Thần Cung (Daijingu).

Thần Tổ của Hoàng gia và các Gia tộc (Soshin)

Nữ thần Amaterasu Omikami được thờ tại Ise Jingu, cùng một số vị thần khác, còn mang một khía cạnh là thần tổ của Hoàng gia Nhật Bản. Thần Ame no Koyane no Mikoto cũng là thần tổ của gia tộc Fujiwara nổi tiếng. Ngoài ra, tại Heian Jingu, một “địa điểm linh thiêng” (power spot) rất nổi tiếng, có thờ Thiên hoàng Kanmu và Thiên hoàng Komei; còn ở Usa Jingu thuộc tỉnh Oita thì thờ Thiên hoàng Ojin.

Linh hồn của các Vĩ nhân

Tại các đền thờ Thần đạo, nhiều vĩ nhân có công lao trong các thời đại xưa cũng được thờ phụng, ví dụ như:
Tokugawa Ieyasu
Sakuma Shouzan (hay Zouzan)
Tougou Heihachirou, v.v.
Trong số các vĩ nhân, có người được thờ phụng như một vị thần, có người lại không. Về vấn đề này, không có quy định hay luật lệ chính xác nào được làm rõ. Người ta thường nói rằng điều này thay đổi tùy thuộc vào người xây dựng đền thờ và thời đại lịch sử.

Động vật và Tự nhiên

Tại các đền thờ, những ngọn núi như núi Phú Sĩ, các khu rừng, thác nước, hay những tảng đá đôi khi cũng được thần thánh hóa.
Ví dụ, tại đền Fushimi Inari ở Kyoto, vị thần O-Inari-sama được thờ phụng cùng với các sứ giả của thần là những sinh vật mang sức mạnh huyền bí được gọi là “kenzoku” (quyến thuộc). Nhiều người thường nhầm lẫn (rằng thần Inari chính là cáo), nhưng thực ra không phải vậy.
Ngoài ra, các loài vật tưởng tượng như rồng cũng được coi là biểu tượng mang lại điềm lành.

Các vị thần từ xứ khác

Đền thờ Thần đạo của Nhật Bản có một đặc điểm khá thú vị đó chính là sẵn lòng tiếp nhận cả những vị thần đến từ nước ngoài.
Ví dụ, Dakini-ten của Ấn Độ, Gozu Tennou (Ngưu Đầu Thiên Vương), và các vị thần phương hướng là những vị thần ngoại quốc nổi tiếng. Hơn nữa, việc nhiều vị thần ngoài Thần đạo như các vị thần của Âm Dương Đạo hay Đạo giáo cũng được thờ phụng, chính là một trong những lý do khiến nhiều người, bao gồm cả người nước ngoài, đến thăm các đền thờ Nhật Bản.

Oán Linh

Ngay cả những oán linh mà nhiều người khiếp sợ cũng được thờ phụng tại một số đền thờ. Điều này được gọi là tín ngưỡng Ngự Linh
Ở Nhật Bản, người ta thờ phụng oán linh tại đền thờ để làm nguôi ngoai cơn thịnh nộ của họ, từ đó cố gắng tránh khỏi những tai ương, ám ảnh. Thông qua tín ngưỡng này, người ta tin rằng các oán linh sẽ trở thành những vị thần mang lại sự bình yên cho con người.
Những trường hợp tiêu biểu trong tín ngưỡng Ngự Linh là Thân vương Sawara, người chết trong uất hận vì bị kết tội oan, và Sugawara no Michizane ở Dazaifu, người đã phải chịu một cái chết bất đắc kỳ tử. Họ vừa là oán linh, lại vừa là những vĩ nhân. Và các đền Tenmanguu thờ Sugawara no Michizane đã trở thành những ngôi đền được học sinh, sinh viên yêu mến với tư cách là vị thần của học vấn.

Kết luận

Tại những nơi gọi là đền thờ Thần đạo (jinja), không chỉ có các vị thần của Thần đạo mà còn có vô số các vị thần khác được thờ phụng, từ những bậc tiền nhân, thần tổ của Thiên hoàng, cho đến cả các oán linh.
Hơn nữa, vì đền thờ còn có vai trò là nơi để truyền đạt lòng biết ơn và những ước nguyện hàng ngày đến các vị thần, nên rất nhiều người đến đây trong các dịp lễ cầu nguyện khác nhau, lễ đầu năm, lễ cưới và các sự kiện thường niên khác.
Được bao bọc bởi thiên nhiên và cây cối xanh tươi, các đền thờ Thần đạo còn mang khía cạnh là nơi chữa lành tâm hồn và là những “địa điểm linh thiêng” (power spot). Vì đây là những địa điểm mà bất kỳ ai cũng có thể dễ dàng ghé thăm, sao bạn không thử bắt đầu từ một ngôi đền gần nơi mình ở để cảm nhận mối liên hệ giữa đền thờ Thần đạo và văn hóa Nhật Bản nhỉ?