Washoku, được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể và được đánh giá cao trên toàn cầu như một loại thực phẩm lành mạnh, thu hút sự quan tâm lớn từ nhiều người ở nước ngoài. Việc hiểu rõ về Washoku sẽ giúp bạn tự tin trả lời các câu hỏi hoặc đưa ra ý kiến khi được yêu cầu.
Các loại hình của Washoku
Dù được gọi chung là Washoku, ẩm thực Nhật Bản có nhiều loại hình khác nhau. Dưới đây là bốn loại hình cơ bản.
Ẩm thực Daikyo của giới quý tộc
Vào thời Heian, ẩm thực Daikyo ra đời để giới quý tộc tiếp đãi khách. Loại hình này chịu ảnh hưởng lớn từ Trung Quốc, với đặc điểm là tất cả các món ăn được đặt trên một bàn, và số lượng đĩa luôn là số chẵn.
Ẩm thực chay do các nhà sư Thiền tông truyền bá
Ẩm thực chay (Shojin Ryori) sử dụng hoàn toàn các thực phẩm thực vật như rau củ, đậu, ngũ cốc và rong biển. Vào thời Heian và Kamakura, các nhà sư Thiền tông đã mang quan điểm tôn giáo từ Trung Quốc về Nhật Bản, hình thành nên loại hình này. Dựa trên giáo lý cấm sát sinh, ẩm thực chay không sử dụng thịt, đồng thời mang ý nghĩa của sự khổ hạnh trong quá trình tu hành của Thiền tông. Kỹ thuật chế biến đa dạng từ đậu nành, vốn vẫn được duy trì đến ngày nay, được phát triển từ ẩm thực chay nhằm đáp ứng nhu cầu bổ sung protein thông qua quá trình thử nghiệm và sáng tạo.
Ẩm thực Honzen tiếp đãi võ sĩ
Ẩm thực Honzen ra đời vào thời Muromachi để các võ sĩ chiêu đãi khách, kết hợp các yếu tố nghi lễ và tiếp đãi của ẩm thực Daikyo với kỹ thuật của ẩm thực Shojin. Việc các món ăn được bày trên từng mâm riêng và phục vụ tại chỗ có thể coi là nguyên mẫu của ẩm thực Nhật Bản. Trước phần món ăn là phần rượu sake theo nghi thức Shikisankon, và rượu sake cũng được phục vụ trong suốt phần món ăn sau đó. Ẩm thực Honzen vốn có những quy tắc rất nghiêm ngặt và mang tính nghi lễ cao. Nó thường được thưởng thức trong khi xem kịch Noh và Kyogen, và không hiếm khi kéo dài cả đêm. Ẩm thực Honzen suy tàn sau thời Minh Trị, và ngày nay không còn thấy hình thức đúng như thời Muromachi nữa. Chắc hẳn chúng ta đã từng nhìn thấy các lãnh chúa thời Chiến Quốc thưởng tiệc rượu sake trong khi thưởng thức Noh và Kyogen trong phim và kịch. Bữa tiệc rượu đó chính là ẩm thực Honzen.
Sự cầu kỳ của Sen no Rikyū trong ẩm thực Kaiseki
Ẩm thực Kaiseki ra đời vào thời Azuchi-Momoyama, là bữa ăn nhẹ trước khi uống trà trong trà đạo. Bắt đầu với cơm và súp, kết thúc bằng đồ ngọt. Các món ăn được phục vụ từng đĩa một, thường chỉ có khoảng 5 người tham gia. Nó bắt nguồn từ việc Sen no Rikyū, người coi trọng vẻ đẹp giản dị, loại bỏ các yếu tố tiệc rượu khỏi trà đạo trước đó.
Đặc trưng của Washoku
Nguyên liệu đa dạng và tươi ngon, phương pháp chế biến tôn trọng nguyên bản
Nhật Bản có bốn mùa rõ rệt, lãnh thổ trải dài từ bắc xuống nam, được ban tặng biển cả và núi non, các nguyên liệu phù hợp với địa hình và khí hậu của từng vùng được thu hoạch. Các dụng cụ và phương pháp chế biến tôn trọng nguyên bản của nguyên liệu cũng rất phát triển để phù hợp với những nguyên liệu này. Sự đa dạng của các loại thực phẩm lên men như miso, nước tương, natto, tsukemono (rau củ muối) và rượu sake cũng là một đặc trưng lớn.
Cân bằng tốt, chế độ ăn uống lành mạnh
Văn hóa ẩm thực Washoku sử dụng khéo léo “umami” (vị ngọt thịt) từ nước dùng dashi và tránh hấp thụ quá nhiều chất béo động vật. Tỷ lệ người béo phì ở Nhật Bản rất thấp so với các nước phát triển khác, và việc Nhật Bản trở thành quốc gia có tuổi thọ cao nhất thế giới có thể nói là có liên quan đến văn hóa ẩm thực Washoku.
Thể hiện nguyên liệu theo mùa và vẻ đẹp bốn mùa
Việc thưởng thức các nguyên liệu theo mùa là điều rất tự nhiên đối với những người sống ở Nhật Bản. Ngoài nguyên liệu, việc trang trí món ăn bằng lá và hoa theo mùa, cũng như sử dụng bát đĩa và đồ dùng phù hợp với mùa, để thưởng thức bữa ăn trong khi tận hưởng trọn vẹn mùa đó là một nét văn hóa độc đáo của Washoku.
Mối liên hệ giữa các sự kiện thường niên và ẩm thực
Văn hóa ẩm thực Nhật Bản gắn bó chặt chẽ với các sự kiện quanh năm. Vào dịp Tết, người Nhật ăn món osechi; ngày Thất thảo có cháo thất thảo; lễ Setsubun có tục rải đậu; lễ Đào tiết thưởng thức chirashizushi. Mùa xuân có bánh hanami dango, lễ Đoan ngọ có bánh kashiwa mochi hoặc chimaki, ngày Doyo no Ushi no Hi ăn lươn, lễ Obon và Higan có ohagi hoặc botamochi, Tết Trung Thu có bánh dango, và đêm Giao thừa ăn mì toshikoshi soba. Ở Nhật Bản, thực phẩm và các sự kiện quanh năm gắn kết chặt chẽ, tạo nên những kỷ niệm riêng biệt.
Washoku được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể
Năm 2013, “Washoku” đã được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể. Điều này không chỉ dành cho các món ăn Washoku cụ thể của Nhật Bản mà là sự công nhận toàn bộ văn hóa Washoku, thể hiện tinh thần tôn trọng thiên nhiên và các tập quán xã hội của người Nhật. Ở Nhật Bản hiện đại, văn hóa Washoku như đã đề cập ở trên đang dần phai nhạt. Những ngày bận rộn liên tục khiến việc sử dụng đồ ăn mang đi và ăn ngoài tăng lên, và việc lấy nước dùng dashi từ tảo bẹ và cá ngừ bào tốn nhiều thời gian, vì vậy nhiều người cảm thấy số lần Washoku xuất hiện trong bữa ăn gia đình đang giảm đi. Sự tiện lợi là điều tuyệt vời, nhưng cũng có một chút buồn bã. Mục đích của Di sản văn hóa phi vật thể UNESCO là bảo tồn và bảo vệ văn hóa. Việc Washoku được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể có lẽ là lời nhắc nhở để người Nhật một lần nữa hiểu rõ sự cần thiết phải bảo vệ văn hóa Washoku.
Kết luận
Washoku đã phát triển cùng với lịch sử, và các loại hình như “Daikyo Ryori” (ẩm thực chiêu đãi quý tộc), “Shojin Ryori” (ẩm thực chay của các nhà sư Thiền tông), “Honzen Ryori” (ẩm thực chiêu đãi võ sĩ) và “Kaiseki Ryori” (ẩm thực trà đạo) đã ra đời. Washoku có đặc trưng lớn là sự đa dạng của nguyên liệu và phương pháp chế biến phản ánh bốn mùa và lãnh thổ của Nhật Bản. Sự cân bằng và lành mạnh của nó được chứng minh bằng việc ít gặp các vấn đề về béo phì và tuổi thọ thấp. Việc thể hiện vẻ đẹp bốn mùa trên bàn ăn cũng là một điều tuyệt vời của Washoku. Ngoài ra, Washoku còn có mối quan hệ mật thiết với các sự kiện thường niên như Tết Nguyên Đán và các lễ hội theo mùa. Năm 2013, Washoku đã được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể.
Công ty TNHH Giáo dục và Dịch thuật IFK
Chuyên cung cấp các dịch vụ sau:
Dịch vụ biên phiên dịch tiếng Nhật, Anh, Việt
Dịch vụ tư vấn du học Nhật Bản
Chương trình internship tại Nhật Bản cho trường liên kết
Email: info@translationifk.com
Hotline: 0282.247.7755/035.297.7755
Website: https://translationifk.com
Facebook: Dịch Thuật Tiếng Nhật IFK
