Dịch thuật đỏi hỏi biên dịch viên phải trải qua một quá trình thật cẩn trọng, nếu không nguy cơ có lỗi xảy ra sẽ khiến bản dịch trở nên sai lệch và không hiệu quả. Điều này càng đúng hơn với dịch thuật chuyên ngành.
Những lỗi dịch thuật thông thường sẽ gây nên sự mất mặt ở một số nền văn hoá, thậm chí tệ hơn là huỷ hoại danh tiếng và chỗ đứng của công ty. Ở một số lĩnh vực như y tế hay sản xuất, bất cứ bản dịch tuy chỉ có một lỗi rất nhỏ cũng có thể gây ra thảm hoạ cực kỳ to lớn. Vậy chúng ta hãy cùng xem 3 lỗi phổ biến nào thường xuất hiện trong dịch thuật chuyên ngành cũng như cách khắc phục chúng.
Lỗi thứ 1: Dịch nguyên văn và dịch từng từ.
Dịch thuật chuyên ngành thường phối hợp hai cách dịch: dịch nguyên văn và dịch từng từ. Bằng cách này, câu từ được dịch sẽ có nghĩa giống với bản gốc nhất và cách thức dịch khá là dễ dàng. Vấn đề đặt ra là một số từ ở ngôn ngữ nguồn sẽ không có từ tương đương mà chỉ là những từ vô nghĩa khi dịch sang ngôn ngữ đích. Có nhiều thuật ngữ không thể dịch nguyên văn mà không bị lệch ý hoặc thiếu ý nếu không nắm rõ văn bản gốc.
Đối với biên dịch viên, việc vượt qua được rào cản trong dịch thuật rất cần thiết. Có thể lấy ví dụ về dịch thuật y tế. Đây là một hình thức dịch thuật đòi hỏi sự chính xác cao bởi bất cứ một sai sót nào đều có thể dẫn tới hậu quả nghiêm trọng. Trong y tế, những thuật ngữ viết tắt có thể dễ nhầm lẫn do chúng có thể liên hệ tới nhiều sự vật, sự việc khác nhau ở các ngôn ngữ khác nhau. Vậy nên, dịch thuật chuyên ngành y tế cần người biên dịch viên có kinh nghiệm vững chắc để tránh sai sót nguy hiểm. Nhìn chung, dịch nguyên văn và dịch từng từ thường gây ra nhầm lẫn hoặc hoàn toàn bỏ sót những phần cốt lõi của văn bản, đặc biệt nếu các ngôn ngữ chuyên ngành chứa nhiều thuật ngữ phức tạp hoặc chuyên sâu.
Lỗi thứ 2: Bỏ sót yếu tố sắc thái văn hoá khi dịch thuật
Dịch thuật chuyên ngành có thể có nhiều lỗi vì phương pháp dịch từng từ vẫn chưa đủ để thể hiện hết các từ ngữ mang sắc thái văn hoá. Để khắc phục, người dịch có thể sử dụng phương pháp dịch “adaptation” (tạm dịch là thích nghi). Phương pháp này là sử dụng những từ ngữ hoặc cụm từ khác ở ngôn ngữ đích để truyền tải ý nghĩa của những từ ngữ trong văn bản gốc.
Để tránh lặp lại lỗi như vậy, biên dịch viên cần phải hiểu rõ được mặt nghĩa ở nguyên văn của từ, cụm từ đó, đặc biệt là nghĩa của chúng trong từng trường hợp cụ thể theo bối cảnh văn hoá. Tuy phương pháp “adaptation” đề cao tính chủ quan của người dịch, nó vẫn được xem là công cụ hữu dụng khi muốn dịch những cụm từ không có nghĩa tương đương ở ngôn ngữ đích.
Ví dụ, để dễ hình dung cách làm, tiếng Anh chuyên ngành văn học có nhiều thành ngữ không thể dịch trực tiếp sang tiếng Việt từ mặt chữ văn bản gốc. Cụ thể, “Practice makes perfect” không thể dịch thành “Luyện tập làm hoàn hảo” vì nó rất khó hiểu và tối nghĩa. Nên cách dịch tốt nhất là chọn một tục ngữ ở tiếng Việt có hàm ý “chỉ sự luyện tập siêng năng sẽ giúp bạn tốt hơn, hoàn hảo hơn”. Đó là câu tục ngữ “Có công mài sắt, có ngày nên kim”. Điều này sẽ giúp văn bản trở nên dễ hiểu đối với người Việt hơn.
Lỗi thứ 3: Không nắm rõ kiến thức chuyên ngành khi dịch
Không thể phủ nhận rằng có nhiều lỗi dịch thuật xảy ra do đơn giản là biên dịch viên thiếu kiến thức trong mảng chuyên ngành của văn bản đang dịch. Dịch những thuật ngữ chuyên ngành không phải là chỉ dịch sát theo ngôn ngữ nguồn mà người dịch cần phải hiểu rõ cách sử dụng chúng trong bối cảnh cụ thể để có thể chọn được cụm từ thay thế một cách hiệu quả. Bên cạnh đó, việc chọn những từ trong ngôn ngữ đích để thay thế mà không phù hợp với bối cảnh thì cũng là lỗi sai dễ mắc phải.
Nhiều biên dịch viên thông thường chỉ dịch nguyên văn đoạn văn bản trong khi những người biên dịch viên chuyên ngành thì họ có lượng kiến thức chuyên sâu hơn, họ hiểu được những cụm từ đó có nghĩa là gì và được sử dụng ra sao. Một bản dịch có chất lượng đồng nghĩa với việc bạn phải tạo được bản dịch đồng thời bao gồm nhiều yếu tố như sắc thái văn hoá, phương ngữ địa phương và thuật ngữ chuyên ngành chính xác.
Tóm lại, để thành thạo trong dịch thuật chuyên ngành, điều tốt nhất là tích luỹ càng nhiều kinh nghiệm, trau dồi nhiều khoá huấn luyện, đào tạo về một mảng chuyên môn nào đó cụ thể. Những người có kiến thức chuyên ngành uyên thâm sẽ là những biên dịch viên tốt nhất trong mảng dịch thuật chuyên ngành vì họ đã trang bị cho mình nhiều hiểu biết để áp dụng chúng trong việc dịch.
Liên hệ Công ty dịch thuật IFK
Quý khách hàng có thể dễ dàng liên hệ yêu cầu báo giá dịch thuật tại trang web của chúng tôi. Truy cập tại đây để có thể gửi file dịch bằng cách hoàn thành form yêu cầu báo giá của chúng tôi.
Quý khách có thể tham khảo dịch vụ dịch thuật tiếng Anh tại đây.
Dịch vụ dịch thuật tiếng Nhật tại đây.
Trường hợp bạn cần báo giá dịch thuật nhanh chóng hãy liên hệ với chúng tôi qua hotline của chúng tôi tại đây.
Địa chỉ 1: Tầng 14, HM Town, 412 Nguyễn Thị Minh Khai, P.5, Q.3, HCM.
Địa chỉ 2: Tầng 5 – C5.17 Imperial Place, 631 Kinh Dương Vương, An Lạc, Bình Tân, Thành phố Hồ Chí Minh.
