Liệu có thể dịch được những văn bản từ 100 năm trước hay không?
Ngôn ngữ mà chúng ta đang sử dụng hàng ngày không ngừng thay đổi. Ví dụ, số lượng những người trẻ sử dụng Ranuki Kotoba (Ranuki Kotoba là những từ ở thể khả năng được lược bỏ chữ “ら” như 「食べられる」→「食べれる」) trong tiếng Nhật đang tăng lên. Có thể trong thời buổi hiện nay, Ranuki Kotoba là những từ khá hiếm, nhưng biết đâu chục năm hay trăm năm sau, cùng với dòng chảy của thời gian, Ranuki Kotoba sẽ trở thành những từ ngữ chính xác.
Cứ như thế, những từ ngữ mà chúng ta vẫn hay nói cũng đang biến đổi trong khi chúng ta không hề nhận ra điều đó. Nếu so sánh 1 văn bản của 100 năm trước so với văn bản của bây giờ, chúng ta có thể tìm thấy rất nhiều sự khác biệt được tạo ra bởi ngôn ngữ. Tuy nhiên, người ta nói rằng tốc độ biến đổi của ngôn ngữ sẽ khác biệt rất nhiều phụ thuộc vào quy mô của ngôn ngữ đó (số người sử dụng ngôn ngữ). Dù vẫn đang trong giai đoạn nghiên cứu nhưng cũng có giả thuyết cho rằng “Những ngôn ngữ có nhiều người sử dụng hơn sẽ có tốc độ thu nhận từ mới nhanh hơn so với những ngôn ngữ có ít người sử dụng”.
Tiếng Nhật của 100 năm trước
Đầu tiên, chúng ta hãy thử suy nghĩ về tiếng Nhật của 100 năm trước. 100 năm trước tức là thời đại Minh Trị. Đây là thời đại mà những áng văn chương được viết bằng cổ văn và Hán tự chuyển sang được viết bằng thể masu/ desu. Tuy nhiên, liên quan đến vấn đề chính tả Kana (cách viết và phát âm các chữ Hiragana và Katakana) thì vẫn sử dụng chính tả Kana mang tính lịch sử nên có nhiều điểm khác biệt lớn so với hiện nay.
Cứ như vậy, tiếng Nhật trong 100 năm qua đã có những biến đổi to lớn. Vì vậy, sẽ có một chút khó khăn trong việc dịch tiếng Nhật sang tiếng nước ngoài đối với 1 dịch giả người Nhật không có kiến thức về tiếng Nhật thời Minh Trị.
Tiếng Anh của 100 năm trước
Tiếp theo, chúng ta hãy xét đến tiếng Anh của 100 năm trước. Chúng tôi đã từng giải thích ở phần trước rằng tiếng Nhật của 100 năm trước khác biệt rất nhiều so với tiếng Nhật hiện đại, vậy còn tiếng Anh thì sao? Nói chung, tiếng Anh của 100 năm trước và tiếng Anh của bây giờ không có gì quá khác biệt. Vì tiếng Anh của 100 năm trước và “tiếng Anh hiện đại” được sử dụng vào những năm 2020 gần như không có thay đổi gì nên việc dịch thuật cũng không có vấn đề gì.
Nhìn lại lịch sử của tiếng Anh từ thế kỷ thứ V, tiếng Anh cổ được chia thành 3 loại tương ứng với từng thời đại:
Thế kỷ thứ V: tiếng Anh cổ
Thế kỷ thứ 12: tiếng Anh trung cổ
Thế kỷ thứ 18: tiếng Anh hiện đại
Tiếng Anh đã biến đổi cùng với tiến trình dài của lịch sử, nhưng trong 100 năm gần đây, tiếng Anh gần như không có sự thay đổi lớn nào. Người ta nói rằng ngay cả tiếng Anh trung cổ từ thế kỷ 12 cũng giống đến 70% so với tiếng Anh hiện đại. Đặc biệt, dù có những sự khác biệt khá lớn về mặt phát âm, nhưng đối với những tài liệu, nếu là người nói tiếng Anh, chỉ cần họ học trong vài giờ cũng có thể đọc hiểu được những tài liệu đó.
Còn về tiếng Anh cận đại (tiếng Anh từ thế kỷ 18 trở về khoảng thế kỷ 16) thì tiếng Anh thời này khá gần với tiếng Anh hiện đại, những người nói tiếng Anh không cần phải học gì đặc biệt cũng có thể hiểu được ý nghĩa của những câu tiếng Anh cận đại. Tóm lại, từ bây giờ ngược về văn chương của 100 năm trước (khoảng năm 1920) thì có thể nói là gần như không có thay đổi gì quá lớn so với tiếng Anh hiện đại.
Tùy thuộc vào ngôn ngữ mà mức độ khó khăn của việc dịch các tài liệu 100 năm trước sẽ khác nhau
Ở phần trên, chúng tôi đã giới thiệu về các tài liệu của tiếng Anh và tiếng Nhật 100 năm trước. Dù cùng là những tài liệu cách đây 100 năm nhưng tùy thuộc vào từng ngôn ngữ, “mức độ khó khi dịch thuật” sẽ khác nhau rất nhiều. Nếu là tài liệu tiếng Anh 100 năm trước, bạn có thể yêu cầu một dịch giả giỏi để dịch thuật tài liệu tiếng Anh đó mà không gặp bất cứ khó khăn nào. Nhưng nếu là tài liệu tiếng Nhật của 100 năm trước, thì trong đa số trường hợp, bạn cần phải nhờ một dịch giả có chuyên môn kiến thức liên quan đến tiếng Nhật thời Minh Trị để dịch thuật những tài liệu đó.
Tất nhiên, tùy thuộc vào nội dung và phương tiện của tài liệu mà mức độ khó khi dịch thuật cũng sẽ khác nhau, nhưng chắc chắn rằng sự khác biệt này sẽ rất lớn tùy thuộc vào ngôn ngữ của tài liệu.
Sử dụng dịch vụ tại những công ty chuyên nghiệp trong lĩnh vực dịch tài liệu cổ
Trong chuyên mục dịch thuật lần này, chúng ta đã cùng thử suy nghĩ về “dịch thuật các tài liệu 100 năm tuổi” thông qua ví dụ về tiếng Anh và tiếng Nhật. Chắc hẳn các bạn cũng đã hiểu được việc dù cùng là những tài liệu của 100 năm trước, nhưng tùy thuộc vào ngôn ngữ và phương tiện của tài liệu, mức độ khó khi dịch thuật sẽ rất chênh lệch.
Hẳn rằng có rất nhiều người cảm thấy lúng túng không biết nên nhờ những công ty hay dịch giả nào để dịch những tài liệu 100 năm tuổi hoặc những tài liệu rất lâu về trước. Tuy nhiên, dù là những tài liệu có tuổi thọ lâu đời đi chăng nữa thì tùy thuộc vào ngôn ngữ, cũng có trường hợp nó giống với những tài liệu hiện đại bây giờ. Nếu bạn đang cân nhắc việc dịch thuật những tài liệu cổ nhưng bạn không chắc rằng công ty có thể dịch được nó hay không thì chúng tôi khuyên bạn nên tìm đến những công ty chuyên nghiệp. Công ty dịch thuật IFK chúng tôi có rất nhiều những dịch giả là người bản xứ thuộc nhiều ngôn ngữ khác nhau. Nếu bạn có những tài liệu cổ đang xem xét đến việc dịch thuật, đừng ngần ngại mà hãy liên hệ với chúng tôi ngay nhé.
CÔNG TY TNHH GIÁO DỤC VÀ DỊCH THUẬT IFK
Chuyên cung cấp các dịch vụ sau:
Dịch vụ biên phiên dịch tiếng Nhật, Anh, Việt
Dịch vụ làm CV tiếng Nhật
Dịch vụ tư vấn du học Nhật Bản
Chương trình internship tại Nhật Bản cho trường liên kết
Email: info@translationifk.com
Hotline: 0282.247.7755/ 035.297.7755
Website: https://translationifk.com
Facebook: Dịch Thuật Tiếng Nhật IFK
