Biên dịch viên là công việc gì? Giải thích nội dung công việc, phương thức làm việc và các kỹ năng cần thiết để trở thành biên dịch viên

Item: Biên dịch viên là công việc gì? Giải thích nội dung công việc, phương thức làm việc và các kỹ năng cần thiết để trở thành biên dịch viên
Rating: 5
Author: Bùi Ngọc Lan Anh

Công việc của một biên dịch viên là truyền đạt một cách chính xác các văn bản được viết bằng ngôn ngữ nước ngoài sang tiếng Việt. Chẳng phải là có rất nhiều người tiếp xúc với công việc biên dịch dưới hình thức làm phụ đề và lồng tiếng phim hay sao?

Tuy nhiên, chúng ta hiếm khi nhìn thấy tuyển dụng biên dịch viên tại các trang web việc làm, vì vậy có lẽ sẽ khó có thể hình dung phương pháp để trở thành một biên dịch viên cũng như nội dung cụ thể của công việc.

Mặc dù nói là biên dịch nhưng vì nó bao gồm nhiều đối tượng như tiểu thuyết, tài liệu kinh doanh, phim ảnh,…nên ngôn ngữ cần xử lý không chỉ giới hạn ở tiếng Anh.

Lần này, tôi sẽ giới thiệu 3 lĩnh vực riêng biệt tương ứng với nội dung công việc của biên dịch viên. Ngoài ra, tôi cũng sẽ nói về phương thức làm việc của biên dịch viên, những kỹ năng cần thiết và phương pháp để có thể trở thành một biên dịch viên, vì vậy những bạn có hứng thú với công việc này nhất định phải tham khảo nhé!

1. 3 lĩnh vực tương ứng với nội dung công việc của biên dịch viên

Biên dịch viên là một công việc dịch thuật từ ngôn ngữ nước ngoài sang tiếng Việt. Và ngược lại, dịch từ tiếng Việt sang các ngôn ngữ khác. Một ví dụ điển hình thường gặp là dịch thuật Anh-Việt (dịch từ tiếng Anh sang tiếng Việt), tuy nhiên chúng ta vẫn có thể bắt gặp nhiều loại ngôn ngữ khác như tiếng Pháp, tiếng Đức, tiếng Trung Quốc, tiếng Ả Rập,…

Công việc của một biên dịch viên có thể được chia thành 3 lĩnh vực dưới đây.

1.1. Dịch thuật văn học

Đây là một công việc dịch thuật các tác phẩm xuất bản như tiểu thuyết, non-fiction (tiểu thuyết hư cấu), tạp chí,…Nó cũng thường được gọi là dịch ấn phẩm. Ngoài kỹ năng về tiếng Việt và của đối tượng ngôn ngữ cần dịch thuật, người dịch còn cần phải hiểu rõ chủ đề của tác phẩm và có khả năng dịch với cách diễn đạt phù hợp.

1.2. Dịch thuật công việc

Dịch thuật công việc là dịch thuật những thứ như sổ tay hướng dẫn, hợp đồng, tài liệu học thuật,…cần thiết cho công việc. Đôi khi được gọi là dịch thuật nghề nghiệp. Ở trường hợp dịch thuật công việc, ngoài năng lực ngoại ngữ cơ bản, bạn cũng cần có khả năng dịch các ngôn ngữ chuyên ngành thuộc lĩnh vực cụ thể. Vì vậy, người dịch sẽ thường phải đảm nhận chuyên môn về một lĩnh vực cụ thể như công nghệ thông tin, y tế, tài chính,…

1.3. Dịch thuật phim ảnh

Ở lĩnh vực này, công việc sẽ là dịch thuật âm thanh của các tác phẩm phim bao gồm phim điện ảnh, phim truyền hình, phim tài liệu,…để tạo lời thoại lồng tiếng hoặc phụ đề. Bạn phải vừa dựa trên kịch bản và hình ảnh phim vừa dịch. Khi tạo lời thoại để lồng tiếng, bạn cần dịch thành những từ dễ hiểu, và khi làm phụ đề, bạn cần có kỹ thuật dịch thành câu từ mà có thể hiểu được ngay cả khi chỉ lướt mắt qua.

2. Để có thể trở thành một biên dịch viên

Từ đây, tôi sẽ nói về những kỹ năng cần thiết, điều kiện và lộ trình làm việc tiêu biểu cần có để trở thành một biên dịch viên.

2.1. Kỹ năng cần thiết của một biên dịch viên

Các kỹ năng cần có của một biên dịch viên đương nhiên bao gồm khả năng xử lý ngôn ngữ. Ngoài ra, để có thể dịch tiếng nước ngoài thành những câu từ phù hợp, “khả năng tiếng Việt” cũng rất quan trọng. Trong trường hợp dịch thuật văn học và dịch thuật phim ảnh càng đặc biệt yêu cầu năng lực biểu đạt tiếng Việt. Để có thể làm việc như là một biên dịch viên, bạn cần cải thiện không chỉ ngoại ngữ mà còn cả khả năng tiếng Việt của mình.

Hơn nữa, nếu bạn không chỉ hiểu về ngoại ngữ mà còn cả văn hóa, lịch sử và phong tục tập quán, trình độ dịch thuật của bạn sẽ ngày càng tăng lên. Bạn cũng nên đi du học hoặc tìm hiểu về văn hóa bản địa để trau dồi kỹ năng dịch thuật của mình.

Tiện thể thì, khi nói đến dịch thuật, chúng ta có thể sẽ mang một hình ảnh mạnh mẽ về tiếng Anh, nhưng trong những năm gần đây, nhu cầu dịch thuật ngôn ngữ của các nước Châu Á như Trung Quốc, Hàn Quốc,…cũng đang tăng cao. Không chỉ tiếng Anh mà bạn còn nên cải thiện khả năng dịch thuật của ngôn ngữ mà bạn quan tâm và nỗ lực trở thành một biên dịch viên.

2.2. Điều kiện yêu cầu đối với biên dịch viên

Không có yêu cầu bắt buộc nào để có thể làm việc như một biên dịch viên. Tuy nhiên, nếu không có năng lực ngoại ngữ thì không thể dịch thuật được, vì vậy hầu hết mọi người đều mong muốn trở thành biên dịch viên sau khi học tại khoa ngoại ngữ ở trường đại học, cao đẳng hoặc trường dạy nghề dịch thuật.

Bằng cấp cũng không bắt buộc, nhưng để chứng minh năng lực ngoại ngữ của bản thân, nhiều người cố gắng đạt được các tấm bằng như Eiken và TOEIC. Ngoài ra, còn có chứng chỉ dịch thuật được gọi là “Kỳ thi kiểm tra năng lực chuyên môn dịch thuật JTA” do Hiệp hội dịch thuật Nhật Bản tiến hành. Nhằm mục đích khẳng định sức hút và kỹ năng của bản thân trong lúc tìm việc, tôi khuyên bạn cũng nên hướng đến việc đạt được bằng cấp.

3. Lộ trình điển hình để trở thành biên dịch viên

Các biên dịch viên thường làm việc với tư cách là một freelancer, vì vậy chắc hẳn sẽ có nhiều người thắc mắc không biết làm thế nào để có thể trở thành một biên dịch viên. Hôm nay, tôi sẽ giới thiệu lộ trình cơ bản để có thể trở thành một biên dịch viên tương ứng với các lĩnh vực dịch thuật.

3.1. Dịch thuật văn học

Một cách thường gặp đó là nộp đơn cho công ty xuất bản hoặc ứng tuyển tại các cuộc thi. Bởi vì bạn khó có thể tìm việc tại doanh nghiệp nên thường rất mất thời gian để hoạt động độc lập với tư cách là một biên dịch văn học.

3.2. Dịch thuật công việc

Bạn có thể nộp đơn xin việc tại một doanh nghiệp hoạt động ở lĩnh vực dịch thuật, hoặc bạn có thể đăng ký với tư cách là một freelancer và nhận việc thông qua công ty dịch thuật. Trong trường hợp đăng ký tìm việc tại công ty dịch thuật, sau khi ứng tuyển bạn sẽ được thử việc, và nếu đậu bạn sẽ được nhận việc.

3.3. Dịch thuật phim ảnh

Bạn có thể tìm việc tại một công ty sáng tạo hoặc trau dồi kinh nghiệm dưới sự chỉ dẫn của một biên dịch viên chuyên nghiệp và đặt mục tiêu làm việc chính thức. Trong trường hợp tìm việc tại một công ty sáng tạo, bạn thường sẽ phải bắt đầu công việc dưới hình thức part-time. Giống như dịch thuật văn học, rất khó để có thể làm việc dưới hình thức là dân chuyên nghiệp ngay lập tức.