Các phiên dịch viên đương chức rất thích trò chuyện về tin bên lề và nhiều loại chủ đề về phiên dịch hiện trường. Phiên dịch viên y tế tiếng Anh, biên dịch viên, và là bác sĩ, Oshimi Takayuki sẽ giới thiệu cách có thể ghi chú cả tiếng Anh lẫn tiếng Nhật một cách trơn tru.
1. Đột kích! Note-taking bên cạnh
“Ký tự này có ý nghĩa gì?” “Nó có nghĩa là ‘bệnh’.”
Trong tiết học ở trường phiên dịch mà tôi theo học, những cuộc trao đổi thế này luôn diễn ra. Trong tiết học sẽ tổ chức “dịch liếc đọc” và “lưu giữ” (giải thích thuật ngữ ở phía sau), và còn cả phiên dịch nối tiếp (phiên dịch viên sẽ dịch sau khi người nói vừa ngắt lời), các học sinh sẽ cho nhau xem ghi chú “note-taking” mà mình đã ghi được để chắc chắn cho bản dịch. Đây là điều mà khi tự học không thể có được, là điểm tuyệt vời của trường dạy phiên dịch.
Đối với những người mới bắt đầu phiên dịch, dịch “liếc đọc” – nhìn vào văn bản trong giấy và dịch là một phương pháp luyện tập quan trọng để có thể sử dụng từ ngữ một cách tự nhiên, tuy nhiên “lưu giữ” – nghe các âm thanh từ 1 đến 3 phút, rồi ghi nhớ chính xác nội dung và cách diễn đạt cũng là một cách cải thiện để nâng cao trí nhớ ngắn hạn.
Thành thạo nhiều bài tập luyện, sau khi mà có thể ghi nhớ rõ nội dung của văn bản ở một mức độ nào đó thì có thể chuyển sang tập note-taking.
2. Kỹ năng cải thiện phiên dịch “ghi chú note-taking”
Note-taking, nghĩa “ghi chú”, là một thuật ngữ của ngành phiên dịch, là một kỹ năng cần thiết trong phiên dịch nối tiếp. Khác với ghi chú thông thường là chép lại từng chữ một những gì có trong cuộc hội thoại, mà sẽ ghi chép ngắn gọn lại nội dung bằng cách sử dụng các ký hiệu và mũi tên. Cụ thể là thể hiện theo hàng dọc ở chính giữa một trang giấy trắng không có đường kẻ, ghi lại nội dung từ phía trên cùng bên trái sang dưới cùng bên phải. Nếu cuộc hội thoại có sự ngắt quãng, thì kẻ một đường ngang để thể hiện sụ ngắt quảng về mặt thị giác. Mặc dù ít nhiều sẽ có sự khác nhau, nhưng đây là một cách làm thông thường trong ngành phiên dịch.
Tuy nhiên, note-taking cũng sẽ phản ánh một phần tính cách của người phiên dịch. Điển hình nhất là 3 thứ “cách dùng từ”, “ký hiệu”, “cách liên kết”. Đầu tiên là chọn “cách dùng từ” bằng tiếng Anh hay tiếng Nhật. Có người thì họ ghi lại bằng ngôn ngữ họ nghe được, có người thì ghi bằng ngôn ngữ đích (ngôn ngữ được dịch sang). Ngoài ra thì cũng có người quyết định viết bằng ngôn ngữ mẹ đẻ của họ, cũng có người vì nghĩ là không giỏi ngôn ngữ đó nên tốt hơn là dùng ngôn ngữ 2.
3. Phong cách Oshimi! Ý nghĩa của “光”
Tiếp theo là cách sử dụng “ký hiệu”. Dấu mũi tên và các ký hiệu khác sử dụng theo đúng như ý nghĩa của chúng, nhưng cũng có các ký hiệu độc đáo. Với tôi thì hán tự “光” dùng để diễn tả trang trọng như “Hôm nay tôi rất vinh dự nhận được cơ hội này.” Nhìn vào chữ này thì cách diễn đạt trang trọng ở cả tiếng Anh lẫn tiếng Nhật đều phát ra từ miệng tôi một cách trơn tru, đối với tôi thì đây là một ký hiệu rất tiện lợi.
Cuối cùng là cách “liên kết” các bối cảnh. Tại phần kết thúc nghĩa thì kẻ đường ngang là cơ bản, những cũng có trường hợp dùng đường kẻ và dấu mũi tên để liên kết phần kết thúc lại với nhau. Làm thế này thì không chỉ ngăn bạn viết trùng lặp thông tin, mà còn giúp bạn nắm bắt toàn bộ câu chuyện một cách trực quan. Cách liên kết này phản ánh được rõ nét cá tính của mỗi người.
Tất nhiên, không có câu trả lời chính xác cho “ngôn ngữ được sử dụng”, “ký hiệu” phải là những ký hiệu dễ sử dụng cho người phiên dịch và “cách kết nối” thay đổi tùy thuộc vào cách suy nghĩ của người phiên dịch. Chính vì vậy việc xem phần note-taking của người phiên dịch bên cạnh có thể mang đến cho bạn những ý tưởng bất ngờ.
Bài viết này đã được đăng trên Tạp chí ALC số tháng 5-tháng 6 năm 2014.
Công ty TNHH Giáo dục và Dịch thuật IFK
Chuyên cung cấp các dịch vụ sau:
Dịch vụ biên phiên dịch tiếng Nhật, Anh, Việt
Dịch vụ tư vấn du học Nhật Bản
Chương trình internship tại Nhật Bản cho trường liên kết
Email: info@translationifk.com
Hotline: 0282.247.7755/035.297.7755
Website: https://translationifk.com
Facebook: Dịch Thuật Tiếng Nhật IFK
