Đặc trưng trang phục Kabuki trong nghệ thuật sân khấu truyền thống Nhật Bản

Kabuki là một trong những loại hình nghệ thuật truyền thống nổi tiếng của Nhật Bản, không chỉ trong nước mà còn trên toàn thế giới.

Kabuki - Niềm tự hào của Nhật Bản trên trường thế giới và những trang phục tô điểm cho sân khấu

Trang phục được sử dụng trong Kabuki được trang trí lộng lẫy với màu sắc rực rỡ và lối trang điểm độc đáo, tạo nên một thế giới phi thường đầy mê hoặc. Thế giới quan của Kabuki thu hút cả khán giả quốc tế và góp phần định hình hình ảnh Nhật Bản trong mắt người nước ngoài.

Kiến thức cơ bản về trang phục Kabuki

Kabuki, loại hình nghệ thuật phát triển vào thời Edo, chủ yếu sử dụng kimono làm trang phục. Ngoài các loại kimono quen thuộc như yukata hay hanten (áo khoác ngắn) vẫn được sử dụng ngày nay, còn có trang phục của võ sĩ như kamishimo (bộ trang phục gồm hakama và áo khoác) hoặc đôi khi là những thiết kế táo bạo gợi liên tưởng đến các sinh vật hư cấu. Kabuki được chia thành “kyogen” (kịch nói) để trình diễn câu chuyện và “buyo” (múa) để thể hiện vũ đạo. Tùy thuộc vào việc diễn một câu chuyện thực tế dựa trên văn hóa thời bấy giờ hay thể hiện vũ đạo mang tính huyền ảo hoặc sự mạnh mẽ, trang phục được sử dụng cũng khác nhau.

Trang phục Kabuki được yêu thích nhất là “Oiran” (Kỹ nữ cao cấp)

Trong số các trang phục được sử dụng trong Kabuki, những bộ kimono lộng lẫy mà oiran mặc đặc biệt được yêu thích. Uchikake (áo choàng ngoài) được sử dụng trong các cảnh diễu hành oiran được thêu kim tuyến và bạc, với “manaita obi” (thắt lưng bản lớn rủ xuống phía trước) và cách mặc hai lớp uchikake, khiến người xem phải trầm trồ.

Kiểu trang điểm độc đáo “Kumadori” cũng có những đặc điểm riêng như trang phục

Bên cạnh trang phục, trang điểm cũng là một đặc trưng lớn của Kabuki. Kiểu trang điểm độc đáo gọi là “kumadori” có vai trò nhấn mạnh cảm xúc và biểu cảm của nhân vật. Kumadori màu đỏ thể hiện lòng dũng cảm và chính nghĩa, màu xanh lam biểu thị sự lạnh lùng hoặc cái ác, còn màu nâu được sử dụng cho các sinh vật tưởng tượng như yêu quái hoặc quỷ.

Trang phục Jidaimono (kịch lịch sử) và Sewamono (kịch đời thường) cần lưu ý trong Kabuki

Ngoài kịch nói và múa, Kabuki còn được chia thành “jidaimono” (kịch lịch sử) và “sewamono” (kịch đời thường). Sự khác biệt giữa trang phục được sử dụng trong jidaimono và sewamono như sau:

Trang phục Jidaimono và đặc điểm của nó là gì?

Jidaimono trong Kabuki tương ứng với “kịch lịch sử” trong thời hiện đại. Trong thời Edo, khi Kabuki thịnh hành, jidaimono thường diễn những câu chuyện thời Muromachi và Heian, tức là trước thời Edo, vì vậy trang phục cũng thường được cách điệu hóa.

Trang phục Sewamono và đặc điểm của nó là gì?

Sewamono trong Kabuki là “phim truyền hình hiện đại” của thời Edo. Vì các vở diễn lấy bối cảnh cùng thời với những người đến xem Kabuki vào thời Edo, nên trang phục được sử dụng chân thực hơn so với jidaimono. Chúng ta có thể học hỏi về phong tục và văn hóa thời Edo thông qua trang phục và phụ kiện mà các nhân vật trong sewamono mặc.

Trang phục Kabuki có thật sự giúp nhận biết tính cách nhân vật?

Trang phục trong Kabuki thay đổi tùy theo nhân vật. Dưới đây là các vai diễn chính trong Kabuki và đặc điểm trang phục của từng vai.

Tachiyaku (Vai nam chính)

Tachiyaku là vai nam trong Kabuki. Trang phục cơ bản của vai nam là kimono và hakama, tương tự như áo sơ mi và quần tây ngày nay. Haori hakama là trang phục chính thức của người dân thường, còn kamishimo là trang phục chính thức của võ sĩ. Vào thời Edo, vì luật cấm trang trí xa hoa, trang phục của võ sĩ trong sewamono thường giản dị, trong khi trang phục võ sĩ trong jidaimono lại lộng lẫy với thêu vàng bạc.

Katakiyaku (Vai phản diện)

Katakiyaku là vai “kẻ xấu” trong Kabuki. Ngoài kiểu kumadori đặc trưng như “akattsura” (mặt đỏ) hoặc “namazukuma” (vệt râu cá trê), các loại tóc giả như “ende” hoặc “ouji” cũng là trang phục tiêu biểu cho vai phản diện.

Onnagata (Vai nữ)

Onnagata là vai nữ, do nam diễn viên đảm nhận trong Kabuki. Để nam diễn viên trông nữ tính hơn, trang phục onnagata được thiết kế với tay áo dài (furisode), gấu áo kéo dài, và đai obi thả dài. Trang phục của onnagata trong cả jidaimono và sewamono đều rất đa dạng, với nhiều chi tiết tinh tế như cách buộc đai obi khác nhau tùy theo vai diễn. Một số kiểu buộc đai còn thể hiện tính cách nhân vật, vì vậy nếu am hiểu về kimono, trải nghiệm xem Kabuki sẽ càng thú vị hơn.

Kết luận

Kabuki là một trong những loại hình nghệ thuật tiêu biểu của Nhật Bản, được yêu thích trên toàn thế giới nhờ vẻ đẹp độc đáo của trang điểm và trang phục. Trang phục Kabuki mang nhiều đặc điểm khác nhau tùy thuộc vào vở diễn và vai diễn, khiến ngay cả người mới xem cũng có thể thưởng thức trọn vẹn.