LỄ HỘI SHICHI-GO-SAN

Khi đứa con yêu quý của bạn sắp tròn 3 tuổi, nhiều gia đình bắt đầu chuẩn bị cho lễ Shichi-Go-San.
Vào thời điểm đó, điều mà rất nhiều bậc cha mẹ thường băn khoăn chính là:
“Lễ Shichi-Go-San có bắt buộc phải tổ chức vào ngày 15 tháng 11 không?”

Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giải thích chi tiết về: Định nghĩa của lễ Shichi-Go-San là gì, nguồn gốc tại sao lại tổ chức vào ngày 15 tháng 11 và cách lựa chọn, điều chỉnh thời gian tổ chức lễ sao cho phù hợp với hoàn cảnh gia đình.

1. Shichi-Go-San là gì?

Shichi-Go-San là một lễ nghi truyền thống nhằm chúc mừng sự trưởng thành của trẻ em khi bước vào các cột mốc quan trọng ở độ tuổi 3, 5 và 7 tuổi.

Lịch sử của lễ Shichi-Go-San

Nguồn gốc của lễ Shichi-Go-San được cho là bắt đầu từ thời Heian, khi các gia đình quý tộc phục vụ trong triều đình tổ chức các nghi lễ mừng cho trẻ em từ 3 đến 7 tuổi. Vào thời xưa, tỷ lệ tử vong ở trẻ em rất cao, vì vậy ý nghĩa của các nghi lễ cầu nguyện được phân chia theo độ tuổi và giới tính như sau:

3 tuổi: “Kamioki” (髪置)

Kamioki là nghi lễ đánh dấu thời điểm trẻ bắt đầu để tóc dài, được thực hiện từ thời Kamakura đến thời Edo. Khi đó, trẻ em trong gia đình quý tộc được cạo trọc đầu đến 2 tuổi, còn trong gia đình võ sĩ là đến 3 tuổi. Sau nghi lễ Kamioki, các em mới bắt đầu để tóc dài. Ngày nay, nghi lễ này chủ yếu được tổ chức để mừng sự trưởng thành của các bé gái 3 tuổi.

5 tuổi: “Hakamagi” (袴着)

Hakamagi là nghi lễ mặc hakama (loại quần truyền thống) lần đầu tiên, đã có từ thời Heian. Ban đầu, nghi lễ này được tổ chức cho cả bé trai lẫn bé gái, nhưng từ thời Edo trở đi, nó trở thành nghi lễ dành riêng để chúc mừng sự trưởng thành của các bé trai 5 tuổi. Trong hoàng gia Nhật Bản, nghi lễ này vẫn được tổ chức cho cả nam và nữ cho đến ngày nay.

7 tuổi: “Obitoki” (帯解き)

Đây là nghi lễ mà trẻ em bắt đầu mặc obi (đai lưng) thay vì dây buộc đơn giản, nhằm giống với cách mặc của người lớn. Trước kia, nghi lễ này được tổ chức cho cả bé trai và bé gái ở tuổi 9, nhưng đến cuối thời Edo, nó dần trở thành nghi lễ dành riêng cho các bé gái 7 tuổi.

2. Lễ Shichi-Go-San được tổ chức vào ngày 15 tháng 11! Nguồn gốc của ngày này là gì?

Shichi-Go-San là lễ được tổ chức vào ngày 15 tháng 11 hằng năm từ xưa đến nay. Tuy nhiên, nếu không thể tổ chức đúng ngày, thì thông thường người ta sẽ chọn một ngày thuận tiện trong khoảng từ tháng 10 đến tháng 12.

Có nhiều giả thuyết về lý do tại sao ngày 15 tháng 11 lại được chọn làm ngày tổ chức lễ Shichi-Go-San (lễ mừng cho trẻ em 3, 5 và 7 tuổi):

Giả thuyết liên quan đến nghi lễ cầu nguyện cho con trai của Tokugawa Tsunayoshi

Con trai của Tokugawa Tsunayoshi, tên là Tokumatsu, là một đứa trẻ rất yếu ớt. Gia đình đã thực hiện nghi lễ cầu sức khỏe cho cậu vào ngày 15 tháng 11, và sau đó cậu đã lớn lên khỏe mạnh đến năm 5 tuổi. Từ đó, ngày 15 tháng 11 được coi là ngày may mắn để tổ chức lễ Shichi-Go-San.

Giả thuyết dựa trên âm dương đạo và quan niệm về quỷ

Tháng 11 theo lịch âm được xem là tháng tốt lành theo quan niệm “nhất dương lai phục” trong âm dương đạo. Hơn nữa, ngày 15 tháng 11 rơi vào “ngày không có quỷ xuất hiện” theo hệ thống Nhị Thập Thất Tú, nên được xem là ngày tốt lành để tổ chức lễ, ngoại trừ hôn lễ.

Giả thuyết dựa trên lễ hội mùa gặt

Vào ngày 15 tháng 11 trăng tròn, các lễ hội mùa gặt thường được tổ chức trên khắp cả nước. Tháng 11 vốn là tháng để tạ ơn các vị thần vì những mùa màng bội thu. Vì vậy, người ta tin rằng ngày trăng tròn này là dịp để cảm tạ cả việc mùa màng và sự trưởng thành của con cái, và cầu mong sự bảo hộ của thần linh.

3. Lễ Shichi-Go-San nên tổ chức theo tuổi đếm hay tuổi tròn?

Khi con bạn sắp bước sang tuổi thứ ba, nhiều bậc phụ huynh thường băn khoăn: “Nên tổ chức lễ Shichi-Go-San vào thời điểm nào là phù hợp?”. Câu trả lời cho điều này sẽ trở nên rõ ràng hơn khi bạn hiểu được sự khác nhau giữa “tuổi tính theo cách đếmvà “tuổi tròn”.

Tuổi tính theo cách đếm và tuổi tròn là gì?

Trước tiên, “tuổi tính theo cách đếm”là cách tính mà trong đó ngày sinh được tính là 1 tuổi, và mỗi khi năm mới đến (1/1) thì tuổi lại tăng thêm một. Ngược lại, “tuổi tròn” là cách tính tuổi phổ biến hiện nay ở Nhật Bản, trong đó ngày sinh được tính là 0 tuổi và mỗi lần đến ngày sinh nhật tiếp theo thì tuổi mới tăng lên một.

Ví dụ, nếu lấy ngày 15 tháng 11 làm mốc tính thì sẽ có sự khác biệt như sau:

Theo cách đếm: Trước ngày sinh là 3 tuổi, sau ngày sinh vẫn là 3 tuổi

Theo tuổi tròn: Trước ngày sinh là 1 tuổi, sau ngày sinh là 2 tuổi

4. Thời điểm tổ chức lễ Shichi-Go-San trong xã hội hiện nay

Ngày nay, ở Nhật Bản, việc tổ chức lễ Shichi-Go-San theo tuổi tròn là phổ biến hơn. Tuy nhiên, nếu trong gia đình có các yếu tố đặc biệt như khoảng cách tuổi giữa các anh chị em, trẻ sinh sớm trong năm (hay gọi là sinh đầu năm) thì bạn hoàn toàn có thể tổ chức vào thời điểm phù hợp nhất với hoàn cảnh của gia đình mình. Ngoài ra, nếu cha mẹ không dễ dàng xin nghỉ làm thì cũng có thể linh hoạt chọn thời điểm thuận tiện nhất để tổ chức.

Vào mùa lễ Shichi-Go-San, các studio chụp ảnh và cửa hàng cho thuê trang phục thường rất đông khách. Vì vậy, nếu bạn muốn tổ chức lễ trong mùa thu, thì nên bắt đầu chuẩn bị và sắp xếp lịch hẹn càng sớm càng tốt để có thể tổ chức một cách suôn sẻ.

5. Tóm tắt

Trong bài viết này, chúng ta đã cùng tìm hiểu về lễ Shichi-Go-San – một nghi lễ truyền thống nhằm chúc mừng sự trưởng thành của trẻ em khi lên 3, 5 và 7 tuổi. Vào thời xưa, khi tỷ lệ tử vong ở trẻ em còn cao, từng độ tuổi này đều mang một ý nghĩa và lời nguyện cầu khác nhau, do đó các nghi lễ được tổ chức tương ứng với từng giai đoạn phát triển của trẻ. Ngày nay, lễ Shichi-Go-San vẫn được nhiều gia đình tổ chức vào ngày 15 tháng 11 hàng năm. Tuy nhiên, nếu vì lý do khoảng cách tuổi giữa các anh chị em hoặc hoàn cảnh riêng của từng gia đình không thể tổ chức đúng ngày, thì bạn hoàn toàn có thể linh hoạt điều chỉnh thời gian phù hợp, tùy theo tình hình đặt lịch và điều kiện của gia đình mình.