MỐI LIÊN HỆ GIỮA VĂN HOÁ NHẬT BẢN VÀ CÁC ĐỀN THỜ THẦN ĐẠO, LÍ DO ĐƯỢC COI TRỌNG VÀ SỰ ĐA DẠNG CỦA CÁC VỊ THẦN 

Để giới thiệu mối liên hệ sâu sắc giữa các đền thờ, văn hóa Nhật Bản và người dân Nhật, chúng ta hãy cùng tìm hiểu về đặc điểm của các vị thần phong phú đang được thờ phụng. 

1. Thiên thần địa kỳ (Tenjin Chigi) 

Thiên thần địa kỳ là cách gọi chung để chỉ các vị thần bản địa, gọi là Kunitsukami (Quốc Túc Thần), và các vị thần cư ngụ tại Takamagahara, gọi là Amatsukami (Thiên Tân Thần). 

 Tiêu biểu trong số các Quốc Túc Thần là Okuninushi no Mikoto (Đại Quốc Chủ Mệnh), còn đứng đầu các Thiên Tân Thần là Amaterasu Omikami (Thiên Chiếu Đại Thần). Ngoài hai vị thần này, trên khắp nước Nhật còn có vô số vị thần khác được thờ phụng. 

 Tại đền Ise Jingu thờ Amaterasu Omikami, vị thần tối cao trong số tám triệu vị thần (Yaoyorozu no Kami), ngôi đền được phong danh hiệu là Daijingu (Đại Thần Cung).

2. Các vị thần tổ tiên của hoàng tộc và gia tộc

Amaterasu Omikami không chỉ là thần bảo hộ mà còn được xem là tổ thần của hoàng thất Nhật Bản. Tương tự, Ame no Koyane no Mikoto (Thiên Nhi Cốc Căn Mệnh) là tổ thần của gia tộc Fujiwara nổi tiếng. Ngoài ra, đền Heian cũng nổi tiêng là địa điểm thiêng liêng thờ hai cựu Thiên hoàng Kanmu và Thiên hoàng Komei và Thiên hoàng Ojin được thờ trong đền Usa tại tỉnh Oita. 

3. Linh hồn của các vĩ nhân 

Tại các đền thờ, nhiều nhân vật vĩ đại từng có đóng góp lớn trong lịch sử cũng được thờ phụng, chẳng hạn như: 

• Tokugawa Ieyasu  
• Sakuma Shozan  
• Togo Heihachiro 

 Tuy nhiên, không phải tất cả các nhân vật vĩ đại đều được thờ phụng như thần. Về điểm này, không có quy định hay luật lệ cụ thể nào được xác định rõ ràng. Người ta thường cho rằng điều này phụ thuộc vào người xây dựng đền thờ và từng thời đại khác nhau.

4. Động vật và thiên nhiên 

Tại các đền thờ, những ngọn núi như núi Phú Sĩ, rừng, thác nước, hay các tảng đá đôi khi được thần thánh hóa. 

Chẳng hạn, tại đền Fushimi Inari ở Kyoto, vị thần Inari (Oinari-sama) thờ các sinh vật được gọi là kenzoku (眷属) – những sinh vật mang sức mạnh kỳ bí, được xem là sứ giả của thần. Nhiều người thường hiểu lầm rằng đó là cáo (kitsune), nhưng thực tế không phải vậy. 

Ngoài ra, các loài vật tưởng tượng như rồng cũng được coi là biểu tượng may mắn. 

5. Các vị thần ngoại quốc 

Tại các đền thờ của Nhật Bản, một đặc điểm nổi bật là sự rộng lượng trong việc tiếp nhận các vị thần đến từ nước ngoài. 

Ví dụ, các vị thần nổi tiếng từ nước ngoài như Dakiniten từ Ấn Độ, thường bị nhầm lẫn với tín ngưỡng Inari, Gozu Tennō, hay các vị thần phương hướng. Ngoài ra, còn có nhiều vị thần không thuộc Thần đạo, như từ Âm dương đạo hay Đạo giáo, được thờ cúng ở các đền thờ Nhật Bản. Điều này cũng trở thành một lý do khiến nhiều người, bao gồm cả người nước ngoài, đến thăm các đền thờ này. 

6. Oán linh

Những oán linh, thứ mà nhiều người sợ hãi, cũng được thờ tại một số đền thờ. Tín ngưỡng này được gọi là Goryo-shinko (tín ngưỡng thờ cúng oán linh). 

Ở Nhật Bản, người ta tin rằng việc thờ cúng oán linh tại đền thờ sẽ giúp xoa dịu sự tức giận và tránh được tai họa. Với tín ngưỡng này, oán linh được xem như có thể mang lại sự bình yên cho con người, trở thành những vị thần. 

Tiêu biểu trong tín ngưỡng thờ cúng oán linh là Hoàng tử Sawara, người qua đời oan khuất, và Sugawara no Michizane ở Dazaifu, người chết trong hoàn cảnh không may. Họ vừa là những oán linh, vừa là những nhân vật vĩ đại. Đặc biệt, các đền Tenmangu thờ Sugawara no Michizane hiện nay rất được yêu mến, nhất là đối với học sinh, vì ông được coi là vị thần của học vấn.