Những điểm lưu ý khi dịch tài liệu đào tạo

Item: Những điểm lưu ý khi dịch tài liệu đào tạo
Rating: 5
Author: Phạm Thị Mỹ Linh

Bạn đã bao giờ xem những video thú vị nước ngoài có phụ đề trên các chương trình ti vi chưa?

Bạn đã bao giờ xem những bộ phim Nhật được lồng tiếng Việt chưa?

Bạn đã bao giờ xem một video đào tạo có lồng tiếng được người nước ngoài giới thiệu ở trường chưa?

Tất cả những thứ trên đều được làm bởi những chuyên gia dịch video.

Lần này tôi sẽ giới thiệu ngành biên dịch video, dịch slide và video đào tạo đến với các bạn.

1. Biên dịch video là ngành nghề như thế nào?

Nếu nói đến biên dịch video, có lẽ chúng ta sẽ cảm thấy quen thuộc với những bộ phim điện ảnh, phim truyền hình nước ngoài,…Và ở đó có ngành nghề biên dịch video. Công việc của những dịch giả video Việt Nam là làm phụ đề dịch từ tiếng Nhật sang tiếng Việt và ngược lại.

Đầu tiên, trong dịch phụ đề sang tiếng Việt có một hạn chế được lập ra đó là “ 4 từ trong một giây video”. Cho dù bản tiếng Nhật được dịch chính xác theo từ ngữ đến đâu nhưng trong ngành nghề biên dịch video, nếu chúng ta không dịch để hiển thị theo đúng quy tắc là “ 4 từ trong 1 giây” thì không thể sử dụng bản dịch đó để làm phụ đề được.

Lý do vô cùng đơn giản. Nếu chúng ta dịch toàn bộ tiếng tiếng Nhật sang tiếng Việt mà cứ để nguyên như vậy không theo quy tắc thì bản dịch sẽ quá dài nên nội dung của video và văn bản sẽ không khớp. Video sẽ chạy trước và phụ đề không thể đuổi kịp.

Ngược lại, nếu tăng số lượng ký tự của phụ đề thì số dòng cũng tăng lên. Trong khi người xem chưa kịp đọc hết phụ đề thì hình ảnh của video đã chạy sang cái khác rồi.

Quy tắc “ 4 ký tự trong 1 giây video” được tạo ra dựa trên nguyên tắc hoạt động của con người. “Dịch chính xác” trong biên dịch video có nghĩa là tiếp tục bảo vệ quy tắc đó và làm cho người xem hiểu được nội dung của những bộ phim.

Nếu có sự hạn chế về số lượng ký tự thì việc biên dịch sẽ trở nên khó khăn hơn nữa.

Đối với những biên dịch viên thì năng lực đọc hiểu cũng vô cùng cần thiết. Những người biên dịch sẽ xem xét đến ngữ điệu và họ phải bỏ công sức trong việc thử sử dụng phát âm đặc trưng địa phương của tiếng Nhật khi dịch. Do đó, vốn từ vựng của biên tập viên cũng được yêu cầu cao hơn mức trung bình.

2. Biên dịch những video/ slide đào tạo như thế nào?

Nếu là công ty thực hiện việc biên dịch các slide, video đào tạo thì hầu hết các công ty không chỉ có thể kinh doanh mà còn có khả năng xử lý toàn diện đến cả những việc dịch phim điện ảnh, phim truyền hình,…

Một công ty đang mở rộng hỗ trợ nhiệt tình hơn thì sẽ không chỉ hỗ trợ biên dịch mà còn hỗ trợ sản xuất video cho chúng ta.

Cụ thể, không hiếm có những công ty có thể đáp ứng từ khâu chuẩn bị người dẫn chuyện, diễn viên lồng tiếng đến khâu thu âm phòng thu, sản xuất phim trọn gói. Trong trường hợp như vậy, do có thể yêu cầu một công ty làm toàn bộ việc đó bao gồm cả nội địa hóa video ( là việc điều chỉnh thông số kỹ thuật phù hợp với nước đó trong trường hợp bán sản phẩm cho các quốc gia khác) nên có điểm mạnh là sẽ chia yêu cầu cho nhiều công ty dịch thuật có thể giảm chi phí, thời gian và công sức.

Đối với những người chưa từng làm trong lĩnh vực video như việc chuẩn bị diễn viên lồng tiếng, họ không biết phải làm như thế nào cho tốt. Tìm người có thể phát âm chuẩn tiếng Nhật, quen với việc quay phim mà không cần thông qua công ty dịch thuật phải chăng là công việc cực kỳ khó khăn?

Do đó, bằng việc nhờ những chuyên gia thực hiện công việc nội địa hóa video cùng nhau nên có thể tránh khỏi tình trạng không thể xem những video mà mình đã cất công làm.

3. Những điểm cần lưu ý trong việc biên dịch video/ slide.

Trong quá trình biên dịch các tài liệu dùng cho slide đào tạo thì việc vừa dịch vừa tuân theo điều cơ bản “ không tự ý thay đổi câu, không thêm những từ thừa thãi” là một việc quan trọng.

Điều này có nghĩa là “không nói những việc không có trong văn bản gốc tiếng Nhật, không lược bỏ những thông tin có ở trong văn bản gốc tiếng Nhật”. Trong suy nghĩ của những biên dịch viên, họ không cho phép việc tự ý lược bỏ, thêm vào những thông tin không có trong văn bản gốc.

Nhưng điều đó không có nghĩa là dịch từng câu từng chữ là tốt. Không nên hạn chế thông tin trong văn bản gốc trong từng câu từng chữ đó mà nên diễn đạt bằng một ngôn ngữ dễ hiểu và tự nhiên nhất.

Tất nhiên dịch từ tiếng Việt sang tiếng Nhật cũng tương tự. Vốn dĩ tiếng Nhật và tiếng Việt đã có sự khác nhau ngay từ việc hình thành (nguồn gốc) nên có nhiều trường hợp rất khó để dịch hay và mượt được.

Dịch dễ hiểu và không phá vỡ văn bản gốc là nhiệm vụ của biên dịch viên.

Cho nên, những bản dịch sẽ được tạo thành dựa trên quan điểm “ truyền tải cho ai?, tuyền tải cái gì?, truyền tải để làm gì?, truyền tải như thế nào”. Và điều cần thiết ở đây là bản dịch phải chính xác, rõ ràng, ngắn gọn.

Ngược lại, khi biên dịch video, trong biên dịch phụ đề có điều kiện được đặt ra đó là 4 ký tự sẽ xuất hiện trong 1 giây của video.

Cho dù dịch chính xác đúng từng từ đi chăng nữa nhưng trong ngành nghề biên dịch video nếu không dịch theo điều kiện “4 ký tự trong 1 giây” thì không thể sử dụng bản dịch đó trong phụ đề được. Điều đó cũng được áp dụng cho việc lồng tiếng.

Trong một phân cảnh, do phải lồng tiếng toàn bộ lời thoại xuất hiện trong phân cảnh đó bằng tiếng Việt nên nếu không tận dụng việc dịch linh hoạt, thoát ý một cách thuần thục thì có lẽ sẽ khó để hoàn thành nó như một bản dịch video.

Hơn nữa, chúng ta cũng không thể quên việc bỏ đi những từ chuyên môn khó và cố gắng sử dụng những từ đơn giản, ngắn gọn nhất trong mức có thể.

Sau khi dịch, việc xem xét đến bản dịch của tiếng Việt và ngôn ngữ gốc có thống nhất với nhau hay không, đây không chỉ là việc của những người dịch.

4. Yêu cầu công ty dịch thuật chuyên về biên dịch video.

Đối với doanh nghiệp các video, slide đào tạo là những thứ vô cùng quan trọng.

Nói đến đào tạo của công ty là nói đến những tài liệu dành cho việc học những điều cơ bản khi làm việc. Nếu không quan tâm đến việc hoàn thành các tài liệu đó, thì đối với công ty sẽ có nguy cơ dẫn đến nhiều tổn thất nếu nhìn về lâu dài.

Tuy nhiên, nếu nhờ chuyên gia biên dịch video dịch tài liệu đào tạo thì có lẽ những rắc rối như vậy sẽ được giải quyết.

Khi nhờ những người biên dịch thì tốt nhất chúng ta nên nhờ những người biên dịch chuyên về một lĩnh vực mà họ đang đảm nhận. Nếu là biên dịch slide, video đào tạo thì có những biên dịch video chuyên nghiệp nên có thể an tâm giao công việc cho họ.

Nhiều công ty dịch thuật đang chấp nhận việc báo giá miễn phí. Gần đây, số lượng các công ty sẽ báo giá chỉ bằng việc khách hàng sẽ gửi các dữ liệu mà mình muốn dịch thông qua internet nên vô cùng tiện lợi.

Khi cảm thấy phân vân là nên yêu cầu dịch các tài liệu đào tạo hay không thì trước hết bạn hãy thử bắt đầu từ việc trao đổi với công ty dịch thuật xem sao.