Phân biệt ngữ pháp tiếng Nhật 「〜にくい」với 「〜づらい」

Trước hết hãy xem ví dụ sau đây:

(Cái túi này tuy rẻ nhưng nó lại bền và khó bị hỏng)
(1)   このカバンは安いわりに、丈夫で壊れにくい。
(2)   このカバンは安いわりに、丈夫で壊れづらい。

Trong trường hợp trên bạn sẽ sử dụng câu nào?
Câu (1) diễn tả ý tuy rằng cái túi giá rẻ nhưng lại bền không tưởng, và nó không dễ bị hỏng. Tuy nhiên còn câu (2) thì sao? Người ta không dùng cách nói như vậy trong trường hợp này.

Chúng ta sẽ làm rõ hơn ở một ví dụ tương tự dưới đây.

(Cái ly này được làm bằng nhựa nên rất khó vỡ)
(3)   このコップはプラスチック製なので、割れにくいです。
(4)   このコップはプラスチック製なので、割れづらいです。

Còn trong trường hợp này thì sao?
Cũng giống với ví dụ trước, câu sử dụng づらい có cảm giác hơi không tự nhiên. Vậy nó có gì khác với câu ví dụ「このハンバーガーは食べづらい」đã nêu ra ở phần mở đầu?

Trên thực tế, 〜づらい được sử dụng khi người nói cảm thấy khó thực hiện một hành vi có chủ đích. Vì vậy, づらい không thể sử dụng để diễn tả tính chất của sự vật như trong những ví dụ trước, và không chỉ đối với sự vật, mà cả về các hiện tượng tự nhiên như 「最近、雨が降りづらい天気が続いております」(Gần đây trời luôn khó mưa) cũng không thể sử dụng.

Ghi chú:

• Không thể dùng 〜づらい khi nói về tính chất của sự vật, hiện tượng tự nhiên. Chỉ dùng được khi người nói cảm thấy khó thực hiện một hành vi có chủ đích.

Tiếp theo chúng ta hãy xem tiếp ví dụ sau.

(Tôi đang nghĩ đến việc từ chức nhưng mà thật khó để nói thành lời)
(5)   会社を辞めようと思っているんだけど、「辞めます」って言いにくいよなぁ。
(6)   会社を辞めようと思っているんだけど、「辞めます」って言いづらいよなぁ。

Có vẻ lần này cả hai câu ổn. Nhưng sắc thái của chúng có một chút khác nhau. Có lẽ sẽ dễ hiểu hơn khi nhìn vào kanji của hai mẫu ngữ pháp này. Kanji của 〜にくい là 〜難い, kanji của 〜づらい là 〜辛い.

Nói cách khác, 〜にくい chỉ đơn giản có nghĩa là 「〜するのが難しい」 (Việc gì đó khó khăn), trong khi 〜づらい có nghĩa là 「〜するのに精神的/肉体的な負担があって難しい」(Rất khó thực hiện vì gánh nặng về tinh thần hay thể chất). Về mặt ngữ pháp cả 言いにくい và 言いづらい đều không sai, nhưng nếu sử dụng 言いづらい thì bạn còn có thể cảm nhận được nỗi khổ tinh thần của người nói.

Ghi chú:

• 〜づらい mang sắc thái về cảm giác gánh nặng tinh thần/thể chất.