PHIÊN DỊCH VIÊN NGÔN NGỮ KÝ HIỆU

Item: Phiên dịch viên ngôn ngữ ký hiệu
Rating: 5
Author: Lương Thu Phương

Chắc hẳn chúng ta đã từng nghe qua đâu đó về phiên dịch viên ngôn ngữ ký hiệu. Vậy để hiểu rõ thêm tại Nhật Bản một người phiên dịch viên ngôn ngữ ký hiệu sẽ phải làm công việc gì, vai trò của họ ra sao, nơi làm việc như thế nào… thì bài viết này sẽ giới thiệu khái quát về những thông tin trên.

1. Phiên dịch viên ngôn ngữ ký hiệu là gì?

Phiên dịch viên ngôn ngữ ký hiệu là người giúp đỡ những người khiếm thính có thể giao tiếp thuận lợi với người bình thường bằng cách sử dụng các ngôn ngữ ký hiệu.

Mặc dù ai cũng có thể tự học các kỹ năng phiên dịch ngôn ngữ ký hiệu, nhưng trong số các chứng chỉ chung hoặc tư hiện có thì chứng nhận “Phiên dịch viên ngôn ngữ ký hiệu” được cấp bởi Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi xã hội Nhật Bản được biết đến là có độ khó cao nhất.

Trong nhiều trường hợp, thuật ngữ “Phiên dịch viên ngôn ngữ ký hiệu” được dùng để chỉ những người làm công việc phiên dịch ngôn ngữ ký hiệu nói chung, nhưng về mặt hình thức, chỉ những người đã vượt qua kỳ thi chứng nhận kỹ năng phiên dịch viên ngôn ngữ ký hiệu và đã được công nhận mới được gọi là “Phiên dịch viên ngôn ngữ ký hiệu”.

Những nơi làm việc chủ yếu của phiên dịch viên ngôn ngữ ký hiệu là ở các cơ quan nhà nước như các cơ sở phúc lợi xã hội và cơ quan hành chính của thành phố (tòa thị chính). Nhưng việc tuyển phiên dịch viên ngôn ngữ ký hiệu ở các cơ quan này rất ít, hầu hết mọi người được tuyển vào sẽ làm hai công việc song song: vừa làm công việc của các nhân viên ở những cơ quan này, vừa vận dụng các kỹ năng ngôn ngữ để làm phiên dịch viên ngôn ngữ ký hiệu.

Trong số đó, cũng có những người làm việc tại các ngân hàng, cửa hàng, doanh nghiệp. Để người khiếm thính nhận được các dịch vụ tương đương với người bình thường thì sự hiện diện của “Phiên dịch viên ngôn ngữ ký hiệu” là điều không thể thiếu.

2. Công việc của phiên dịch viên ngôn ngữ ký hiệu là gì?

Công việc của phiên dịch viên ngôn ngữ ký hiệu là sẽ sử dụng các “ngôn ngữ ký hiệu” để chuyển đổi lời nói thành dạng ngôn từ có thể nhìn thấy được với mục đích giúp cho những người khiếm thính có thể giao tiếp thuận lợi với người khác.

Cũng giống như một phiên dịch viên ngoại ngữ, phiên dịch viên ngôn ngữ ký hiệu sẽ là người chuyển tiếng Nhật mà người bình thường nói thành ngôn ngữ ký hiệu, và chuyển ngôn ngữ ký hiệu của người khiếm thính thành tiếng Nhật với nỗ lực sẽ truyền đạt thông tin chính xác cho người nghe. Đây là công việc đòi hỏi có trình độ cao, nhưng cho đến nay các chứng chỉ cấp quốc gia cho công việc này vẫn chưa có.

Có thể phiên dịch được ngôn ngữ ký hiệu hay không, hoàn toàn không liên quan đến việc có chứng chỉ đặc biệt nào. Tuy nhiên, nếu được Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi xã hội cấp giấy chứng nhận và được đăng ký làm phiên dịch viên ngôn ngữ ký hiệu thì phạm vi làm việc sẽ rộng hơn, có thể làm các công việc ở các phương diện công cộng như thẩm án, cảnh sát hay có liên quan đến bầu cử.

3. Các loại công việc

Phiên dịch tin tức

Đối với người khiếm thính, phiên dịch ngôn ngữ ký hiệu là rất cần thiết vì họ khó có thể hiểu được những thông tin chỉ từ các hình ảnh động hoặc phụ đề có trên màn hình. Từ năm 2019, phiên dịch ngôn ngữ ký hiệu đã bắt đầu được thêm vào cuộc họp họp khẩn cấp của Cục Khí tượng.

Phiên dịch tại các buổi bầu cử chính trị

Kể từ năm 1995, thông qua những sửa đổi của luật bầu chọn công chức đã quy định rằng các đảng phái chính trị đã được khai báo trong danh sách có thể có phiên dịch viên ngôn ngữ ký hiệu cho riêng mình để phiên dịch các quan điểm chính trị của họ. Những người phiên dịch này đã vượt qua kỳ thi phiên dịch ngôn ngữ ký hiệu do Bộ trưởng Bộ Y tế và Phúc lợi (hiện nay là Bộ trưởng Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi xã hội) chứng nhận. Từ năm 2011, phiên dịch ngôn ngữ ký hiệu cũng được đưa vào trong các buổi phát sóng các quan điểm chính trị của cuộc bầu cử thị trưởng ở các tỉnh, thành phố Nhật Bản.

Phiên dịch tại các quầy tư vấn, tiếp nhận của các cơ quan hành chính

Những năm gần đây, phiên dịch ngôn ngữ ký hiệu đã được bố trí ngày càng nhiều tại cửa ra vào hoặc nơi hướng dẫn ở những nơi có nhiều người sử dụng dịch vụ như các cơ quan hành chính, trung tâm mua sắm lớn,…

Hỗ trợ người khuyết tật

Phiên dịch viên ngôn ngữ ký hiệu sẽ đảm nhận nhiều công việc khác nhau trong các lĩnh vực phúc lợi và y tế, chẳng hạn như làm việc tại các cơ sở hỗ trợ người khuyết tật, hay các quầy dịch vụ tư vấn có liên quan đến người khuyết tật.

4. Vai trò của phiên dịch viên ngôn ngữ ký hiệu

Ngôn ngữ ký hiệu được toàn thế giới công nhận là ngôn ngữ dành cho những người không thể nghe và không thể nói được.

Phiên dịch viên ngôn ngữ ký hiệu có vai trò hỗ trợ giao tiếp giữa mọi người với nhau thông qua ngôn ngữ ký hiệu, để những người khuyết tật không bị thiệt thòi hoặc bất lợi về mặt xã hội do không thể nghe và không thể nói được.

Chính vì điều đó, phiên dịch viên ngôn ngữ ký hiệu cần phải luôn luôn đặt mình vào vị trí và cảm xúc của đối phương, chứ không phải cứ dịch theo kiểu máy móc là được.

5. Nơi làm việc của phiên dịch viên ngôn ngữ ký hiệu

Phần lớn các phiên dịch viên ngôn ngữ ký hiệu sẽ làm việc trong các cơ sở phúc lợi xã hội công cộng hoặc tư nhân, chẳng hạn như các cơ sở hỗ trợ bảo vệ người khuyết tật.

Tuy nhiên, họ không chỉ làm mỗi công việc phiên dịch viên ngôn ngữ ký hiệu mà họ sẽ thường đảm nhận cả công việc chăm sóc và tư vấn cuộc sống như hộ lý hay nhân viên phúc lợi xã hội. Cũng có một số người sẽ làm việc theo hình thức bán thời gian (part-time) hoặc tình nguyện thay vì nhân viên toàn thời gian.

Bởi vì phiên dịch viên ngôn ngữ ký hiệu sẽ là người tiếp xúc sâu sắc với những người khuyết tật, nên nếu họ có thêm kiến thức về chăm sóc điều dưỡng và phúc lợi xã hội, thì sẽ giúp ích rất nhiều cho công việc phiên dịch của họ.

Do công việc phiên dịch viên ngôn ngữ ký hiệu đang bị thiếu hụt nhân sự nên hầu như họ không có cơ hội được đào tạo và học tập các kiến thức kỹ năng chuyên môn này khi đã bắt đầu công việc này. Để có thể sẵn sàng làm việc tức thì, họ cần phải tham gia các khóa học tại trường hoặc học các kỹ năng ngôn ngữ ký hiệu tại các tổ chức tình nguyện để được cấp chứng chỉ.