REIWA 4 LÀ NĂM NÀO? CÁCH TÍNH NĂM THEO NIÊN HIỆU CỦA NGƯỜI NHẬT

Bạn có từng thắc mắc về những cụm từ thế này “令和 4 年, 平成 30 年, Reiwa 2, Heisei 11” trong giấy tờ, hồ sơ,… của Nhật Bản không? Đây chính là cách tính năm đặc trưng của người Nhật. Ngoài cách ghi năm theo chuẩn quốc tế, ví dụ như 2022, 2013, 1999,… Nhật Bản còn ghi theo niên hiệu dựa trên nhiệm kì của Thiên hoàng. Vậy, làm sao để biết đó là năm bao nhiêu, cách tính như thế nào? Hãy cùng IFK tìm hiểu nhé!

I. Niên hiệu Nhật Bản là gì?

Niên hiệu Nhật Bản (元号 – gengou) là phần đầu (trong hai phần) của tên định danh cho năm trong lịch Nhật Bản. Phần thứ hai là số, đây là số năm tính từ lúc bắt đầu thời kỳ của niên hiệu.
Niên hiệu Nhật Bản là kết quả của một hệ thống hóa thời kỳ lịch sử do chính Thiên hoàng Kotoku thiết lập vào năm 645. Giống như các nước thuộc vùng văn hóa chữ Hán khác, việc sử dụng niên hiệu bắt nguồn từ Trung Quốc. Trong khi các nước khác đã hủy bỏ tục lệ dùng niên hiệu, Nhật Bản vẫn còn sử dụng tục lệ này vì Nhật Bản là quốc gia duy nhất còn theo chế độ Quân chủ. Trong các văn bản hành chính, chính phủ Nhật Bản đòi hỏi năm phải được viết theo hình thức này.

Đến thời điểm hiện tại, Nhật Bản đã có tổng cộng 248 niên hiệu. Niên hiệu mới được bắt đầu khi có một vị Thiên hoàng mới lên ngôi và kết thúc khi vị Thiên hoàng đó qua đời hoặc thoái vị. Niên hiệu Heisei (平成) được sử dụng trong 31 năm và kết thúc vào đầu năm 2019, mở ra một niên hiệu mới là Reiwa (令和), bắt đầu từ 01/05/2019.
Tên của các niên hiệu Nhật Bản gần đây nhất, gồm:
● Reiwa (令和) – Lệnh Hòa: 01/05/2019 ~
● Heisei (平成) – Bình Thành: 1989 – 2019
● Showa (昭和) – Chiêu Hòa: 1926–1989
● Taisho (大正) – Đại Chính: 1912–1926

II. Tên gọi của niên hiệu mới được quyết định như thế nào?

Trên thực tế, phương pháp quyết định tên niên hiệu là do pháp luật quyết định. Thủ tướng Chính phủ (内閣総理大臣) sẽ lựa chọn một số chuyên gia về văn học Nhật Bản để cùng nhau bàn bạc và quyết định tên gọi của niên hiệu.

Tên gọi của niên hiệu phải có ý nghĩa sâu sắc, phải thể hiện được tinh thần của thời kỳ mới. Chẳng hạn như niên hiệu Reiwa (令和) – Lệnh Hòa, được trích dẫn từ tuyển tập thơ cổ Manyoushuu (Vạn diệp tập) với ý nghĩa: “人々が美しく心を寄せ合う中で、文化が生まれ育つ”, tạm dịch là “Văn hóa sẽ được sinh ra và phát triển bởi những lòng người đẹp đẽ nương tựa vào nhau”.

III. Cách tính năm dương lịch theo niên hiệu:

Đối với các bạn đang đi du học, thực tập hay làm việc tại Nhật, thậm chí các bạn đang học và làm việc với tiếng Nhật thì cũng nên lưu ý cách tính năm theo niên hiệu này vì nó thường xuyên xuất hiện trong các văn bản hành chính, giấy tờ hay thủ tục tiếng Nhật.

Để có thể tính được năm dương lịch theo niên hiệu, bạn cần phải nhớ năm bắt đầu và kết thúc của niên hiệu đó. Năm đầu tiên trị vì của một Thiên hoàng sẽ gọi bằng Niên hiệu + Gannen, từ các năm sau sẽ gọi băng Niên hiệu + số năm. Ví dụ: Thiên hoàng Akihito lên ngôi từ năm 1989 lấy niên hiệu là Heisei. Vậy năm đầu tiên sẽ là Heisei Gannen (1989), năm thứ hai là Heisei 2 (1990), năm thứ 3 là Heisei 3 (1991),…

● Công thức tính năm niên hiệu thứ mấy như sau:
Năm niên hiệu cần tính = Năm dương lịch – năm bắt đầu niên hiệu + 1
Ví dụ: bạn muốn biết năm 2020 thuộc niên hiệu Reiwa năm thứ mấy, thì bạn cần phải nhớ năm bắt đầu niên hiệu Reiwa là năm 2019. Thực hiện cách tính như sau:
Reiwa 2020 = 2020 – 2019 + 1 = 2 → 2020 là năm Reiwa 2 (令和 2 年 – Reiwa 2 – R2)

● Công thức tính năm dương lịch dựa trên niên hiệu như sau:
Năm dương lịch = năm niên hiệu + năm bắt đầu niên hiệu – 1
Ví dụ: bạn muốn biết Heisei 11 thuộc năm nào, trong khi biết năm bắt đầu niên hiệu Heisei là 1989. Thực hiện cách tính như sau:
Năm dương lịch = 11 + 1989 – 1 = 1999 → Năm Heisei 11 (平成 11 年) là năm 1999

Những công thức trên có lẽ sẽ khá rắc rối với một số người. Tuy nhiên, bạn đừng lo lắng quá, vì hiện tại có nhiều trang web tổng hợp niên hiệu, app tự động quy đổi năm niên hiệu cực kì tiện lợi, chẳng hạn như:
– App: 元号 Lib
– Trang web: https://www.jcb.co.jp/processing/share/wareki.html

IV. Bảng tổng hợp từ niên hiệu Showa đến niên hiệu Reiwa:

Năm dương lịch	Niên hiệu	Niên hiệu tiếng Nhật
2024	Reiwa 6	令和 6 年
2023	Reiwa 5	令和 5 年
2022	Reiwa 4	令和 4 年
2021	Reiwa 3	令和 3 年
2020	Reiwa 2	令和 2 年
2019	Reiwa 1 (bắt đầu 01/05) / Heisei 31 (kết thúc 30/04)	平成 31 年/ 令和 1 年
2018	Heisei 30	平成 30 年
2017	Heisei 29	平成 29 年
2016	Heisei 28	平成 28 年
2015	Heisei 27	平成 27 年
2014	Heisei 26	平成 26 年
2013	Heisei 25	平成 25 年
2012	Heisei 24	平成 24 年
2011	Heisei 23	平成 23 年
2010	Heisei 22	平成 22 年
2009	Heisei 21	平成 21 年
2008	Heisei 20	平成 20 年
2007	Heisei 19	平成 19 年
2006	Heisei 18	平成 18 年
2005	Heisei 17	平成 17 年
2004	Heisei 16	平成 16 年
2003	Heisei 15	平成 15 年
2002	Heisei 14	平成 14 年

2001	Heisei 13	平成 13 年
2000	Heisei 12	平成 12 年
1999	Heisei 11	平成 11 年
1998	Heisei 10	平成 10 年
1997	Heisei 9	平成 9 年
1996	Heisei 8	平成 8 年
1995	Heisei 7	平成 7 年
1994	Heisei 6	平成 6 年
1993	Heisei 5	平成 5 年
1992	Heisei 4	平成 4 年
1991	Heisei 3	平成 3 年
1990	Heisei 2	平成 2 年
1989	Heisei 1 (08/01) / Showa 64 (07/01)	平成 1 年/ 昭和 64 年
1988	Showa 63	昭和 63 年
1987	Showa 62	昭和 62 年
1986	Showa 61	昭和 61 年
1985	Showa 60	昭和 60 年
1984	Showa 59	昭和 59 年
1983	Showa 58	昭和 58 年
1982	Showa 57	昭和 57 年
1981	Showa 56	昭和 56 年
1980	Showa 55	昭和 55 年
1979	Showa 54	昭和 54 年
1978	Showa 53	昭和 53 年
1977	Showa 52	昭和 52 年

1976	Showa 51	昭和 51 年
1975	Showa 50	昭和 50 年
1974	Showa 49	昭和 49 年
1973	Showa 48	昭和 48 年
1972	Showa 47	昭和 47 年
1971	Showa 46	昭和 46 年
1970	Showa 45	昭和 45 年
1969	Showa 44	昭和 44 年
1968	Showa 43	昭和 43 年
1967	Showa 42	昭和 42 年
1966	Showa 41	昭和 41 年
1965	Showa 40	昭和 40 年
1964	Showa 39	昭和 39 年
1963	Showa 38	昭和 38 年
1962	Showa 37	昭和 37 年
1961	Showa 36	昭和 36 年
1960	Showa 35	昭和 35 年
1959	Showa 34	昭和 34 年
1958	Showa 33	昭和 33 年
1957	Showa 32	昭和 32 年
1956	Showa 31	昭和 31 年
1955	Showa 30	昭和 30 年
1954	Showa 29	昭和 29 年
1953	Showa 28	昭和 28 年
1952	Showa 27	昭和 27 年
1951	Showa 26	昭和 26 年

1950	Showa 25	昭和 25 年
1949	Showa 24	昭和 24 年
1948	Showa 23	昭和 23 年
1947	Showa 22	昭和 22 年
1946	Showa 21	昭和 21 年
1945	Showa 20	昭和 20 年
1944	Showa 19	昭和 19 年
1943	Showa 18	昭和 18 年
1942	Showa 17	昭和 17 年
1941	Showa 16	昭和 16 年
1940	Showa 15	昭和 15 年
1939	Showa 14	昭和 14 年
1938	Showa 13	昭和 13 年
1937	Showa 12	昭和 12 年
1936	Showa 11	昭和 11 年
1935	Showa 10	昭和 10 年
1934	Showa 9	昭和 9 年
1933	Showa 8	昭和 8 年
1932	Showa 7	昭和 7 年
1931	Showa 6	昭和 6 年
1930	Showa 5	昭和 5 年
1929	Showa 4	昭和 4 年
1928	Showa 3	昭和 3 年
1927	Showa 2	昭和 2 年
1926	Showa 1 (26/12) / Taisho 15 (25/12)	昭和 1 年/ 大正 15 年

1925	Taisho 14	大正 14 年
1924	Taisho 13	大正 13 年
1923	Taisho 12	大正 12 年
1922	Taisho 11	大正 11 年
1921	Taisho 10	大正 10 年
1920	Taisho 9	大正 9 年