“Shisa” là một bức tượng sư tử, một biểu tượng của Okinawa. Với đôi mắt tròn xoe và cái miệng há rộng, nhiều con có biểu cảm đáng yêu và được ưa chuộng làm quà lưu niệm. Bài viết này sẽ giải thích chi tiết về lịch sử, đặc điểm và vai trò của chúng.
Phổ biến trong các hộ gia đình từ thời Minh Trị trở đi
Khi đến Okinawa, bạn sẽ bắt gặp “Shisa” ở khắp mọi nơi, chẳng hạn như ở lối vào các tòa nhà và trên mái nhà. Có vẻ như chúng đã hòa nhập vào cuộc sống từ thời Vương quốc Ryukyu, nhưng chúng chỉ bắt đầu được trang trí trong các ngôi nhà thông thường từ giữa thời Minh Trị.
“Những ngôi nhà cổ ở Okinawa gây ấn tượng với mái ngói đỏ, nhưng Vương triều Ryukyu đã hạn chế kích thước nhà của dân thường và cấm cả mái ngói. Số lượng nhà ngói đỏ tăng lên sau khi các quy định được bãi bỏ vào năm 1889 (Minh Trị 22). Sau đó, những người thợ lợp ngói đã sử dụng vữa và ngói thừa để làm thủ công Shisa trên mái nhà, và chúng dần trở nên phổ biến trong các hộ gia đình.”
Cô Wakaba Sakai, người phụ trách bảo tàng lịch sử vương quốc, đã giải thích về lịch sử và đặc điểm của Shisa. Bảo tàng này nằm trong khu phố lâu đài của Vương quốc Ryukyu thuộc khu du lịch “Okinawa World”, nơi tập trung văn hóa của Okinawa, và trưng bày nhiều Shisa do các nghệ nhân bậc thầy chế tác, cũng như các bức tượng sư tử nước ngoài được coi là nguyên mẫu của chúng. Xung quanh có những ngôi nhà cổ bằng ngói đỏ hơn 100 năm tuổi, đây là một nơi lý tưởng để tìm hiểu về lịch sử của Shisa.
Họ hàng của Nhân sư và khuyển đá
Người ta cho rằng Shisa có nguồn gốc từ tượng sư tử (sư tử) của vùng Cận Đông cổ đại, được truyền đến Okinawa qua Trung Quốc. Ở Ai Cập cổ đại và khu vực Trung Đông, sư tử, vua của muôn thú, được coi là biểu tượng của quyền lực và sự thiêng liêng của nhà vua, và được trang trí trong các cung điện và đền thờ. Đại diện cho điều này là Nhân sư, có đầu người và thân sư tử.
Tượng sư tử dần thay đổi hình dạng trên Con đường tơ lụa. Khi nó được truyền đến các khu vực không biết đến sư tử thực tế, nó dần trở thành một linh thú và trở thành bùa hộ mệnh và vị thần bảo hộ. Cô Sakai cười nói: “Tôi thường được người dân Okinawa hỏi, ‘Shisa là chó hay mèo?'”. Nguồn gốc của nó cũng giống như chó đá ở đất liền, nhưng Okinawa được truyền trực tiếp từ Trung Quốc, trong khi đất liền được truyền qua bán đảo Triều Tiên, vì vậy các tuyến đường hơi khác nhau.
Ở phía bắc đảo chính Okinawa và quần đảo Yaeyama, có những khu vực gọi Shisa là “Shishii”. Người ta thường nghe nói rằng nguồn gốc của tên này là do từ “Shishi” của đất liền bị biến âm, nhưng sư tử được truyền trực tiếp từ Trung Quốc đến Okinawa, và trong tiếng Trung Quốc, nó được phát âm là “Shīzi”. Thay vì nói rằng Shīzi bị biến âm, có lẽ khả năng cao hơn là chữ sư tử đơn giản được đọc là Shisa hoặc Shishii.
Hơn nữa, cô Sakai chỉ ra rằng “Cách phát âm kiểu Okinawa là phát âm bằng phẳng mà không nhấn trọng âm vào ‘Shi’ đầu tiên”. Nhiều khách du lịch nhấn mạnh “Shi” của Shisa giống như Caesar, vị tướng La Mã cổ đại, nhưng người dân địa phương không thêm ngữ điệu.
Có 3 loại: Shisa cung đình, Shisa làng và Shisa nhà
Văn hóa trang trí sư tử đương nhiên bắt đầu từ chính phủ hoàng gia, nơi kiểm soát thương mại. Trên quan tài đá nơi yên nghỉ của vua Eiso thế kỷ 13 tại lăng mộ của Vương quốc Ryukyu “Urasoe Yodare”, có khắc hình sư tử. Ba con Shisa được trang trí tại “Tamaudun” (được thành lập năm 1501), lăng mộ của triều đại Sho thứ hai, được đăng ký là Di sản Thế giới, và những thứ này ở lăng mộ, đền thờ và lâu đài của triều đại được gọi là “Shisa cung đình”.
Tiếp theo ra đời “Shisa làng”, được đặt ở lối vào làng hoặc trên một ngọn đồi cao như một bùa hộ mệnh và phòng cháy chữa cháy. Shisa làng cổ nhất được ghi lại là “Đại sư tử đá Tomori” ở Tomori, Yaese-cho, phía nam đảo chính, được xây dựng vào năm 1689. Sau khi một loạt vụ hỏa hoạn xảy ra trong làng, người ta đã bói toán và được cho biết rằng nguyên nhân là do núi Yaese, vì vậy nó được đặt về phía tây nam nơi có ngọn núi. Người ta kể rằng sau đó, không có vụ hỏa hoạn nào xảy ra nữa.
Bảo tàng lịch sử hoàng gia trưng bày một bức ảnh lính Mỹ trốn sau Shisa Tomori và trinh sát bằng ống nhòm. Phía nam đảo chính là một chiến trường khốc liệt trong Trận chiến Okinawa, và vị thần phòng cháy chữa cháy bảo vệ hòa bình của làng đã được sử dụng để che chắn đạn. Ngay cả bây giờ, Đại sư tử vẫn còn rất nhiều dấu vết đạn, truyền tải sự khốc liệt của chiến tranh cùng với nền văn hóa độc đáo của Okinawa.
Sự tồn tại của Shisa làng đã lan rộng tín ngưỡng Shisa trong dân chúng, dẫn đến sự phổ biến của “Shisa nhà” từ thời Minh Trị. Trong các ngôi nhà thông thường, chúng được đặt ở giữa mái nhà, trên trụ cổng hoặc gần lối vào để canh giữ và ngăn chặn ma quỷ xâm nhập. Trong những năm gần đây, số lượng các loại đồ trang trí nhỏ được đặt trong nhà cho các khu chung cư đang tăng lên.
“Khi du lịch ở Okinawa phát triển, Shisa cũng ngày càng được nhân cách hóa. Ngày xưa, chúng chỉ có những khuôn mặt đáng sợ như đang đe dọa, nhưng bây giờ chúng có nụ cười hoặc trồng cây chuối. Màu sắc cũng trở nên sặc sỡ, vì vậy chúng có lẽ đã trở nên phổ biến như một món quà lưu niệm” (Cô Sakai).
Sinh vật linh thiêng vượt qua giới tính
Có những Shisa đơn lẻ và những Shisa theo cặp. Khi đặt ở hai bên cổng, thường có một bộ gồm một con há miệng và một con ngậm miệng. Vì chúng có hình dạng A-Un giống như chó đá ở đền thờ, nên người ta thường nói rằng “con há miệng là con đực và con ngậm miệng là con cái”.
Tuy nhiên, cô Sakai nói rằng “Shisa có thể là một con hoặc hai con, và không nhất thiết phải có giới tính”. Có rất nhiều cặp sư tử ở Trung Quốc, nhưng hầu hết chúng đều há miệng. Mặc dù A-Un cũng được tạo ra, nhưng cách phân biệt giới tính ở Trung Quốc là con đực giữ ngọc (gyoku) tượng trưng cho sự giàu có và tài sản, và con cái ôm con.
Shisa Ryukyu được truyền trực tiếp từ Trung Quốc, và hầu hết những con đơn lẻ đều há miệng. Phương pháp phân biệt giới tính bằng hình dạng miệng không phải lúc nào cũng đúng.
Vốn dĩ, chỉ sư tử đực mới có bờm. Tất cả các tượng sư tử do các dân tộc chưa từng nhìn thấy sư tử thực tế tạo ra đều có bờm. Như cô Sakai nói, có lẽ tự nhiên hơn khi coi chúng là những linh thú vượt qua giới tính.
Việc đi bộ trên phố trong khi tìm kiếm những con Shisa hiếm có sẽ làm cho chuyến du lịch Okinawa trở nên thú vị hơn. Ở lối vào Okinawa World, có “Tháp Sư tử Hống” với 5 con Shisa lớn xếp hàng, và nó rất nổi tiếng như một điểm chụp ảnh kỷ niệm.
Nếu bạn muốn nhắm đến một bức ảnh hoàn hảo trên Instagram, bạn không thể bỏ qua “Đại sư tử Zanpa”. Đây là Shisa lớn nhất ở Okinawa, cao 8,75 mét và dài 7,8 mét. Gần đó có Mũi Zanpa và ngọn hải đăng, bãi biển và công viên, vì vậy hãy đi xa hơn một chút từ Naha.
Công ty TNHH Giáo dục và Dịch thuật IFK
Chuyên cung cấp các dịch vụ sau:
Dịch vụ biên phiên dịch tiếng Nhật, Anh, Việt
Dịch vụ tư vấn du học Nhật Bản
Chương trình internship tại Nhật Bản cho trường liên kết
Email: info@translationifk.com
Hotline: 0282.247.7755/035.297.7755
Website: https://translationifk.com
Facebook: Dịch Thuật Tiếng Nhật IFK
