Sức hấp dẫn và sự phát triển của chiếu Tatami – Nét văn hóa không thể thiếu của Nhật Bản khiến người nước ngoài mê mẩn!

Khi nhắc đến văn hóa Nhật Bản, nhiều người sẽ nghĩ ngay đến “tatami” – loại chiếu truyền thống đặc trưng.
Mặc dù hiện nay, nhiều ngôi nhà đã chuyển sang sử dụng sàn gỗ, nhưng tatami vẫn được yêu thích vì mang lại cảm giác thư giãn cho người dử dụng.
Bài viết này sẽ giới thiệu về lịch sử của tatami, vai trò của nó trong văn hóa Nhật Bản và lý do tại sao tatami lại hấp dẫn đối với người nước ngoài.

Lịch sử của Tatami và văn hóa Nhật Bản

Trong khi nhiều yếu tố văn hóa Nhật Bản có nguồn gốc từ Trung Quốc, tatami lại là một phần văn hóa độc đáo của Nhật Bản. Vậy chúng ta hãy cùng nhìn lại lịch sử của tatami và vai trò của nó trong văn hóa Nhật Bản nhé.

Tatami đã xuất hiện từ thời Heian

Các loại chiếu tương tự tatami đã được đề cập trong “Kojiki”, nhưng hình thức tatami như hiện nay được cho là bắt đầu từ thời Heian.
Tuy nhiên, vào thời điểm đó, tatami không được trải khắp phòng mà chỉ được đặt trên sàn gỗ như một loại giường ngủ.
Tatami thời đó có độ dày và hoa văn viền khác nhau tùy thuộc vào địa vị xã hội của người sử dụng, không phải ai cũng có thể sử dụng tatami như ngày nay.

Thời Kamakura

Vào thời Kamakura, việc trải tatami khắp phòng dần trở nên phổ biến. Phong cách này được khởi xướng tại chùa Ginkaku-ji, nơi có lối kiến trúc được áp dụng theo kiểu “shoin-zukuri”.
Tuy nhiên, tatami vẫn còn được coi là một món đồ xa xỉ, chỉ dành cho hoàng đế và các quý tộc có địa vị cao.
Viền tatami có nhiều hoa văn khác nhau, biểu thị địa vị của quý tộc, vì vậy việc dẫm lên viền tatami được coi là điều cấm kỵ. Quy tắc này vẫn được duy trì đến ngày nay.

Thời Azuchi-Momoyama

Từ thời Azuchi-Momoyama, cùng với sự phát triển của trà đạo, tatami bắt đầu phổ biến hơn trong dân gian.
Cách trải tatami cũng thay đổi tùy thuộc vào vị trí của lò trà.

Thời Edo

Tatami thực sự trở thành vật dụng phổ biến trong dân gian từ thời Edo.
Người được cho là đã phổ biến tatami đến với tầng lớp dân thường cùng với văn hóa trà đạo chính là Sen no Rikyuu.
Chính nhờ văn hóa trà đạo do Sen no Rikyuu truyền bá, thói quen trải tatami khắp phòng cũng lan rộng trong giới thường dân. Phòng trà – nơi diễn ra nghi lễ trà đạo – là không gian hiếm hoi nơi nông dân, võ sĩ và quý tộc có thể trở nên bình đẳng với nhau.
Tatami được cư dân Edo rất trân trọng, và từ đó cũng xuất hiện nhiều cách làm để giữ cho tatami bền và sử dụng được lâu dài. Trước đó, nguyên liệu làm tatami chủ yếu là loại cỏ mọc hoang, nhưng từ thời Edo, việc trồng cây cỏ bện (igusa) bắt đầu được thực hiện một cách bài bản.
Đến cuối thời Edo, các nghề chuyên nghiệp như “thợ làm tatami” hay “nghệ nhân tatami” cũng chính thức ra đời.

Thời kỳ Showa

Bước sang thời kỳ Showa, dưới tác động của sự phát triển kinh tế vượt bậc, lối sống của người dân dần chuyển mình sang phong cách phương Tây. Lối sống ngồi trực tiếp trên sàn phòng kiểu Nhật được thay thế bằng việc sử dụng ghế và sofa.
Tuy nhiên, ngay cả giữa những thay đổi đó, hầu hết các ngôi nhà vẫn luôn có ít nhất một phòng kiểu Nhật.

Hiện đại

Ngày nay, với sự phổ biến của sàn gỗ, số lượng phòng kiểu Nhật có tatami đã giảm đi.
Người ta ngày càng ít xây dựng phòng kiểu Nhật vì việc duy trì tatami khá tốn công, cần có các vật dụng phụ trợ như shoji, và chi phí xây dựng phòng kiểu Nhật khá cao.
Tuy nhiên, gần đây, những loại tatami dễ bảo trì làm từ vật liệu hóa học, hoặc loại tatami có thể đặt sẵn mà không cần xây dựng, đã được phát triển để phù hợp với sự thay đổi trong lối sống của chúng ta, và sự yêu thích đối với tatami lại đang dần hồi sinh.

Xuất khẩu tatami tăng – Sức hấp dẫn từ góc nhìn của người nước ngoài

Gần đây, tatami cũng ngày càng được ưa chuộng ở nước ngoài. Vậy sức hấp dẫn của tatami từ góc nhìn của người nước ngoài là gì? Hãy cùng tìm hiểu lý do vì sao tatami lại được yêu thích ở nước ngoài.

Phòng kiểu Nhật được người nước ngoài sống ở Nhật yêu thích

Phòng kiểu Nhật đang ngày càng được yêu thích bởi người nước ngoài sống ở Nhật. Đối với những người nước ngoài sống ở Nhật và có sự quan tâm đặc biệt đến văn hóa Nhật Bản, phòng kiểu Nhật là một trong những yếu tố giúp họ cảm nhận rõ nét về Nhật Bản.
Những người không phải người Nhật cũng bị cuốn hút bởi tatami, với những lý do như “thích mùi hương” hay “cảm thấy thư giãn”.

Ở nước ngoài, nhiều dự án xây dựng nhà theo phong cách kiểu Nhật với phòng tatami cũng đang được thực hiện.

Ở nước ngoài, việc xây dựng nhà theo phong cách Nhật Bản cũng đang dần trở nên phổ biến.
Tatami, shoji và các yếu tố văn hóa Nhật Bản khác được sử dụng như một phần của nội thất, tạo ra không gian thư giãn hơn.
Ở nước ngoài, người ta còn đặt giường lên tatami, hoặc bố trí tatami và giường sàn trên sàn gỗ, thể hiện những ý tưởng sáng tạo trong việc xây dựng nhà cửa.
Chìa khóa thành công ở đây có lẽ là khả năng biến đổi những yếu tố văn hóa Nhật Bản truyền thống thành những phong cách thời thượng.

Nhiều cửa hàng ghi kích thước theo tiêu chuẩn quốc tế trên website để phục vụ cho đơn hàng từ nước ngoài

Do số lượng đơn hàng tatami từ nước ngoài tăng lên, ngày càng nhiều cửa hàng tatami ở Nhật Bản đã ghi kích thước theo tiêu chuẩn quốc tế trên website. Vì kích thước nhà ở Nhật Bản và nước ngoài có sự khác biệt, trước đây việc đặt hàng khá khó khăn. Tuy nhiên, nhờ vào sự phát triển của thị trường tatami gần đây, việc đặt hàng từ nước ngoài đã trở nên dễ dàng hơn.
Khách hàng đặt hàng bao gồm người Nhật sống ở nước ngoài và những người nước ngoài muốn đưa văn hóa Nhật Bản vào nhà của mình. Có thể nói, tỷ lệ xuất khẩu tatami sang nước ngoài đang ngày càng tăng, và một số cửa hàng đã có đến 40% đơn hàng là từ nước ngoài.

Kết luận

Trong bài viết này, chúng tôi đã giới thiệu về chiếu tatami – một sản phẩm ngày càng được ưa chuộng từ nước ngoài – cùng với lịch sử của nó gắn liền với văn hóa Nhật Bản và sức hấp dẫn của chiếu tatami dưới góc nhìn của người nước ngoài.
Gần đây, chiếu tatami đang nhận được nhiều đơn đặt hàng hơn, không chỉ từ người Nhật sinh sống ở nước ngoài mà còn từ cả những người nước ngoài mong muốn đưa nó vào trang trí nội thất của mình.
Thêm vào đó, sự yêu thích chiếu tatami tại Nhật Bản, vốn có xu hướng giảm sút trước đây, cũng đang dần phục hồi; và quả thực, khả năng mang lại cảm giác thư giãn chính là bí quyết giúp chiếu tatami được ưa chuộng ở cả trong và ngoài nước.
Nhân cơ hội này, bạn hãy thử khám phá và nhìn nhận lại sức hấp dẫn của chiếu tatami xem sao nhé!