Văn học Nhật Bản đã phá vỡ rào cản của nữ quyền, chuyện gì sẽ xảy ra tiếp theo? Hãy cùng IFK dự đoán tương lai của văn học Nhật Bản nhé.
Trong những năm gần đây, bản dịch văn học Nhật Bản đã giành được rất nhiều sự hoan nghênh, và xu hướng đấy còn đang gia tăng. “Convenience Store Woman” (tên tiếng Việt: Cô nàng cửa hàng tiện ích) của tác giả Sayaka Murata và do Ginny Takemori dịch, xuất bản năm 2018 đã bán được hơn 650.000 bản, lọt vào danh sách đề cử cho nhiều giải thưởng sách lớn, và được vinh danh là sách hay nhất của năm bởi hơn 14 nhà xuất bản lớn từ The New Yorker đến Buzzfeed.
Năm tiếp theo, “The Memory Police” của tác giả Yoko Ogawa, do Stephen Snyder dịch đã lọt vào vòng chung kết giải National Book Award tại Mỹ và International Booker Prize tại Anh. Vào năm 2020, tác phẩm “Tokyo Ueno Station” của Yu Miri (do Morgan Giles dịch) đã vượt lên thành công “The Memory Police” và thực sự đã giành được giải thưởng của National Book Award.
Mỗi năm, ít nhất một tiểu thuyết Nhật Bản được biên dịch, thành công trong thương mại và nhận được sự quan tâm lớn ở Mỹ và Anh. Số tác phẩm được dịch ngày càng gia tăng, và đến từ nhiều tác giả khác nhau, khác xa so với những ngày cách đây không lâu, khi Haruki Murakami gần như đơn độc nổi tiếng ở thị trường bên ngoài Nhật Bản.
Gần đây, nhiều ánh mắt đang chăm chú theo dõi các bản dịch văn học Nhật Bản hơn bao giờ hết. Vậy các bản dịch tiểu thuyết Nhật Bản sẽ ra sao trong tương lai?
Tiểu thuyết Nhật Bản là một hit ở nước ngoài
Đặc biệt là, các tác giả Nhật Bản nổi tiếng ở nước ngoài, bao gồm Murata, Ogawa và Miri được biết đến với văn phong phiêu lưu, thú vị và sử dụng nhiều hình ảnh hoán dụ độc đáo. Các tác phẩm này đều là tiểu thuyết, nhưng nó vẫn ăn khách và bán rất chạy ở nước ngoài.
Lucy North, dịch giả của Hiromi Kawakami và Kono Taeko, cho biết: “Tôi nhận thấy các nhà phê bình văn học thường phàn nàn về việc tiểu thuyết Nhật Bản thiếu cốt truyện hoặc thiếu kết truyện”. Các tác giả Nhật Bản thường sẽ trả lời ” Vậy thì sao? “.
Ví dụ, cuốn tiểu thuyết “Earthlings” của Murata năm 2020 là một cuốn tiểu thuyết ấn tượng thâm thúy, trong đó các nhân vật chính mong muốn từ bỏ hoàn toàn tư cách là con người. Tác giả đã sử dụng sáng tạo khoa học viễn tưởng và ma thuật như là một chất liệu văn học.
Roland Kelts là tác giả của cuốn sách “Japanamerica: How Japanese Pop Culture has Invaded the US“ (tạm dịch: Mỹ-Nhật: Văn hóa đại chúng Nhật Bản đã xâm chiếm Mỹ như thế nào”, là biên tập viên đóng góp cho tạp chí MONKEY và giáo sư thỉnh giảng tại Đại học Waseda, Tokyo. Ông cho biết: “Tôi không ngạc nhiên khi “Earthlings” của Murata được dịch. Tuy nhiên, tôi đã rất ngạc nhiên bởi các đánh giá tích cực về nó, vì Murata có cách tiếp cận khác biệt và không chính thống đối với văn xuôi, nhịp điệu kể chuyện và tính cách các nhân vật.”
Motoyuki Shibata, một dịch giả văn học tiếng Anh sang tiếng Nhật và là người sáng lập MONKEY, nói rằng văn học Nhật Bản đã trở nên trừu tượng hơn trong thế kỷ 21, dù rằng cũng có một số tác phẩm tập trung vào đời sống và phong cách hằng ngày. Bà Shibata nói rằng: “Văn chương Nhật Bản đang dần có chất nhạc hơn, và độc giả cũng bắt đầu quen với giọng văn và nhịp điệu của văn xuôi Nhật Bản, ngay cả trong bản dịch.”
Ông Kelts chia sẻ: “Tôi thấy thú vị khi những bối cảnh và ý tưởng truyền thống của Nhật Bản, như đồ ăn, truyện dân gian, phong tục và chuẩn mực xã hội, được thổi vào những hơi thở mới, bằng những câu chuyện mang hương vị quốc tế… Các nhà văn Nhật Bản ngày nay không hoàn toàn tập trung vào Nhật Bản nữa.”
Phụ nữ cai trị toàn cảnh
Đáng chú ý là, hầu hết tất cả những tác giả lớn của văn học Nhật Bản đương đại đều là phụ nữ. Ông Kelts và bà Shibata đều trích dẫn tập truyện “Where the Wild Ladies Are” (bản tiếng Việt: Ở Nơi Quỷ Sứ Giặc Non) của Aoko Matsuda (bản tiếng Anh do Polly Barton dịch), là đại diện cho hiện trạng tiểu thuyết Nhật Bản ngày nay. “Where the Wild Ladies Are” pha trộn những câu chuyện ma cũ của Nhật Bản với những mối quan tâm về nữ quyền đương thời, được viết bằng giọng văn hài hước và dí dỏm. Tác phẩm nữ quyền và nữ tôn trong nền văn học Nhật Bản là một sự phát triển đáng ngạc nhiên ở Nhật Bản. Vì Nhật Bản là nơi phụ nữ đã phải vất vả đấu tranh để giành được sự bình đẳng trong các lĩnh vực chính trị, kinh tế và nghệ thuật.
Ông North nói rằng: “Khi tôi chập chững bước vào con đường dịch giả… Văn học bấy giờ thường do nam thống trị. Tôi đã mong chờ tha thiết sự xuất hiện của những nhà văn nữ, để tham gia vào cuộc đấu tranh nữ quyền trên mặt trận văn học”
Phong trào nữ quyền phát triển, cùng sự gia tăng của lực lượng lao động nữ và thị hiếu đối với các nhà văn nữ trên thế giới, trở thành các yếu tố thúc đẩy tác phẩm của nhà văn nữ đạt được vị trí hàng đầu của nền văn học Nhật Bản. Ông North cho rằng: “Các nhà văn nữ đã hoạt động từ lâu ở Nhật Bản, nhưng điều này mới chỉ bắt đầu được thấy rõ khi các tác phẩm được dịch và xuất bản ở các nước nói tiếng Anh gần đây.”
Văn học Nhật Bản có thể vươn cao đến đâu?
Các yếu tố góp phần cho sự trỗi dậy chung của văn học Nhật Bản ở nước ngoài bao gồm sự phổ biến của văn hóa đại chúng Nhật Bản thông qua manga và anime, sự gia tăng đa dạng dịch giả tài năng, cũng như thành công vang dội của nhà văn Murakami.
Các nhà xuất bản ở Mỹ và Anh đã để ý tìm kiếm “Murakami tiếp theo”, nâng đỡ họ thành Murakami thành công thứ hai, bất cứ khi nào có thể. Một ứng cử viên là Mieko Kawakami, một nhà văn đương đại yêu thích của ông Murakami, đã viết cuốn tiểu thuyết “Breasts and Eggs” (bản tiếng Việt: Ngực và trứng) (bản tiếng Anh do David Boyd và Sam Bett dịch) được xuất bản bằng tiếng Anh vào năm ngoái. Tất nhiên là, phong cách hai tác giả không thể quá khác biệt. Nhưng ít nhất, việc tìm kiếm “Murakami tiếp theo” của các nhà xuất bản đã dẫn đến sự cởi mở hơn đối với văn học Nhật Bản.
Bà Shibata nói: “Trước Murakami, văn học đương đại được cho là rất thâm thúy, nghiêm túc và không vui nhộn. Murakami đã làm cho văn học Nhật Bản trở nên dễ tiếp cận hơn, thân thiện với người đọc nhưng cũng đủ sâu sắc”.
Hài hước, cường điệu và vui tươi chắc chắn là chìa khóa thành công cho tiểu thuyết của Matsuda và Murata, còn cách viết của Kawakami và Ogawa lại là tiểu thuyết kịch tính và nghiêm túc. Nhưng điều đó không thể cản trở thành công của họ. Chúng ta đang chuyển sang một thời đại mà nhà văn Nhật Bản không cần phải trông cậy vào may mắn để được thành công. Họ không cần phải là một “bậc thầy chủ nghĩa hiện đại” hay “Murakami tiếp theo” hoặc một “biểu tượng nữ quyền” để tác phẩm của họ được dịch sang Tiếng Anh.
Bạn có thể tìm đọc cuốn tiểu thuyết đầy thổn thức trăn trở của Natsuko Imamura, hay tiểu thuyết khoa học viễn tưởng của Izumi Suzuki hoặc những cuốn sách mới của Mieko Kawakami và Haruki Murakami.
Tương lai của văn học Nhật Bản sẽ còn rộng mở và đa dạng hơn hiện nay. Thị trường manga quốc tế liên tục phát triển, đang thu hút ngày càng nhiều độc giả đến với văn học Nhật Bản hư cấu. Văn học Nhật Bản có thể theo kịp tốc độ này, bằng cách mở rộng thể loại thông thường sang nhiều chủ đề khác nhau hơn, như tiểu thuyết ‘bản sắc’ về các dân tộc thiểu số ở Nhật Bản, hay những tiểu thuyết phổ biến bao gồm tiểu thuyết lịch sử, khoa học viễn tưởng và giả tưởng và phi hư cấu ở bên ngoài phương Đông.
Ông North nói: “Tôi hy vọng chúng ta sẽ thấy nhiều tiểu thuyết giả tưởng suy đoán, tiểu thuyết lịch sử đến từ nhiều tác gia Nhật Bản khác nhau hơn. Các tác phẩm có thể bao hàm di sản văn hóa cầu kỳ của Nhật Bản và cả sự hòa mình với thế giới tự nhiên.”
Vào năm 2020, chúng ta đã có manga và anime về mọi lĩnh vực, từ môn thể thao, đến hình ảnh tưởng tượng, với đủ các loại mối quan hệ. Sự đa dạng về chủ đề này có thể là dấu hiệu cho tương lai tươi sáng của văn học Nhật Bản.
Bạn có thích tác phẩm Nhật Bản không, và bạn thấy sao về tương lai của văn học Nhật Bản? Hãy chia sẻ cùng IFK nhé.
Liên hệ công ty dịch thuật IFK
Quý khách hàng có thể dễ dàng liên hệ yêu cầu báo giá dịch thuật tại trang web của chúng tôi. Truy cập tại đây để có thể gửi file dịch bằng cách hoàn thành form yêu cầu báo giá của chúng tôi.
Tham khảo dịch vụ dịch thuật của chúng tôi tại đây.
Quý khách có thể tham khảo dịch vụ dịch thuật tiếng Anh tại đây.
Dịch vụ dịch thuật tiếng Nhật tại đây.
Tham khảo du học Nhật Bản tại đây.
Trường hợp bạn cần báo giá dịch thuật nhanh chóng hãy liên hệ với chúng tôi qua hotline của chúng tôi tại đây.
Địa chỉ 1: Tầng 14, HM Town, 412 Nguyễn Thị Minh Khai, P.5, Q.3, HCM.
Địa chỉ 2: Tầng 5 – C5.17 Imperial Place, 631 Kinh Dương Vương, An Lạc, Bình Tân, Thành phố Hồ Chí Minh.
