TÌM HIỂU VĂN HÓA TRUYỀN THỐNG “TRÀ ĐẠO” CỦA NHẬT BẢN

Thuật ngữ “Shiki Shichisoku” là sự kết hợp giữa “7 quy tắc” thể thiện lòng hiếu khách và “4 đức tính” mang tinh thần của trà đạo.

“Shiki” – 4 quy tắc thể hiện tinh thần Wakei Seijaku (Hòa, Kính, Thanh, Tịch)

“Shiki” là viết tắt của Hòa, Kính, Thanh, Tịch, đây là bốn yếu tố quan trọng nhất và thể hiện tinh thần của trà đạo (Hòa hợp, Tôn trọng, Tinh khiết và Yên tĩnh)

Hòa (和, đọc là “Wa”): thái độ ấm áp và ôn hòa với nhau

Kính (敬, đọc là “Kei”): tôn trọng và hỗ trợ lẫn nhau

Thanh (清, đọc là “Sei”): vẻ đẹp không chỉ nằm ở đôi mắt thanh khiết mà còn ở sự bình yên trong tâm hồn

Tịch (寂, đọc là “Jaku”): gạt bỏ những lo toan, muộn phiền trong cuộc sống, tâm trí không bị xáo động bởi việc gì

Wakei Seijaku có nghĩa là, chủ tiệc và khách mời đều cần phải đối xử tôn trọng lẫn nhau. Đây là một từ quan trọng mang giá trị là cầu nối giữa người với người, người với vật và sau đó là vật với vật, thể hiện sự tôn trọng lẫn nhau và hướng đến một đời sống tinh thần sâu sắc và phong phú, an yên đúng như triết lí của trà đạo.

• “Shichisoku” – 7 thái độ quan trọng khi tiếp đãi vị khách

Tiếp theo chúng ta cùng tìm hiểu kĩ hơn về bảy quy tắc thể hiện thái độ. Đây là những bảy yếu tố quan trọng về thái độ khi tiếp đãi khách mời được truyền dạy bởi Sen no Rikyu. Đầu tiên là pha trà ngon như cơm áo, thứ hai là đặt than củi sao cho nước sôi, thứ ba là giữ cho mát mẻ vào mùa hè và ấm áp vào mùa đông, thứ tư là hãy như bông hoa đang mọc ở ngoài đồng, thứ năm là đến trước thời gian hẹn gặp, thứ 6 là chuẩn bị sẵn sàng cho dù trời không mưa và cuối cùng là quan tâm tới khách mời của mình

Hãy pha trà theo cách bạn giặt quần áo: trang phục nghĩa là “uống trà” và một trang phục đẹp là khi “trông có vẻ ngon”, trà được pha bằng cách dùng chasen (dụng cụ pha trà) để khuấy trà. Trang phục của bạn gọn gàng và đẹp đẽ có nghĩa là “Trà phải được pha chế sao cho người uống thích thú”. Điều này thể hiện lòng hiếu khách, qua đó khách mời có thể thưởng thức hương vị thơm ngon của trà xanh và đồng thời cảm nhận được sự quan tâm của chủ tiệc trao cho mình.

Đặt than sao cho nước sôi: để pha được một tách trà ngon, sức nóng của ngọn lửa và nhiệt độ của nước là hai yếu tố rất quan trọng. Để giữ nước sôi luôn ở nhiệt độ vừa phải, bạn không chỉ cần nhóm lửa mà còn phải nghĩ cách tốt nhất để đặt than. Đây là cách nói khác của lời dạy từ Rikyu – “Cần phải nhìn nhận thấu đáo bản chất thật sự của sự vật”.

Mát mẻ vào mùa hè và ấm áp vào mùa đông: trong trà đạo, người ta coi trọng ý nghĩa của mỗi mùa và thể hiện sự dung hòa với thiên nhiên. Vào những ngày lạnh, chúng tôi sưởi ấm căn phòng và phục vụ trà nóng và đồ ăn, và làm ngược lại những ngày nắng nóng. Bằng cách này, sự hòa hợp với các mùa là một trong những nguyên tắc quan trọng của trà đạo.

Hoa như ngoài đồng: những bông hoa được dùng để trang trí trong phòng trà mang ý nghĩa là chúng ta nên phát huy vẻ đẹp đích thực của những bông hoa, biết ơn và sống một cách trọn vẹn sự sống mà mình đã được ban tặng. Rikyu dạy rằng thay vì để nguyên những bông hoa, hãy làm nổi bật những đặc điểm và vẻ đẹp  của chúng để hướng đến việc tôn trọng sự sống của loài hoa.

Đến trước thời gian hẹn gặp: “đến sớm” có nghĩa là “hãy đảm bảo dành cho mình thong thả thời gian”. Từ “thong thả” được nói đến ở đây nghĩa là “tôn trọng thời gian”. Rikyu nói: “Việc quý trọng thời gian của chính mình không chỉ quan trọng mà còn phải tôn trọng thời gian của người khác”.

Chuẩn bị sẵn sàng cho  lúc mưa ngay cả khi trời không mưa: điều này có nghĩa là người pha trà phải luôn chuẩn bị sẵn sàng cho mọi tình huống thiếu sót. Dù có chuyện gì xảy ra thì điều quan trọng là phải linh hoạt ứng phó phù hợp để không gây ra những lo lắng không đáng có cho khách mời.

Hãy quan tâm đến khách mời của bạn: điều cuối cùng cần xem xét là cách bạn đối xử với khách của mình. Khách có nghĩa là một vị khách không phải là bạn có mặt trong buổi trà đạo. Các vị khách hát cho nhau nghe trên tinh thần đây là  cơ hội chỉ có một trong đời, tạo nên sự hòa hợp và biến nó thành khoảng thời gian đặc biệt dành cho tất cả mọi người. Rikyu đã dạy rằng: ”Hãy tôn trọng lẫn nhau và cùng nhau vui vẻ”. Bằng cách này, sự quan tâm giữa chủ tiệc trà và khách mời có thể được áp dụng trực tiếp vào cuộc sống hàng ngày hiện đại theo như quy tắc “Shiki Shichisoku” của cha đẻ của trà đạo Rikyu.