“Hatsumode” của Nhật Bản – bầu không khí thiêng liêng kết hợp với tâm trạng lễ hội

Đối với nhiều người Nhật, năm mới bắt đầu bằng “Hatsumode (chuyến viếng đền đầu tiên trong năm)”. Ở Nhật Bản, người ta tin rằng việc đến thăm đền chùa trong dịp năm mới và cầu nguyện cho sự bình an và hạnh phúc trong năm mới sẽ mang lại một năm tốt lành. Vào dịp năm mới, các đền thờ và những nơi khác trở nên rất đông đúc vì có nhiều người đến viếng thăm lần đầu tiên trong năm. Sự kiện năm mới này mang đậm nét Nhật Bản, mang bầu không khí thiêng liêng của phương Đông nhưng cũng không kém phần sôi động, náo nhiệt của lễ hội. Hatsumode là sự kiện truyền thống của Nhật Bản chào mừng năm mới.

Một buổi lễ của quốc gia sôi động

Ngôi đền trở nên đông đúc và nhộn nhịp vào lần viếng thăm đầu năm, với cả người dân Nhật Bản trầm tính và cả du khách nước ngoài tò mò. Nhiều người đến thăm các đền, chùa vào đêm giao thừa để chờ đón năm mới. Mọi người ở mọi lứa tuổi và giới tính đều đến cùng gia đình và bạn bè, một số mặc kimono và những người khác mặc quần áo thường ngày hơn, và mọi người dường như đều vui vẻ và dành thời gian với nụ cười trên môi. Vào ngày viếng thăm đầu năm, ngôi đền chật kín người dưới bầu trời mùa đông đen kịt, khiến việc di chuyển trở nên khó khăn, nhưng hầu như không ai cảm thấy khó chịu hay phàn nàn, và mắt họ còn lấp lánh. Vào ngày cuối cùng của năm, mọi người trông tràn đầy sức sống và tươi tắn, hoàn toàn thoát khỏi xã hội căng thẳng và cuộc sống bận rộn thường thấy khi họ mặc vest.

Ở một đất nước yên bình như Nhật Bản, nơi mà trật tự được coi trọng, đây chính là bầu không khí sôi động hiếm thấy và có thể nói là thể hiện một khía cạnh khác của đất nước này. Sự hấp dẫn của hatsumode (lễ viếng thăm đầu năm) nằm ở bầu không khí phương Đông thiêng liêng bao trùm lên lễ hội. Đền Meiji, nằm gần Harajuku ở Tokyo, là ngôi đền được nhiều người đến viếng thăm nhất vào dịp năm mới. Số lượng du khách lần đầu đến thăm đền thờ trung bình mỗi năm lên tới hơn 3 triệu người. Vào ngày đầu tiên của năm, đám đông người dân đổ xô đến đền thờ và đi qua cổng torii lớn ở lối vào, tạo nên bầu không khí trang nghiêm. Những cánh cổng torii bằng gỗ được cho là ngăn cách khu vực linh thiêng với thế giới trần tục nơi con người sinh sống. Trước khi cầu nguyện bất cứ điều gì cho năm mới, bạn nên luôn cảm ơn những gì đã xảy ra trong năm trước.

Những du khách đầu tiên đến đền sẽ đến túp lều gỗ bên phải sảnh chính gọi là Koshinpu Nosho, trả lại bất kỳ bùa hộ mệnh và bùa hộ mệnh nào họ đã mua vào năm trước, sau đó chắp tay lại để cảm ơn năm mới. Tiếp theo, bạn nên thanh tẩy bản thân tại Chozuya (đài phun nước thanh tẩy) trước khi cầu nguyện tại đền chính. Để thực hiện, bạn hãy dùng gáo múc nước và rửa tay trái, sau đó rửa tay phải, rồi lại cầm gáo múc nước bằng tay trái, sau đó dùng tay trái để súc miệng. Sau đó, đến đền chính và thực hiện nghi lễ “hai lạy, hai vỗ tay, một lạy”. Cách thực hiện là đầu tiên uốn cong eo 90 độ và cúi đầu hai lần, sau đó vỗ tay hai lần trước ngực và cầu nguyện, và cuối cùng cúi đầu thêm một lần nữa. Ở chùa, thay vì vỗ tay, bạn sẽ chắp tay lại

Niềm vui của thế tục

Mặc dù Nhật Bản chịu ảnh hưởng sâu sắc của văn hóa Trung Quốc nhưng nước này vẫn theo phong tục phương Tây và đón năm mới vào ngày 1 tháng 1, không ăn mừng Tết Nguyên đán như Trung Quốc. Trước thời kỳ Duy tân Minh Trị, Nhật Bản cũng ăn mừng Tết Nguyên đán theo cùng lịch âm với Trung Quốc. Tuy nhiên, quá trình Tây hóa diễn ra nhanh chóng và vào năm 1872, Nhật Bản đã thay đổi lịch từ lịch cũ (âm dương lịch) sang lịch mới (lịch Gregory). Và thay vì ăn mừng năm mới vào ngày 1 tháng 1 theo âm lịch như ở nhiều nước phương Đông, họ bắt đầu ăn mừng năm mới vào ngày 1 tháng 1 theo lịch Gregory như ở các nước phương Tây. Mặc dù vậy, cách người Nhật ăn mừng năm mới chưa bao giờ giống như lễ hội hóa trang ở phương Tây. Luật pháp Nhật Bản quy định ngày 29 tháng 12 đến ngày 3 tháng 1 là ngày lễ. Người Nhật cũng có thể thoải mái và thư giãn trong kỳ nghỉ năm mới. Điều này có nghĩa là ngay cả vào ngày đầu tiên của năm, bạn có thể thoải mái đến thăm đền mà không cảm thấy căng thẳng hay khó chịu.

Khi nghi lễ hatsumode thiêng liêng kết thúc và mọi người rời khỏi đền hoặc chùa, lễ hội sẽ bắt đầu. Trong kỳ nghỉ năm mới, nhiều cửa hàng đóng cửa, nhưng tại các khu mua sắm gần đền thờ và chùa chiền nơi mọi người đến viếng thăm đầu năm, các gian hàng bán takoyaki, kẹo bông, bùa hộ mệnh, đồ vớt cá vàng và nhiều thứ khác nằm dọc các con phố, tạo nên bầu không khí lễ hội sôi động. Ngoài ra, du khách đến đền sẽ rung chuông trước chính điện của đền, ném một ít tiền xu vào đền như một lễ vật, rút thăm may mắn hoặc mua những tấm thẻ cầu nguyện cỡ lòng bàn tay, viết điều ước của mình lên đó và treo chúng trên giá treo thẻ cầu nguyện. Những thú vui thế tục này tồn tại song song với các đền thờ và chùa chiền.

Trên thực tế, đối với người Nhật, niềm vui hiện tại có thể có giá trị hơn sự may mắn trong tương lai xa. Ban đầu, hatsumode được gọi là toshikomori (nghỉ năm mới), và là một phong tục mà người đứng đầu gia đình sẽ nghỉ tại đền thờ vị thần địa phương của mình từ đêm giao thừa cho đến sáng ngày đầu năm mới để cầu nguyện. Người ta nói rằng phong tục này ra đời như một “chuyến viếng đền đầu tiên trong năm” vào giữa thời kỳ Minh Trị, liên quan đến sự phát triển của đường sắt. Sau đó, truyền thống, giải trí và thương mại đã trở thành một, và lễ hội lan rộng thành một sự kiện truyền thống của quốc gia.

Chuyến viếng thăm đền thờ đầu tiên trong năm, bắt đầu bằng một nghi lễ thiêng liêng và tiếp tục bằng các hoạt động vui chơi và lễ hội, dường như tượng trưng cho cuộc sống mà người Nhật Bản mong muốn. Cảm giác hạnh phúc tràn ngập trong hàng dài người lần đầu tiên đến thăm đền để lại ấn tượng sâu sắc. Bất kể phải xếp hàng bao lâu, hầu hết mọi người đều không cảm thấy khó chịu, và bạn có thể thấy một “lễ hội” theo phong cách Nhật Bản qua hình ảnh người dân Nhật Bản cố gắng thỏa mãn mong muốn “hành hương” theo cách riêng của họ.