Phân biệt ngữ pháp tiếng Nhật 「〜場合」 với 「〜とき / 〜たら」

Item: Phân biệt ngữ pháp tiếng Nhật 「〜場合」 với 「〜とき / 〜たら」
Rating: 5
Author: Nguyễn Thụy Kiều Diễm

Trong tiếng Nhật có rất nhiều cách diễn đạt tương tự nhau, trong đó có 〜場合 với 〜とき và 〜たら.

Nếu bạn đang giảng dạy tiếng Nhật, khi dạy tới ngữ pháp 〜場合 ở nửa sau cấp độ sơ cấp, hầu như bạn sẽ luôn được hỏi về sự khác biệt giữa mẫu ngữ pháp này với 〜とき và 〜たら. Vậy bạn có hiểu rõ và giải thích được về sự khác nhau giữa những mẫu ngữ pháp này không? Trong nhiều trường hợp chúng có thể thay thế cho nhau và cũng khá giống nhau, nên có thể rất khó để nhận ra sự khác biệt về sắc thái của chúng. Vì vậy sau đây chúng tôi sẽ giải thích cho bạn về sự khác biệt cơ bản giữa 〜場合 với 〜とき và 〜たら.

Về mẫu ngữ pháp 「〜場合」

場合 là mẫu ngữ pháp dùng khi đưa ra một tình huống trong số các tình huống có khả năng xảy ra, sau đó nêu ra hướng xử lý cần thiết khi xảy ra tình huống đó. Nói cách khác, khi nói về những điều không thể xảy ra, hay những điều đã xảy ra rồi thì không thể sử dụng mẫu ngữ pháp này. Ngoài ra, 場合 có xu hướng thường được sử dụng khi nói về những điều không mấy tốt đẹp, chẳng hạn như động đất, hỏa hoạn, thảm họa…

Dựa vào những điều này, chúng ta sẽ xem xét sự khác biệt của nó với たら và とき.

Sự khác biệt giữa「〜場合」với「〜たら」

Vì 場合 là mẫu ngữ pháp diễn tả tình huống có khả năng xảy ra nên cả hai đều đúng trong ví dụ sau đây:

(Nếu bão đến, trường sẽ cho nghỉ học)

O 台風が来たら、休校にします。
O 台風が来た場合、休校にします。

Tuy nhiên, khi diễn tả những điều không thể xảy ra, thì không thể dùng 場合 mà sẽ dùng たら.

(Nếu có cánh cửa thần kỳ, tôi sẽ có thể đến bất cứ nơi nào tôi thích)

O どこでもドアがあったら、いつでも好きな場所へ行けるんだけどなぁ。
X どこでもドアがあった場合、いつでも好きな場所へ行けるんだけどなぁ。

(Nếu tôi trở thành một con mèo, tôi sẽ có thể ngủ cả ngày)

O 猫になれたら、毎日ずっと寝ていられるのに。
X 猫になれた場合、毎日ずっと寝ていられるのに。

Ghi chú:

Khi nói về tình huống có thể xảy ra, 場合 và たら đều có thể sử dụng được.
Khi nói về tình huống không thể xảy ra, chỉ có thể sử dụng たら.

Sự khác biệt giữa「〜場合」với「〜とき」

Tiếp theo với 場合 và とき, khi giả sử về một tình huống có thể xảy ra, và nêu cách ứng phó với tình huống đó, cả hai mẫu ngữ pháp này đều có thể sử dụng được.

(Khi bị tai nạn giao thông, hãy gọi cho cảnh sát ngay lập tức)

O 交通事故にあったときは、すぐに警察に電話をしましょう。
O 交通事故にあった場合は、すぐに警察に電話しましょう。

Tuy nhiên, không thể sử dụng 場合 trong một câu chỉ đơn giản nêu lên sự việc thực tế, chẳng hạn như câu sau:

(Khi còn bé, tôi thường cùng gia đình đi du lịch)

O 子供のとき、よく家族と旅行しました。
X 子供の場合、よく家族と旅行しました。

(Khi về đến nhà, tôi đã gặp cô ấy)

O 家に帰るときに、彼女に会いました。
X 家に帰る場合、彼女に会いました。

Ghi chú:

Khi giả sử về một tình huống có thể xảy ra, và nêu cách ứng phó với tình huống đó, 場合 và とき đều có thể sử dụng được.
Khi đơn giản nêu lên sự việc thực tế, chỉ có thể được sử dụng とき.