Tìm hiểu về lịch sử và truyền thống âm nhạc Nhật Bản

Khi nói đến âm nhạc Nhật Bản, bạn có hình dung gì trong đầu? Một số người có thể nghĩ đến những bài hát hit của các nghệ sĩ trong nước đang thịnh hành gần đây, trong khi những người khác có thể nghĩ đến những loại nhạc cổ kính như nhã nhạc (gagaku).
Ở đây, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về lịch sử, truyền thống và đặc điểm của âm nhạc Nhật Bản trong các thời kỳ “cổ đại”, “trung cổ” và “cận đại/hiện đại”.

Âm nhạc Nhật Bản thời cổ đại

Đầu tiên, chúng ta hãy xem xét âm nhạc Nhật Bản thời cổ đại. Tổ tiên xa xưa của chúng ta đã chơi và nghe những loại nhạc nào?

Du nhập âm nhạc từ nước ngoài:

Từ khi chính quyền Yamato ra đời, Nhật Bản bắt đầu có mối liên hệ với Trung Quốc và bán đảo Triều Tiên. Người ta cho rằng âm nhạc nước ngoài du nhập vào Nhật Bản cũng vào khoảng thời gian đó. Đầu tiên là âm nhạc Triều Tiên, sau đó là âm nhạc Trung Quốc.

Đặc điểm theo từng thời kỳ:

Tiếp theo, chúng ta hãy cùng xem xét các đặc điểm của âm nhạc Nhật Bản thời cổ đại theo từng thời kỳ lớn.
Vào thời Thiên hoàng Suiko (thế kỷ thứ 7), người được biết đến là nữ hoàng đế, kỹ nhạc (gigaku) đã được du nhập từ Bách Tế (Paekche), và vào thế kỷ thứ 8, lâm ấp nhạc (rinyugaku), một loại nhạc từ miền nam Việt Nam ngày nay, cũng được du nhập. Vào đầu thời Heian (thế kỷ thứ 9), Bột Hải nhạc (Bokkai-gaku) đã được du nhập từ Trung Quốc.
Ngoại trừ kỹ nhạc, những loại nhạc này đã được lưu truyền như nhã nhạc (gagaku), được biểu diễn tại triều đình.
Ngoài ra, từ thời Heian, “các bài hát mới theo phong cách Heian” gần gũi hơn với âm nhạc nước ngoài bắt đầu xuất hiện. Vào giữa thời Heian, các bài hát được gọi là imayo (kim dạng) đã xuất hiện. Imayo trở nên cực kỳ phổ biến vào cuối thời Heian, và có vẻ như có rất nhiều bậc thầy imayo trong số các shirabyoshi (bạch phách tử).

Âm nhạc Nhật Bản thời trung cổ

Bây giờ, chúng ta hãy xem xét âm nhạc Nhật Bản thời trung cổ.

Tỳ bà nhạc (biwagaku): Tổng thuật về âm nhạc sử dụng đàn tỳ bà

Vào thời trung cổ, tỳ bà nhạc (biwagaku) sử dụng đàn tỳ bà đã xuất hiện. Tỳ bà nhạc là một thuật ngữ chung cho âm nhạc và các câu chuyện kể sử dụng đàn tỳ bà làm nhạc cụ. Các loại tỳ bà nhạc chính bao gồm: tỳ bà của các nhà sư mù, tỳ bà Heike, tỳ bà Chikuzen và tỳ bà Satsuma.

Đặc điểm của âm nhạc Nhật Bản thời trung cổ

Âm nhạc Nhật Bản thời trung cổ bao gồm: bình khúc (heikyoku), yêu khúc (yokyoku), noh, ca vũ kỹ (kabuki odori),…
Bình khúc là một loại hình âm nhạc kể “Truyện kể Heike” với sự đệm nhạc của tỳ bà Heike, và được lan truyền bởi những người mù hình dạng tu sĩ lang thang khắp các quốc gia.
Yêu khúc là thứ xuất hiện vào thời trung cổ, thời Muromachi. Zeami đã gọi chương của noh (nô) là yêu khúc từ quan điểm âm nhạc.
Trong số các vở noh, nổi tiếng nhất trong âm nhạc thời trung cổ là sarugaku noh và dengaku noh. Dengaku, theo nghĩa đen, là sự kết hợp giữa dengaku mai (điền vũ) như một sự kiện trồng lúa và nhào lộn du nhập từ Trung Quốc. Mặt khác, sarugaku noh là một cái tên khác của noh ngày nay, và nó là sự kết hợp giữa sarugaku (một loại hình bắt chước hài hước), điệu nhảy shirabyoshi và imayo.
Ca vũ kỹ (kabuki odori) xuất hiện vào cuối thời trung cổ. Izumo no Okuni, người cũng xuất hiện trong lịch sử Nhật Bản, là một bậc thầy về ca vũ kỹ. Người ta nói rằng ca vũ kỹ là một sự phát triển hơn nữa của niệm Phật vũ (nenbutsu odori) thành vũ đạo kabuki.

Âm nhạc Nhật Bản thời cận đại/hiện đại

Cuối cùng, chúng ta sẽ giới thiệu về âm nhạc Nhật Bản thời cận đại và hiện đại.

Âm nhạc Nhật Bản đã thay đổi như thế nào khi âm nhạc phương Tây du nhập?

Cho đến thời trung cổ, âm nhạc Nhật Bản chịu ảnh hưởng sâu sắc từ các nước châu Á. Tuy nhiên, sau cuộc Minh Trị Duy Tân, âm nhạc phương Tây, chủ yếu từ châu Âu, bắt đầu du nhập vào Nhật Bản. Theo đó, giáo dục âm nhạc ở Nhật Bản cũng được thực hiện dựa trên nhạc cổ điển châu Âu.
Cho đến lúc đó, hầu hết âm nhạc Nhật Bản là các bài hát kể chuyện (rokyoku) và gidayu hát bằng giọng thật, nhưng vì giọng thật không được coi là đẹp trong âm nhạc phương Tây, tình hình đã thay đổi đáng kể.
Tuy nhiên, sau Thế chiến thứ hai, âm nhạc kết hợp giữa âm nhạc phương Tây và Nhật Bản bắt đầu xuất hiện.
Phong cách âm nhạc này được gọi là “âm nhạc truyền thống Nhật Bản hiện đại” (gendai hogaku).

Nguồn gốc của "hogaku" là gì?

“Hogaku” nói chung là âm nhạc truyền thống Nhật Bản. Các loại “hogaku” rất đa dạng, và nhiều từ điển âm nhạc định nghĩa nó là “tên gọi chung của âm nhạc Nhật Bản, ngoại trừ âm nhạc của người Ainu ở Hokkaido và âm nhạc của Okinawa.”
Kể từ thời Minh Trị, âm nhạc phương Tây đã trở thành dòng chủ lưu trong một thời gian, và “hogaku” đã trở nên xa lạ với mọi người.
Tuy nhiên, sự chú ý đã quay trở lại với “hogaku” do sự bùng nổ của “âm nhạc truyền thống Nhật Bản hiện đại” và “làn sóng mới của âm nhạc truyền thống Nhật Bản” từ những năm 1990.
Kể từ năm 2002, việc dạy nhạc cụ truyền thống Nhật Bản đã trở thành bắt buộc trong các lớp học âm nhạc ở trường trung học cơ sở, và có thể nói rằng chính sách giáo dục âm nhạc của Nhật Bản đã thay đổi đáng kể.

Tóm tắt

Trong mỗi thời kỳ, cổ đại, trung cổ, cận đại và hiện đại, diện mạo của âm nhạc Nhật Bản rất khác nhau. Trong thời cổ đại, âm nhạc chủ yếu từ bán đảo Triều Tiên, Trung Quốc và Việt Nam đã du nhập và hình thành nên nhã nhạc (gagaku) của Nhật Bản. Vào thời trung cổ, tỳ bà nhạc (biwagaku) sử dụng đàn tỳ bà đã xuất hiện, và những câu chuyện kể, bắt đầu với “Truyện kể Heike”, đã được lan truyền đến các quốc gia khác nhau bởi những người mù hình dạng tu sĩ. Ngoài ra, noh và ca vũ kỹ (kabuki odori), mặc dù có hình thức khác với ngày nay, cũng xuất hiện vào khoảng thời gian này.
Trong thời cận đại và hiện đại, môi trường xung quanh âm nhạc Nhật Bản đã thay đổi đáng kể do âm nhạc phương Tây du nhập từ châu Âu. Trong một thời gian, “hogaku” theo nghĩa rộng đã hoàn toàn biến mất, nhưng nó đã thu hút sự chú ý trở lại theo dòng chảy của thời gian.
Việc hiểu sâu sắc về âm nhạc Nhật Bản, vốn chịu ảnh hưởng sâu sắc từ cả phương Tây và phương Đông, chắc chắn sẽ hữu ích khi bạn trở thành giáo viên tiếng Nhật!