Nhật Bản là một quốc gia nổi tiếng không chỉ bởi sự phát triển kinh tế, mà còn bởi những nét văn hóa đặc trưng, đặc biệt là trong cách giao tiếp. Ẩn sau vẻ ngoài điềm đạm, chừng mực là một hệ thống các quy tắc giao tiếp tinh tế, thể hiện sự tôn trọng, khoảng cách cần thiết và phép lịch sự trong từng hành vi, lời nói. Bài viết này sẽ phân tích vai trò và ý nghĩa của sự giữ khoảng cách và phép lịch sự trong văn hóa giao tiếp của người Nhật.
1. Tôn trọng khoảng cách nét đặc trưng trong giao tiếp
Người Nhật rất coi trọng khái niệm “khoảng cách” trong giao tiếp, không chỉ về mặt vật lý mà còn về mặt tinh thần. Họ thường giữ khoảng cách nhất định khi nói chuyện, tránh đụng chạm cơ thể như ôm, vỗ vai, bắt tay quá thân mật nếu không thực sự cần thiết. Đây không phải là lạnh lùng hay xa cách, mà là cách thể hiện sự tôn trọng không gian cá nhân của người khác. Thậm chí, trong tiếng Nhật còn có khái niệm “空気を読む” kuuki wo yomu ghĩa là “đọc không khí”, ám chỉ việc tinh ý cảm nhận bầu không khí và cảm xúc xung quanh để ứng xử sao cho phù hợp.
2. Phép lịch sự trong lời nói và hành vi
Người Nhật nổi tiếng với cách nói chuyện khiêm tốn, nhẹ nhàng và đầy phép tắc. Việc sử dụng kính ngữ (敬語 – keigo) là minh chứng rõ ràng cho điều đó. Tùy theo đối tượng giao tiếp là người trên hay ngang hàng người nói sẽ lựa chọn từ ngữ phù hợp để thể hiện sự tôn trọng. Ngoài ra, việc cúi chào cũng là biểu tượng không thể thiếu trong giao tiếp hằng ngày, từ chào hỏi, xin lỗi đến cảm ơn đều được thể hiện bằng độ cúi người khác nhau, thể hiện sự chân thành và mức độ trang trọng.
3. Giữ thể diện nền tảng của sự hài hòa
Một nguyên tắc ngầm quan trọng trong giao tiếp của người Nhật là tránh làm người khác mất mặt. Họ thường chọn cách nói vòng vo, mềm mại thay vì trực tiếp phê bình hay từ chối, để giữ hòa khí và tránh gây căng thẳng. Ví dụ, thay vì nói “Không được” một cách thẳng thừng, họ có thể nói “Khó quá nhỉ” hay “Chắc sẽ cần thời gian xem xét thêm…” những cách nói này mang tính tế nhị và hạn chế tối đa việc khiến đối phương khó xử. Đây chính là cách người Nhật gìn giữ sự hài hòa trong các mối quan hệ.
4. Mặt trái của khoảng cách và lịch sự quá mức
Tuy nhiên, sự quá mức trong giữ khoảng cách và lịch sự cũng mang đến không ít khó khăn. Nó khiến cho việc kết bạn, bày tỏ cảm xúc hay nói lên ý kiến cá nhân trở nên khó khăn hơn, nhất là với những người trẻ. Không ít người cảm thấy cô đơn trong xã hội vì quá e ngại, sợ làm phiền người khác. Văn hóa “găm giữ cảm xúc” tatemae 建前 nghĩa là “lời nói xã giao” đôi khi khiến cho những mối quan hệ trở nên nông, khó thật lòng. Vì vậy, xã hội Nhật ngày nay đang dần nỗ lực cân bằng giữa truyền thống lịch sự và sự cởi mở cần thiết trong giao tiếp hiện đại.
5. Kết luận
Khoảng cách và phép lịch sự trong giao tiếp của người Nhật không chỉ đơn thuần là quy tắc ứng xử, mà còn là biểu hiện của một triết lý sống: luôn tôn trọng người khác và ưu tiên sự hòa hợp trong tập thể. Dù đôi khi có thể tạo cảm giác xa cách, nhưng đó lại là cách người Nhật thể hiện sự quan tâm một cách kín đáo và tế nhị. Hiểu được điều này không chỉ giúp chúng ta giao tiếp hiệu quả hơn với người Nhật, mà còn học được cách sống chậm lại, sâu sắc và tôn trọng hơn trong mọi mối quan hệ.
Công ty TNHH Giáo dục và Dịch thuật IFK
Chuyên cung cấp các dịch vụ sau:
Dịch vụ biên phiên dịch tiếng Nhật, Anh, Việt
Dịch vụ tư vấn du học Nhật Bản
Chương trình internship tại Nhật Bản cho trường liên kết
Email: info@translationifk.com
Hotline: 0282.247.7755/035.297.7755
Website: https://translationifk.com
Facebook: Dịch Thuật Tiếng Nhật IFK
