1. Giới thiệu “Wa” là gì?
Chữ 和 (Wa) trong tiếng Nhật mang nghĩa “hòa hợp, hòa bình, êm dịu”. Đây không chỉ là một khái niệm văn hóa mà còn là cốt lõi của tinh thần Nhật Bản. Người Nhật xem “Wa” như một sợi chỉ đỏ xuyên suốt, từ đời sống hằng ngày, cách ứng xử xã hội, cho đến tổ chức quốc gia.
Điểm thú vị là, trong lịch sử, 和 (Wa) từng được dùng để chỉ chính Nhật Bản. Các triều đình Trung Hoa cổ đại gọi Nhật Bản là 倭国 (Wakoku), sau đó người Nhật đổi sang dùng chữ 和 (Wa) – mang nghĩa tích cực hơn, thể hiện tinh thần hòa bình và thống nhất.
2. Nguồn gốc tư tưởng “Wa”
Tinh thần Wa được chính thức khẳng định trong lịch sử Nhật Bản từ thế kỷ 7. Năm 604, Thái tử Shōtoku (聖徳太子) ban hành Hiến pháp 17 điều (十七条憲法) – văn bản pháp lý – đạo đức sớm nhất của Nhật.
Trong Điều 1 có câu nổi tiếng:
「和を以て貴しとなす」
(Wa o motte tōtoshi to nasu)
“Coi trọng sự hòa hợp.”
Đây không chỉ là lời khuyên về đạo đức cá nhân, mà còn là định hướng xây dựng quốc gia: lấy sự hòa hợp làm nền tảng để duy trì ổn định xã hội, vượt qua chia rẽ và tránh xung đột.
3. “Wa” trong tư tưởng và tôn giáo
Tinh thần Wa của Nhật Bản không phát triển một cách cô lập, mà chịu ảnh hưởng từ nhiều luồng tư tưởng và tôn giáo:
Nho giáo (Confucianism): đề cao trật tự, lễ nghĩa và hòa thuận trong quan hệ xã hội.
Phật giáo: nhấn mạnh lòng từ bi, sự yên bình trong tâm hồn và cộng đồng.
Thần đạo (Shintō): coi trọng sự hài hòa giữa con người và thiên nhiên, giữa con người với thần linh (kami).
Nhật Bản khéo léo kết hợp ba dòng tư tưởng này để tạo nên một phiên bản Wa mang bản sắc riêng, vừa thực tế trong quản trị quốc gia, vừa giàu tính tâm linh.
4. Wa như một công cụ chính trị và xã hội
Trong lịch sử Nhật Bản, tinh thần Wa không chỉ mang tính triết lý mà còn được sử dụng như một công cụ chính trị:
Thời kỳ Asuka – Nara (thế kỷ 6–8): Tinh thần Wa được dùng để củng cố quyền lực trung ương, hạn chế xung đột giữa các gia tộc quyền lực.
Thời kỳ Edo (1603–1868): Mạc phủ Tokugawa áp dụng Wa để duy trì trật tự xã hội nghiêm ngặt, hạn chế chiến tranh, kéo dài hòa bình hơn 250 năm.
Thời kỳ hiện đại: Wa trở thành nền tảng văn hóa doanh nghiệp Nhật Bản, nhấn mạnh sự đồng thuận, tinh thần tập thể và tránh đối đầu trực diện.
5. Wa và bản sắc dân tộc Nhật Bản
Điều thú vị là chữ 和 (Wa) còn được dùng để chỉ “thuộc về Nhật Bản”. Ví dụ:
和食 (Washoku): ẩm thực Nhật Bản.
和服 (Wafuku): kimono, trang phục truyền thống Nhật.
和室 (Washitsu): phòng kiểu Nhật (trải chiếu tatami).
Điều này cho thấy, trong tiềm thức người Nhật, “hòa hợp” chính là bản sắc dân tộc. Từ văn hóa, ẩm thực đến kiến trúc, mọi thứ đều hướng đến sự cân bằng, hài hòa.
6. Ý nghĩa của Wa trong thế giới hiện đại
Ngày nay, khái niệm Wa vẫn giữ nguyên giá trị:
- Trong xã hội: người Nhật tránh gây mâu thuẫn công khai, đề cao sự đồng thuận.
- Trong kinh doanh: tinh thần Wa giúp doanh nghiệp Nhật duy trì sự ổn định, đoàn kết.
- Trong văn hóa: Wa trở thành “dấu ấn mềm” khiến thế giới nhìn Nhật Bản như một đất nước ưa chuộng hòa bình và trật tự.
Tuy nhiên, cũng có mặt hạn chế: áp lực đồng thuận đôi khi khiến cá nhân bị mất đi tiếng nói, hoặc khó đưa ra những ý kiến phản biện mạnh mẽ.
Tinh thần Wa – 和 từ tư tưởng của Thánh Đức Thái Tử đã trở thành một trụ cột văn hóa của Nhật Bản, duy trì hơn 1.400 năm. Nó không chỉ là một nguyên tắc đạo đức, mà còn là kim chỉ nam trong quản trị xã hội, hình thành nên bản sắc “hòa hợp” đặc trưng của người Nhật.
Ngày nay, trong thế giới hiện đại nhiều biến động, bài học về Wa – coi trọng sự hòa hợp, đoàn kết và ổn định – vẫn còn nguyên giá trị, không chỉ với Nhật Bản mà còn cho toàn cầu.
Công ty TNHH Giáo dục và Dịch thuật IFK
Chuyên cung cấp các dịch vụ sau:
Dịch vụ biên phiên dịch tiếng Nhật, Anh, Việt
Dịch vụ tư vấn du học Nhật Bản
Chương trình internship tại Nhật Bản cho trường liên kết
Email: info@translationifk.com
Hotline: 0282.247.7755/035.297.7755
Website: https://translationifk.com
Facebook: Dịch Thuật Tiếng Nhật IFK
