Ảnh hưởng nghiêm trọng của một bản dịch sai.

Item: Ảnh hưởng nghiêm trọng của một bản dịch sai.
Rating: 5
Author: Trần Khánh Hiền

Khi quá phụ thuộc vào một bản dịch, có lẽ chúng ta thường không nghĩ đến hậu quả mà một bản dịch sai đem lại. Tuy nhiên, khi phát sinh lỗi dịch thuật trong bản dịch, tầm quan trọng của bản dịch xuất sắc và bản dịch có chất lượng cao trở nên rõ ràng. Đặc biệt là khi một sai sót nhỏ có thể thay đổi ý nghĩa của toàn bộ thông điệp. Chỉ một lỗi nhỏ đã có thể gây ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe của ai đó hoặc gây tổn thất lớn cho các doanh nghiệp.

Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giới thiệu một số lỗi dịch thuật nổi tiếng. Mặc dù hơi cực đoan nhưng đôi khi việc dịch sai có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng.

Khái niệm “người sao Hỏa” được sinh ra từ lỗi dịch thuật.

Nhà thiên văn học người Ý – Giovanni Schiaparelli đã quan sát sao Hỏa bằng kính thiên văn khúc xạ vào năm 1877. Và ông đã phát hiện ra một mô hình tuyến tính trên toàn bộ bề mặt sao Hỏa rồi mô tả nó là “Canali” (rãnh nước) bằng tiếng Ý vào thời điểm công bố. Vài năm sau, nó được dịch sang tiếng Anh là “Canal” (kênh đào) và các nhà khoa học cho rằng có sự sống trên sao Hỏa là nhờ những con kênh này. Từ “Canali” trong tiếng Ý không nhất thiết phải là một cấu trúc nhân tạo, mà là một thuật ngữ chung bao gồm các tuyến đường thủy được hình thành trong tự nhiên. Việc dịch sai này sớm được công chúng biết đến, nhưng công cuộc tìm kiếm sự sống trên sao Hỏa vẫn tiếp tục trong nhiều năm sau đó.

Dịch sai gây ra nhận thức sai lầm về các mối đe dọa an ninh

Vào ngày 18 tháng 11 năm 1956, trường hợp của Bí thư đầu tiên ở Liên Xô, Nikita Sergeyevich Khrushchyov nói bằng tiếng Nga và bị dịch sai thành “Chúng tôi sẽ chôn vùi các anh”. Đây chính là một ví dụ để chứng tỏ tầm quan trọng của mức độ chính xác trong một bản dịch. Đương lúc Chiến tranh Lạnh, tuyên bố này được xem là một gợi ý về một cuộc tấn công hạt nhân vào Hoa Kỳ. Chuyện ông Khrushchev đang gây áp lực cho Hoa Kỳ là sự thật, nhưng nội dung không đáng ngại như bản dịch. Hàm ý thực tế là “Hệ thống của chúng tôi sẽ tồn tại lâu hơn hệ thống nước anh.”

Sai lầm đáng xấu hổ của thông dịch viên Stephen Seymour

Khi Tổng thống Jimmy Carter đến thăm Ba Lan vào năm 1977, phiên dịch viên của ông đã mắc một loạt sai lầm khá nhục nhã. Thông dịch viên Stephen Seymour đã dịch lời phát biểu của ông Carter: “Khi tôi rời nước Mỹ” sang tiếng Ba Lan là:”Tôi đã từ bỏ nước Mỹ”. Ngoài ra, Seymore đã dịch câu: “Hy vọng về tương lai” thành “Những ham muốn trong tương lai”. Thông dịch viên này có biết tiếng Ba Lan nhưng không ở trình độ dịch thuật chuyên nghiệp. Đó là một ví dụ điển hình về tầm quan trọng của các chuyên gia ngôn ngữ, họ chính là người bản xứ của cả ngôn ngữ nguồn và ngôn ngữ đích.

Tổn hại sức khỏe do sai lầm trong giải thích y tế

Một trong những sai lầm trong diễn giải y khoa nghiêm trọng nhất đã xảy ra vào năm 1980, khi Willy Ramirez, 18 tuổi, được đưa đến bệnh viện miền nam Florida trong tình trạng hôn mê. Gia đình đã giải thích tình trạng của Ramirez với các nhân viên y tế bằng tiếng Tây Ban Nha là: “Tình trạng ngộ độc.” (= Intoxicado) “. Tuy nhiên, thông dịch viên đã dịch sai thành ” Tình trạng hưng phấn / say”, và bác sĩ đã chẩn đoán cho cậu ta như trường hợp uống rượu quá mức. Ramirez- người đã bị xuất huyết não, do điều trị chậm trễ mà đã bị liệt tứ chi. Kết quả là gia đình cậu đã kiện tụng rồi được nhận khoản bồi thường 71 triệu USD.

Dịch sai bản sao quảng cáo

Vào năm 2009, HSBC (Tập đoàn Ngân hàng Hồng Kông và Thượng Hải) đã học được rằng bản dịch chính xác cực kỳ cần thiết cho các chiến dịch tiếp thị quốc tế. Trong một thời gian dài, HSBC đã truyền tải chiến lược đầu tư của họ đến những khách hàng sử dụng tiếng Anh bằng một bản sao là: “Chúng tôi không giả định bất cứ điều gì”. Tuy nhiên, khi bắt đầu mở rộng chiến dịch quảng cáo ra quốc tế, họ đã dịch nhầm bản sao đó thành: “Chúng tôi không làm gì cả”. Để có thể xóa bỏ thông điệp đã bị dịch sai, ngân hàng này đã phải chi trả 10 triệu đô la để đổi thương hiệu và sử dụng các bản sao gây thiện cảm hơn tại thị trường mới.

Dù chỉ một chút lỗi sai về dịch thuật thì cũng có thể gây ra những tác hại khôn lường. Nếu bạn hợp tác với một công ty dịch thuật có hệ thống cung cấp được bản dịch chất lượng cao, bạn có thể phát thông điệp của mình ra thế giới bằng các bản dịch đa văn hóa mà không có lỗi dịch thuật nào.