Điều chỉnh bố cục có ảnh hưởng đến việc hoàn thành bản dịch không?

Item: Điều chỉnh bố cục có ảnh hưởng đến việc hoàn thành bản dịch không?
Rating: 5
Author: Trần Khánh Hiền

Để nâng cao chất lượng bản dịch, cần phải chú ý nhiều vấn đề khác nhau trong quá trình dịch thuật, chẳng hạn như lựa chọn dịch giả tốt nhất và kiểm tra kỹ lưỡng chất lượng bản dịch. Tuy nhiên, chính việc điều chỉnh bố cục của văn bản đã dịch sẽ quyết định “dáng vẻ” sau cùng của bàn dịch và khả năng nó được chọn đọc.

Dưới đây, chúng tôi xin giải thích chi tiết về việc điều chỉnh bố cục sẽ ảnh hưởng đến sự hoàn thành của bản dịch như thế nào.

I. Điều chỉnh bố cục trong bản dịch là gì?

1. Công việc chỉnh sửa còn gọi là DTP

Khi nói tới “Điều chỉnh bố cục”, là ta đang đề cập tới công việc chỉnh sửa, hay còn được gọi là DTP (Desktop Publishing). Thông thường, khi dịch, bố cục của bản thảo sẽ bị xáo trộn do lượng ký tự tăng giảm. Do đó, công ty dịch thuật thậm chí có thể thiết kế và điều chỉnh bố cục của bản dịch theo yêu cầu của khách hàng. Để có được “dáng vẻ” sau cùng giống như văn bản gốc, cần phải điều chỉnh bố cục để chỉnh sửa kích thước và vị trí của các ký tự sao cho phù hợp.

Khi dịch từ tiếng Anh sang tiếng Nhật, tiêu đề bên tiếng Nhật thường sẽ ngắn hơn, nhưng văn bản tiếng Nhật có xu hướng dài hơn. Do đó, có thể xảy ra các sự cố như những từ đã dịch không nằm vừa vặn, trọn vẹn trong hộp văn bản của PowerPoint.

Nếu văn bản gốc chỉ đơn thuần là văn bản không có quá nhiều kí tự đặc biệt, thì bản dịch không qua điều chỉnh bố cục có thể đáp ứng được nhu cầu của khách hàng. Tuy nhiên, nếu đó là luận văn có sử dụng nhiều số liệu và bảng biểu trong Excel, thì bố cục sẽ bị phá vỡ và sẽ rất khó đọc nếu chỉ dịch mà không chỉnh sửa gì hết. Hơn nữa, điều chỉnh bố cục là điều không thể thiếu đối với các tạp chí và tờ rơi có sử dụng nhiều ảnh và hình minh họa.

Tất nhiên, bạn có thể tự điều chỉnh bố cục sau khi nhận bản dịch, nhưng bạn có thể tiết kiệm thời gian và công sức bằng cách nhờ công ty dịch thuật làm điều đó cho mình.

2. Ảnh hưởng to lớn đến việc hoàn thành bản dịch

Thực tế, trong dịch thuật thì chất lượng bản dịch rất quan trọng, nhưng sự hài lòng của khách hàng lại phụ thuộc vào sự điều chỉnh bố cục sau cùng. Vì không cần nói chúng ta cũng biết rằng một bản dịch hoàn chỉnh và chỉn chu như bản gốc thì chắc chắn tốt hơn.

Tuy nhiên, một số khách hàng lầm tưởng rằng việc điều chỉnh bố cục là một trong những công việc dịch thuật, là việc mà công ty dịch thuật phải làm. Thực ra, điều chỉnh bố cục là một tùy chọn của khách hàng, vì vậy nếu muốn, bạn cần nói với công ty dịch thuật rằng bạn muốn chúng tôi hoàn thiện bản dịch theo như văn bản gốc.

Cụ thể là, loại chỉnh sửa nào sẽ được thực hiện trong việc điều chỉnh bố cục bản dịch?

II. Nội dung cụ thể của việc điều chỉnh bố cục là gì?

1. Thay đổi khổ giấy.

Giấy khổ A4 phổ biến trong kinh doanh Nhật Bản, nhưng ở Hoa Kỳ và Canada, thì các tài liệu được thiết lập bằng khổ letter. Bạn có thể sử dụng khổ Letter cho bản dịch tiếng Anh. Tuy nhiên, trên thực tế, khổ giấy này sẽ rất khó sử dụng trong nhiều trường hợp. Vì vậy, công ty dịch thuật sẽ thay đổi khổ giấy, điều chỉnh bố cục để hoàn thiện nó theo quy cách của Nhật Bản.

Ngoài ra, cũng có thể có trường hợp đơn giản là bạn muốn thay đổi khổ giấy khi dịch. Lúc đó, bạn có thể thiết lập kích thước giấy tùy theo loại tài liệu và mục đích sử dụng trong phần điều chỉnh bố cục của công ty dịch thuật bạn đang làm.

2. Điều chỉnh phông chữ, kích thước chữ, khoảng cách dòng,…

Phông chữ được sử dụng phổ biến và kích thước phông chữ khác nhau là tùy vào ngôn ngữ. Trong tiếng Nhật, hai loại phông chữ được sử dụng nhiều là toàn chiều rộng (full-width) và nửa chiều rộng (half-width). Tuy nhiên, trong tiếng Anh, chỉ sử dụng các ký tự nửa chiều rộng (half- width) mà thôi. Đối với thiết kế phông chữ, trong trường hợp không có chỉ thị từ khách hàng, hãy chọn thiết kế phông chữ nào gần với văn bản gốc.

Như đã đề cập trước đó, số lượng ký tự sẽ tăng hoặc giảm khi dịch. Do đó, các điều chỉnh bố cục như: điều chỉnh kích thước phông chữ và điều chỉnh khoảng cách dòng là việc không thể thiếu để hoàn thiện được một bản dịch có “diện mạo” gần giống với văn bản gốc. Hãy nhớ rằng, nếu bạn không thay đổi kích thước phông chữ, nó sẽ ảnh hưởng đến số lượng trang, dẫn tới các trang trong bản dịch sẽ được thao tác khác với bản gốc.

3. Điều chỉnh đoạn và dấu gạch nối.

Về cơ bản, các câu tiếng Anh sẽ được căn chỉnh về bên trái để tránh làm lộn xộn đoạn văn. Bằng cách đó, văn bản trông sẽ gọn gàng. Mặt khác, trong tiếng Nhật, cả hai cách căn chỉnh đều phổ biến và trông đẹp mắt. Khi dịch, tùy vào nội dung tài liệu, hãy điều chỉnh bố cục đoạn văn sao cho phù hợp.

Khi dịch sang tiếng Anh, Đức, Nga,… trong trường hợp ngắt dòng ở giữa một từ, phải thêm dấu gạch ngang vào cuối dòng đó. Đây được gọi là dấu gạch nối. Tuy nhiên, tại công ty dịch thuật, chúng tôi sẽ thực hiện điều này để nó trở thành một bản dịch thật tự nhiên, đồng thời “xử lí” những vấn đề liên quan đến dấu gạch nối.

4. Điều chỉnh mục lục và tài liệu tham khảo.

Nếu số lượng trang thay đổi do dịch thuật, mục lục cũng cần thay đổi theo. Hơn nữa, điều cần thiết là điều chỉnh bố cục để đánh số lại số trang của tài liệu.

Ngay cả trường hợp có tài liệu tham khảo, cũng cần phải sắp xếp nội dung cho khớp với từ được dịch. Ví dụ, trong tiếng Nhật, những gì được xếp hàng với “A, I, U …” sẽ được sắp xếp lại thành “A, B, C …” khi dịch sang tiếng Anh.

Sau khi thực hiện các điều chỉnh bố cục khác nhau theo cách này, cuối cùng chúng tôi sẽ xem xét lại toàn bộ bản dịch. Việc phát hiện các lỗi như dịch sai và thiếu sót là điều đương nhiên, nhưng quan trọng là phải kiểm tra xem các ký tự có phù hợp trực quan hay không, bố cục có dễ nhìn, dễ đọc và dễ hiểu đối với người đọc hay không.

III. VIỆC CHỈNH SỬA DỰA TRÊN QUY ĐỊNH ĐĂNG BÀI LÀ CẦN THIẾT.

Trong trường hợp dịch luận văn và tài liệu học thuật, cần điều chỉnh bố cục theo qui định đăng bài. Xin lưu ý rằng mỗi tạp chí có quy tắc đăng bài riêng.

1. Bắt buộc bản dịch phải tuân theo quy tắc đăng bài.

Khi gửi một bài luận văn cho một tạp chí học thuật, cho dù nội dung nghiên cứu hay đến đâu, nếu bản dịch không tuân thủ các quy tắc liên quan đến bài đăng, thì bài đó sẽ bị loại trước khi tiến hành đánh giá, xét duyệt. Các quy tắc đăng bài đã được quy định sẵn một cách chi tiết, và chỉ những bài tuân thủ các quy tắc đó mới được đánh giá, xét duyệt.

2. Nội dung cụ thể của quy tắc đăng bài.

Trong số các bài đăng được gửi đến tạp chí học thuật, cho dù tiền đề của nó là một bài luận văn chưa được công bố, thì nội dung của nó cũng đã được quy định ở một mức độ nào đó như: “Đây là một bài luận văn đã được xem xét về mặt lý luận cũng như thực nghiệm, và là một phát hiện độc đáo”. Cách thức nộp bài cũng không ngoại lệ, và cũng chẳng có gì là lạ khi điều đó đã được quy định sẵn.

Từ cỡ chữ, độ rộng lề của các kí tự và cách phân chia các mục, cho đến cách trình bày bảng biểu và số liệu đều đã được quy định một cách chi tiết. Các qui tắc không chỉ chi tiết, mà còn có rất nhiều các quy tắc có hình thức tương tự. Và điều cần thiết là phải mất một lượng lớn thời gian và công sức để điều chỉnh bố cục dựa trên các quy tắc đó.

3. Hình thức của thành phẩm rất quan trọng.

Khi dịch một luận văn, một dịch giả chuyên nghiệp, am hiểu lĩnh vực đó có thể dịch ra thành phẩm với luận thuyết chính xác hơn, dễ đọc hơn và có chất lượng cao hơn. Tương tự, trong thiết kế, hình thức cũng rất quan trọng. Tùy thuộc vào thể loại mà sẽ có những điểm khác nhau, nên cần lưu ý những điểm đó khi điều chỉnh bố cục, đồng thời tuân thủ các quy tắc đăng bài.

Dù là bất kỳ thể loại nào, điều quan trọng là trước tiên phải thiết kế hình thức bản dịch sao cho người đọc cảm thấy “Trông dễ đọc nhỉ”. Việc kết hợp các chữ cái, hình ảnh, số liệu và bảng biểu một cách thích hợp sẽ góp phần tạo ra một luận văn dễ đọc. Từ đó, thành phẩm của bạn sẽ nhận được đánh giá tích cực.

Hãy liên hệ IFK – một công ty dịch thuật có nhiều kinh nghiệm.

Tại công ty dịch thuật IFK, bạn có thể yêu cầu từ bản dịch đến chỉnh sửa bố cục bản dịch (DTP). Các bản dịch của công ty chúng tôi do các dịch giả am hiểu từng lĩnh vực, chuyên ngành đảm nhận, sẽ đáp ứng được mức độ chính xác cũng như rất dễ hiểu đối với người đọc. Hơn nữa, chúng tôi sẽ cố gắng tạo ra các bản dịch tinh vi và phù hợp với thời đại. Sau khi dịch, chúng tôi sẽ kiểm tra nghiêm ngặt không chỉ các lỗi dịch sai và dịch thiếu, mà còn cả các vấn đề như: các thuật ngữ trong bản dịch đã thống nhất chưa; bố cục đã được điều chỉnh đúng như mong muốn của khách hàng hay chưa,…Sau khi hoàn thành những thao tác đó, chúng tôi sẽ gửi đến bạn thành phẩm hoàn chỉnh nhất.

Đối với những bản dịch cần điều chỉnh bố cục, tại sao bạn không tham khảo ý kiến của công ty dịch thuật IFK nhỉ?