Mô tả công việc của một biên dịch viên

1. Công việc của một biên dịch viên là gì?

Biên dịch viên là người chuyên dịch các câu tiếng nước ngoài sang tiếng Nhật và dịch các câu tiếng Nhật sang tiếng nước ngoài.

Lĩnh vực biên dịch hầu như được chia thành ba mảng: “Biên dịch văn học”, “Biên dịch thực tiễn” (hoặc là Biên dịch công nghiệp) và “Biên dịch video”.

“Biên dịch văn học” là bản dịch các tác phẩm văn học như tiểu thuyết và Non-fiction.
“Biên dịch thực tiễn” (hoặc Biên dịch công nghiệp) là bản dịch cho các công ty và nhà nghiên cứu sử dụng.
“Biên dịch video” là dịch phim điện ảnh, phim truyền hình, phim tài liệu, v.v.

Mặc dù không phải là điều kiện bắt buộc khi làm công việc biên dịch, nhưng để dịch nghĩa một cách chính xác và tự nhiên thì kỹ năng ngôn ngữ là thứ rất cần thiết.

Trong những năm gần đây, nhu cầu dịch thuật không chỉ tiếng Anh mà cả các ngôn ngữ khác như tiếng Trung Quốc tại các quốc gia đang phát triển có sự phát triển kinh tế vượt bậc cũng ngày càng tăng cao.

2. Nội dung công việc của biên dịch viên

Tóm lại, công việc của một biên dịch viên là dịch một câu tiếng nước ngoài sang tiếng Nhật hoặc là dịch một câu tiếng Nhật sang tiếng nước ngoài.

Trong biên dịch được chia thành ba mảng dịch chính.

Biên dịch văn học

Biên dịch văn học là công việc biên dịch các tác phẩm văn học khác nhau như sách, tạp chí, lời bài hát nước ngoài.

Khi biên dịch một tác phẩm văn học, không chỉ có độ chính xác, mà ngay cả bối cảnh trước và sau và thế giới quan của tác phẩm cũng cần phải được truyền tải, cho nên ngoài khả năng ngoại ngữ thì còn phải có năng lực tiếng Nhật cao.

Có nhiều phương hướng làm việc khác nhau cho những người chuyên biên dịch văn học. Ví dụ có một số trường hợp như sau: Sau khi bạn vượt qua thử việc của một công ty dịch thuật và trở thành cộng tác viên rồi được nhận một công việc; bạn nhận được đơn đặt hàng của một cá nhân hoặc một người quen với nhân viên ở nhà xuất bản.

Thông thường, trước tiên bạn nên làm hợp đồng hoặc mở cuộc họp với khách hàng, báo cáo tiến độ trong khi hoàn thành công việc tại nhà dựa trên kế hoạch của bản thân.

Ngày nay, chúng ta có thể làm việc trên máy tính hoặc trực tuyến, vì vậy, đôi khi mọi thứ từ hoạt động kinh doanh cho đến các cuộc họp và bàn giao sản phẩm công việc đều được thực hiện tại nhà.

Biên dịch thực tiễn (Biên dịch công nghiệp)

Biên dịch thực tiễn (Biên dịch công nghiệp) là bản dịch liên quan đến các tài liệu kinh doanh, sách học thuật, sổ tay hướng dẫn, hợp đồng, v.v. được các doanh nghiệp và nhà nghiên cứu sử dụng trong kinh doanh và nghiên cứu.

Kiến thức chuyên môn về các lĩnh vực như chăm sóc y tế, tài chính, CNTT, v.v. thường được yêu cầu và đôi khi biên dịch viên còn dịch các bài luận văn học thuật và tài liệu quan trọng nước ngoài.

Trong hầu hết các trường hợp, các bài luận văn khoa học như y học, vật lý và sinh học cần phải được viết bằng tiếng Anh. Do đó, theo yêu cầu của khách hàng, biên dịch viên trong lĩnh vực biên dịch thực tiễn sẽ kiểm tra các văn bản tiếng Anh hoặc bản dịch dùng để đăng lên các tạp chí quốc tế, hoặc biên dịch các bài luận văn học thuật và tài liệu quan trọng nước ngoài.

Cũng có một số trường hợp, biên dịch viên còn soạn thảo các tài liệu hoặc bản hướng dẫn sử dụng bằng tiếng Anh cho các sản phẩm của Nhật Bản xuất khẩu ra nước ngoài, hoặc biên dịch các hợp đồng bằng tiếng Anh tại các công ty thương mại.

Ngoài ra, biên dịch viên cũng tham gia vào việc bản địa hóa các quảng cáo, thiết bị và phần mềm CNTT của Nhật Bản, biên dịch các tài liệu liên quan đến bằng sáng chế hoặc trao đổi email như đặt hàng và liên hệ với nước ngoài.

Trong lĩnh vực biên dịch liên quan đến thực tiễn như đã nói trên, biên dịch viên thường được thuê làm nhân viên của công ty vì các công ty muốn đảm bảo nguồn nhân lực xuất sắc.

Biên dịch video

Biên dịch video là công việc biên dịch các bộ phim điện ảnh, phim truyền hình, phim tài liệu, v.v. tiếng nước ngoài và làm phụ đề hoặc bản thảo lồng tiếng.

Với biên dịch phụ đề, vì tốc độ đọc chữ của mọi người có giới hạn nên việc tóm lược nội dung trong một số lượng chữ bị hạn chế là điều quan trọng.

Ngoài ra, nếu không am hiểu văn hóa, phong tục tập quán, tiếng lóng và các vấn đề thời sự của đất nước có ngôn ngữ cần biên dịch, biên dịch viên sẽ không thể biên dịch một cách chính xác, do đó họ cũng cần phải có sự nhạy bén thông tin.

Trong lĩnh vực biên dịch video chuyên nghiệp, bên cạnh những cá nhân làm việc riêng lẻ cũng có nhiều trường hợp các sản phẩm biên dịch được thực hiện bởi các công ty phát hành hoặc công ty chế tác.

Phụ đề của video được viết ra bởi nhiều nhóm khác nhau, sau đó phụ đề đã hoàn thiện được bên phía công ty chỉnh sửa một lần nữa, cho thấy rằng bản dịch video được kiểm tra dưới cái nhìn từ nhiều quan điểm khác nhau.

3. Vai trò của biên dịch viên

Biên dịch viên là chuyên gia ngôn ngữ có hai vai trò lớn trong xã hội và làm việc tại hiện trường.

Cầu nối giữa các quốc gia

Một vai trò rất quan trọng của biên dịch viên là trở thành “Người trung gian” giữa các quốc gia.

Từ thời cổ xưa, Nhật Bản đã là một nước tích cực nhập khẩu các nền văn hóa và học vấn của nước ngoài. Có lẽ thời kỳ bế quan tỏa cảng có ấn tượng mạnh đối với nhiều người, nhưng trong một thời gian dài họ đã kết hợp các nền văn hóa, văn học và nghệ thuật nước ngoài. Thậm chí trong thời hiện đại, việc nắm bắt được các xu hướng văn học mới nhất ở nước ngoài và phổ biến chúng rộng rãi trong nước là điều mang ý nghĩa quan trọng.

Hơn nữa, không chỉ mỗi việc nhập khẩu văn hóa và học thuật mà giờ đây việc giới thiệu văn hóa và học thuật Nhật Bản ra nước ngoài cũng rất quan trọng, và chúng ta đang ở thời đại mà việc kinh doanh sẽ không thể đạt được nếu không có các giao dịch với nước ngoài.

Trong hoàn cảnh như thế, biên dịch viên đóng vai trò như một “Cầu nối” giữa các quốc gia bên ngoài với đất nước Nhật Bản.

Biên dịch viên của các nền văn hóa khác nhau

Tìm hiểu bối cảnh văn hóa là điều cần thiết khi tìm hiểu về đất nước khác.

Dù không thể không kể đến việc giao lưu quốc tế ngày càng sâu rộng hiện nay, nhưng từ thời cổ đại, sức ảnh hưởng của các nền văn hóa nước ngoài đã được xem là điều quan trọng trên thế giới. Lý do là vì sức ảnh hưởng của các nền văn hóa nước ngoài thường kích thích bản thân các đất nước tiếp thu các nền văn hóa khác sinh ra nền văn hóa mới hoặc kết hợp chúng lại để tạo ra những sự phát triển mới.

Tuy nhiên, các nền văn hóa khác nhau và ngôn ngữ khác nhau có thể dễ dàng dẫn đến việc hiểu sai. Với cách dịch và giới thiệu các nền văn hóa và ngôn ngữ khác của biên dịch viên, cách hiểu về các nền văn hóa nước ngoài cũng sẽ thay đổi đáng kể. Vì vậy, biên dịch viên phải hiểu biết sâu sắc về sự khác biệt văn hóa và ngôn ngữ và biên dịch bằng từ ngữ phù hợp với tư cách là một chuyên gia ngôn ngữ. Để đạt được điều đó, biên dịch viên cần phải nỗ lực tìm hiểu văn hóa và giá trị quan của hai đất nước thường xuyên.

Từ kinh doanh hay học thuật cho đến văn hóa, biên dịch viên đều đóng vai trò không thể thiếu trong việc tìm hiểu lẫn nhau giữa các quốc gia.

4. Nơi làm việc của biên dịch viên

Biên dịch viên chủ yếu làm việc tại các công ty dịch thuật, tòa soạn báo, tổ chức học thuật, công ty sản xuất thiết bị (phần cứng và phần mềm), công ty phát hành phim, công ty thương mại, công ty luật, v.v. Nếu bạn nhận được một công việc tại những công ty như vậy và tham gia vào công việc dịch thuật với tư cách là một nhân viên thì thu nhập của bạn sẽ dễ dàng ổn định.

Tuy nhiên, số lượng biên dịch viên làm việc riêng lẻ với tư cách là người làm nghề tự do nhiều hơn số lượng biên dịch viên làm việc cho các công ty.

Nếu trở thành người làm việc tự do, bạn có thể đăng ký với một công ty dịch thuật, công ty phái cử hoặc dịch vụ cộng đồng, v.v. và thực hiện nhiều công việc dịch thuật khác nhau.

Vì những người có bề dày thành tích và năng lực sẽ dễ dàng tập trung vào công việc, cho nên những biên dịch viên mới bắt buộc phải cần mẫn nỗ lực để tích lũy kinh nghiệm từ những công việc nhỏ.

Thu nhập có xu hướng không ổn định so với những biên dịch viên là nhân viên văn phòng, do đó hiện nay có nhiều người đã làm công việc khác và xem biên dịch như là một nghề tay trái.

5. Quy trình làm việc của biên dịch viên

Ở phần này, chúng tôi sẽ giới thiệu quy trình làm việc của biên dịch viên với ví dụ là một biên dịch viên văn học làm tự do.

Đầu tiên, người đại diện bản quyền được tác giả của cuốn sách ủy quyền sẽ gửi yêu cầu biên dịch đến nhà xuất bản hoặc ban biên tập.

Những công việc thuộc mảng quản lý dự án như lập kế hoạch họp, quyết định xuất bản và mua bản quyền sẽ được thúc đẩy, sau đó sẽ bước vào giai đoạn chọn người dịch và yêu cầu bản dịch. Lúc này, người dịch đảm nhận công việc dựa trên các chi tiết hợp đồng khác nhau như điều kiện, nội dung, ngày giao sản phẩm, v.v. và thực hiện công việc biên dịch.

Bởi vì có nhiều trường hợp khác nhau, chẳng hạn như khi bản thân dự án có thời gian rảnh rỗi (đã bao gồm thời gian chỉnh sửa và hiệu đính) hoặc các dự án có thể tiến hành trong khoảng thời gian eo hẹp, cho nên việc điều chỉnh thời gian rất quan trọng đối với các biên dịch viên tự do khi họ có nhiều công việc làm cùng một lúc.

Nội dung bản dịch cần được đảm bảo là điều tất nhiên, nhưng “Nộp bản dịch đúng thời hạn” cũng là một trong những việc quan trọng đối với biên dịch viên.

Mặt khác, một biên dịch viên là nhân viên công ty có thể làm việc theo dự án của công ty, vì vậy người đó tham gia vào công việc biên dịch theo quy trình giống như một nhân viên công ty làm việc cho một tổng công ty.