ĐỘC GIẢ VÀ BẢN DỊCH

Khám phá độc giả, khám phá thông điệp

Một người dịch không hiểu rõ từng vết tích của ngôn ngữ nguồn và ngôn ngữ đích, sẽ không thể thuyết phục đối tác hợp tác và thiếu lòng tin để nhận dự án dịch thuật. Ngày nay, nhiều công cụ công nghệ có thể hỗ trợ biên dịch viên giải quyết công việc, hiểu rõ và thu thập thông tin về văn bản đích, và cũng như đối tượng độc giả trọng tâm. Trong đó, tìm hiểu người đọc sẽ giúp người dịch xác định những khía cạnh quan trọng của dự án dịch thuật:

Trước hết, xác định đối tượng độc giả đồng nghĩa với xác định cách sử dụng ngôn từ phù hợp. Ví dụ người dịch cần cố gắng cung cấp bản dịch có văn phong phù hợp, các thuật ngữ tương đương chính xác đến đối tượng khối kỹ thuật. Hoặc, nếu hướng tới tất cả độc giả, cách sử dụng từ ngữ, cách viết phải phổ biến, dễ đọc, dễ hiểu. Trong trường hợp dịch thuật cho đội ngũ kinh doanh của công ty, bản dịch phải “thích nghi” ngôn ngữ thuộc khối ngành đó. Từ đó, chúng ta có thể kết luận rằng càng hiểu rõ về người đọc, người dịch càng thành công dịch thuật cho dự án.

Mặt khác, nắm rõ thông tin người đọc tương đương với nắm rõ cách xây dựng giọng điệu cho sản phẩm dịch thuật cuối cùng. Người dịch chuyên nghiệp có thể tự quyết định giọng điệu của tác phẩm dịch và nhân tố độc giả giúp họ xác định được giọng điệu phù hợp, đó là thân mật hay lịch sự, cô đọng hay rườm rà,…

Tóm lại, dữ liệu độc giả chính là cơ sở, nền tảng hỗ trợ người dịch nắm rõ kiến thức xã hội, văn hóa và ngôn ngữ để lựa chọn cách dịch, cách chuyển ngữ đúng đắn, không ngoan. Đây là những chìa khóa quan trọng cần quan tâm về người đọc khi bắt đầu dự án dịch thuật:

• Độ tuổi 
• Giới tính
• Trình độ học vấn
• Quốc tịch
• Địa vị xã hội 
• Quốc gia, địa phương – thị trường giới thiệu cuốn sách
• Mục đích của cuốn sách

Mỗi yếu tố trên cung cấp các chi tiết và đặc tính khác nhau, đồng thời sẽ hỗ trợ người dịch truyền tải thông điệp một cách phù hợp và khéo léo. Nếu công ty sở hữu những nhân viên review am hiểu ngôn ngữ và văn hóa đích, có thể đánh giá tác phẩm dịch thuật trước khi xuất bản, thì họ nên tham gia vào quá trình dịch ngay từ đầu. Họ là nguồn lực quan trọng để hỗ trợ dự án, đặc biệt là trong giai đoạn đầu thiết lập đối tượng độc giả mục tiêu.