Phân biệt 「すみません」と「すいません」

Phân biệt 「すみません」と「すいません」

先日一年生からこのような質問をもらいました。

Vài ngày trước,  tôi đã nhận được một câu hỏi như thế này từ một sinh viên năm nhất.

「すみません」と「すいません」はどっちも謝罪を表しますよね。じゃあこのふたつの違いって何ですか？

“ Thưa thầy「すみません」và「すいません」, cái nào cũng biểu hiện sự xin lỗi phải không ạ. Vậy thì, điểm khác nhau giữa hai  cách nói  đó là gì ạ?”

日本人には気付きにくい部分。こんな純粋な質問は大好物です。
というわけでその違いについてまとめてみました。

Đây cũng là điểm mà người Nhật ít khi để ý đến. Tôi rất thích câu hỏi thuần túy như vậy. Chính vì vậy, tôi đã thử tóm tắt về sự khác biệt đó.

Nguồn gốc của từ 「すみません」và「すいません」

元々は動詞「済む（すむ）」から来ていて、その否定形「すまない／すまぬ」を丁寧形にすれば「すみません」になります。

Ban đầu, nó bắt nguồn từ động từ 「済む（すむ）」, và nếu chuyển thể phụ định của nó là 「すまない／すまぬ」sang thể lịch sự thì sẽ trở thành 「すみません」.
この「済む」と「澄む」の語源は同じです。

Nguồn gốc của hai từ 「済む」と「澄む」giống nhau.
***「済む」は物事の完了や予想していた程度以下や範囲内で収まること、十分足りることを表します。

「済む」biểu hiện việc gì đó đã hoàn thành, nằm dưới mức hoặc nằm trong phạm vi đã dự đoán. Ngoài ra, nó cũng biểu hiện việc gì đó vừa đủ.
（１） 宿題が全て済んだ。（宿題が全て終わった。）

                    Tôi đã hoàn thành xong bài tập về nhà.

à Biểu hiện việc gì đó đã làm xong, hoàn thành xong.

（２） 軽い怪我で済んだ。

                     Tôi chỉ bị thương nhẹ.

à Biểu hiện việc gì đó không đến mức như đã nghĩ.
（３） 図書館から借りれば買わずに済む。

                        Nếu mà mượn sách ở thư viện thì không cần phải mua.

• Biểu hiện việc gì đó mang ý nghĩa là “không cần… thì cũng đủ”

「澄む」は不純なものを含まず混じりけがないことを表します。

「澄む」biểu hiện thứ gì đó không bị trộn lẫn và cũng không bao gồm những thứ không thuần khiết.
（４） 空気が澄んでいて気持ちが良い。

                        Không khí trong lành nên cảm giác dễ chịu.
（５） 彼女は澄んだ目をしている。

                        Cô ấy có đôi mắt trong veo.

    ここから転じて、相手に対して失礼なことをしてしまい心が澄んでいない、まだ何か心残りがある状態を「すみません」と言うようになりました。今では謝罪や感謝、依頼などの意味を表します。

Từ đây, nói theo cách khác thì khi mà trong lòng cảm thấy không thoải mái vì đã lỡ làm những việc thất lễ đối với đối phương và vẫn còn điều gì đó vướng bận trong lòng thì sẽ nói 「すみません」.Lúc này nó biểu hiện ý nghĩa là sự xin lỗi, biết ơn hay là sự thỉnh cầu.
相手を呼び止める際に「すみません」というのは、多少の謝罪の気持ちが含まれているからです。

Cũng nên nói 「すみません」khi mà gọi đối phương quay lại vì ít nhiều nó cũng sẽ bao hàm sắc thái xin lỗi ở trong đấy.

そしてこの「すみません」の「み」の子音ｍが脱落して母音だけが残り「すいません」となりました。単に発音しやすくしたためと思われます。

Và phụ âm m của chữ「み」trong từ 「すみません」này đã bị mất đi, chỉ còn nguyên âm nên trở thành 「すいません」. Người ta cho rằng làm như vậy chỉ đơn giản là để dễ phát âm hơn.

こういう場合は言いにくいほうが大体最初ですよね。

Những trường hợp như thế thì phần khó nói hơn thường là phần đầu tiên.

「すいません」là  ngôn ngữ  nói

以上の語源から見ると「すみません」のほうが最初と言えます。なので正しい日本語は「すみません」です。しかし実際の会話ではどちらを使っても問題はありません。

Nếu xem xét dựa vào nguồn gốc của từ như trên thì「すみません」sẽ được ưu tiên hơn khi nói. Vì vậy, theo như tính chính xác trong tiếng Nhật thì sẽ là 「すみません」. Nhưng  trong các cuộc đối thoại thực tế thì việc sử dụng cách nói nào đi nữa cũng không thành vấn đề.

ただし文章やメッセージなどでは「すみません」を使ったほうがいいですし、ビジネスの場面ではもっと丁寧な表現を使うべきです。

Tuy nhiên, sẽ tốt hơn khi sử dụng 「すみません」trong  văn bản hay tin nhắn, và trong môi trường kinh doanh thì cũng nên sử dụng cách diễn đạt lịch sự hơn.

Ngôn ngữ viết: すみません

Ngôn ngữ nói: すみません/すいません

Trong kinh doanh: 申し訳ございません／申し訳ありません

Cách nói đã được rút gọn  hơn là「さーせん」

「さーせん」とは、「すいません」をさらに省略して発音したときの言い方です。カタカナで「サーセン」と書かれることもあります。
「さーせん」là cách nói khi phát âm rút gọn hơn của từ 「すいません」.Cũng có khi được viết bằng katakana là 「サーセン」.

かなり砕けた表現ですので謝罪に使うにはあまりにも軽く、場合によっては相手を侮辱するニュアンスを含むこともありますので注意が必要です。当然ながら正式な場では使うことはできません。

Vì là cách diễn đạt khá suồng xã nên khi sử dụng cho một lời xin lỗi thì biểu thị sắc thái khá nhẹ, cần phải chú ý cách sử dụng tùy theo từng trường hợp vì cũng có khi nó bao gồm cả sắc thái mang tính xúc phạm đối phương.

似たような表現は他にもいくつかあります。

Có một số cách diễn đạt tương tự khác như

（７） こんにちは ⇒ ちーっす／ちわーっす／ちわー
（８） ありがとうございます ⇒ あざーす／あざーっす

Cũng có khi nó đươc sử dụng trên internet hay bởi những người trẻ điệu đà, nhưng hiện tại thì gần như là từ ngữ lỗi thời.

Tóm lại

「すみません」は書き言葉にも話し言葉にも使えます。

「すみません」thì sử dụng trong ngôn ngữ nói hay ngôn ngữ viết đều được.
「すいません」は会話特有の言い方です。

「すいません」là cách nói trong các cuộc hội thoại đặc biệt
意味の違いはありません。

Không có sự khác nhau về ý nghĩa